سرشماری عمومی نفوس و مسکن چیست

سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران بزرگترین سرشماری است که در این کشور انجام می‌گیرد. این سرشماری هر ده سال یک...

سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران بزرگترین سرشماری است که در این کشور انجام می‌گیرد. این سرشماری هر ده سال یک بار با هدف تعیین مشخصات جمعیتی کشور ایران توسط مرکز آمار ایران انجام می‌گرفت اما از سال 1385 به بعد هر پنج سال انجام می‌گیرد. آخرین سرشماری از این دست سرشماری 1390 بود که در آن جمعیت ایران حدود 75 میلیون تعیین شد. با توجه به اینکه سرشماری نفوس و مسکن از مهر 95 آغاز می شود پورتال آسمونی بر آن شده است که اطلاعاتی در مورد این رویداد ارائه دهد. همچنان آسمونی را همراهی کنید.

تاریخچه

گرچه