یکشنبه ۱۶ دی ۱۴۰۳
نویسنده : انسیه نجفی نشلی
کشتی مهاجران قاچاقی در دریا، صحنه از بالا ،برف؛ سفارش پدران ومادران به جوانان که می روند ...،
چهره سحر دولتشاهی ( در نقش مرضی) ؛تیتراژ..فیلم با رفتن برق،
مرور برقاب عکس های خانوادگی
روشن کردن شمع توسط مرضی شروع می شود . در می زنند.مردی وارد می شود ومی گوید: بیام تو ؟!
چشم هر دو اشکی ونمناک شده است. دربرابر پرسش زن که تا حالا کجا بودی ؟! تاحالا کجا بودی سیاوش کجاست؟ برق آمد..
مرد به طرف زن می آید وتصویر ماسکه وتیره می شود.اول صحنه دریا وکشتی ..بعد مرضی و قطع برق و آمدن فرهاد.... شب را بامرضی( همسرش) گذراند و صبح برگه طلاق در جلوی چشمان خوشحال مرضی به جای سرفرهاد روی بالش اورا بهتزده ترکرد و غم را به نگاهش آورد.
درسکوت و مثل یک خواب، زن درخانه به دنبال مردش می گردد که بعد از چندسال بی خبری شبی رومانتیک را با اوگذراند وصبح با تخخوابی سرد و برگه طلاق روبروشد!. صبح عادل ( پسر مرضی وفرهاد ) نان برای ایشان خرید و در برابر چهره مبهوت و عجیب خواهرش درباره پروانه حرف زد.
بعد پروانه... پروانه کیست؟ نقطه مقابل مرضی و اما دوست وهمسایه و شاید مثل خواهر ....بعد پروانه به محل کار عادل نهار برد واحسان کارفرمای عادل ( امیر آقایی) با سردی به او گفت ازاینجابرو...!!
روند درام بدین شکل است که با معرفی فضا وشخصیت ها با ورود هر نفر و ماجرایش، قصه به پیش می،رود ومخاطب به تدریج با روند داستان آشنا می شود.
با ورود هر شخصیت ورفتارها و اکت های مبهم سوالات متعددی در ذهن مخاطب ایجاد می شود وگره ها در زیر بافت ساختمان وفونداسیون قصه در هم تنیده می شود وبا پیشروی درام گره ها کم کم به اصطلاح شل شده ودر سکانس ها وصحنه های بعدی به آرامی باز و بقول معروف گره گشایی می شود. البته ابهام در کل فیلم وجود دارد و با درهم تنیدن پاسخ سوالات از زبان قهرمانان و کنارهم گذاشتن قطعات پازل بطور سریع همزمان با ادامه داستان، باید خیلی متمرکز و به سرعت به اصل ماجرا پی برد و به نتیجه رسید. زیرا علیرغم اینکه روند فیلم کلا دارای ریتم آرامی است اما در زیر ماجرا استرس وتنش و نگرانی ودلشوره عجیبی موج میزند که با بازی زیرپوستی سحردولتشاهی تشدید میشود. او زنی با وقار وآرام است اما درونی پر آشوب ونگران دارد که در اثر رنج هایی که پس ازرفتن فرهاد همسرش به سرش آمد مثل خوره به جانش چنگ زده است.
شیرین صاحبخانه ومالک خانه همسر بهرام ( که می لنگد)مادرسیاوش است که با همسرمرضی یکسال قبل به قصد مهاجرت با قایق وکشتی بطور قاچاقی مهاجرت کرده وخبری ازاو نیست. بهرام که کلا مثل پاهایش کارش می لنگد، پنهانی از مرضی می خواهد که خانه را تخلیه کند ولی شیرین که به خاطر نبود وبی خبری سیاوش دچار ناراحتی اعصاب وروان است، اجازه این کاررا نمی دهد! از طرفی پیرمردمرموزی باخال گوشتی برای مرضی از طرف فرهاد پول و یادداشت می فرستد.پیرمرد وقتی آمد که باران شدیدی می بارید.
مرضی به کمک احسان که بطور نامحسوس احساس میشود تعلق خاطری بین او ومرضی هست، باسرنخ پیرمرد مرموز به جستجوی فرهاد می پردازد.
پروانه هم شخصیتی مرموز دارد و رفتارش دوگانه وپارادوکس شخصیتی عجیبی دارد. پس از بارداری ناخواسته مرضی از فرهاد در شب دیدار خواب گونه؛ پروانه که بطور محسوس به احسان ابراز علاقه وتوجه نشان می دهد، بارداری مرضی رابه احسان منتسب می کند.مرضی با خشونت و سردی از پروانه برای بارچندم می خواهد از او وخانواده اش وعادل دوری کند.
در اصل پروانه نقطه مقابل مرضی است . مرضی زنی با وقار و ظاهری طبیعی ونچرال است که برعکس ظاهر عشوه گرانه و ارتباطات مشکوکش با دیگران! ( اشاره شیرین به پروانه در یک دیدار تهدید آمیز) شخصیتی موجه دارد اما برخلاف این مسئله توجه دیگران به مرضی باعث حسادت پروانه است که ظاهری فریبنده واغواگردر رفتار وپوشش و آرایش چهره وگیسوان داردو این درون پلیدرا پس از سقط فرزند ناخواسته مرضی وفرهاد به تندی و بد ذاتی به زبان نیز می آورد.
در اصل این دو زن هرکدام با مشکلاتی دست وپنجه نرم می کنند که ناملایمات زندگی ایشان را به این سطح رفتاری و تلخی کشانده است. به نظر می رسد هدف فیلمساز سیاه نمایی و نمایش تلخ کامی نیست بلکه روند زندگی هرکدام از،شخصیت ها این دیدگاه وبرداشت تلخ و سیاه را در نگاه مخاطب و ارائه درام بروز،میدهد که جز،حقیقت زندگی ایشان بالاخره احسان باجستجو، فرهاد را پیدا می کند و مرضی و پسرش به دیدن فرهاد می روند ومشخص می شود که در یک نزاع ناخواسته سیاوش را بطور عمد کشته است ودر اثر ترس پنهان شده و میگوید :من از،سگ کمترم!"
در حقیقت سگ به عنوان یک حیوان نماد شجاعت و فداکاری و وفاداری است و او این صفات را حتی به عنوان حیوان وفادار ندارد و خودش اعتراف می کند که میترسد و درگیربدبختی است و به خیال اینکه بین احسان و مرضی رابطه ای است میگوید نخواستم مزاحم زندگی تازه ات شوم! پاسخ مرضی این است : چه زندگی؟! من پنج ساله منتظرتم !
ماجرای فیلم در سه ماهنامه پاییزی آبان، آذر ودی می گذرد و خزان زندگی دردمندانه مرضی به زمستانی سرد می پیوندد که در سالی که گذشت فرهاد رادر سفری تلخ بدرقه کرد.
از نکات فنی فیلم می توان به دوربین روی دست اشاره کرد. حرکت دوربین به دور مرضی بعداز کتک خوردن از مادر سیاوش( شیرین)بسیار نمادین است.
در اصل ماجراهای موازی با ماجرای اصلی به همراه خرده قصه ها شامل:
مرضی وفرهاد ،عادل ومرضی، پروانه و مرضی ،پروانه و عادل، پروانه و احسان، پیرمرد خال گوشتی و مرضی و فرهاد،مرضی و احسان وروابط درونی هر خانواده کوچک درهم تنیده شده است. نمادهایی مثل سرما، برف ، درختچه خشکیده، همزمان با سرد شدن ویخ کردن مرضی! پرداختن به موسیقی زیرزمینی و جوانان نسل ضد وتفاوتهایشان با نسل های دیگر که عمدتا والدینشان هستند و عادل هم نماینده آنان در فیلم هست که البته مرضی با او هم در تنش است وهم همراه است .در اصل همخوانی و حمایت پروانه از عادل که با مخالفت مرضی همراه است سبب می شود که مرضی به عادل نزدیکترشود وسعی کند او را درک کند و پول تمیز خود را از پول نامشخص ( حتی اگر نگوییم کثیف) برای حمایت تولید ویدئوی موسیقی عادل به او بدهد تا با پروانه تسویه حساب کند . همین تفاوت رفتار و منش وشخصیت مرضی با پروانه است که با وجود مشکلات و تهمت ها ،نجیبانه پای عشق خود به همسر ترسیده اش ایستاده وپنج سال منتظرش ماندوحتی پس از اعتراف فرهاد به قتل غیرعمد سیاوش گفت مگر کار عمدی کردی که بترسی؟!
در صحنه آخر دارند سر فرهادرا می تراشند برای زندان!
تصویر مرضی از پشت پنجره و تصویر درختان....
نقطه فرهاد وشروع دایره جستجو ،
خطوط صاف وموازی هم،
رنگ های تیره وخاکستری، تنها رنگ پروانه هست!
از دیگر نکات می توان به موسیقی فیلم و خانواده تداعی کننده دنیای ماشینی همچنین به بازی های خوب شیرین (شیوا سرمست) اشاره کرد.
مثل همیشه عالی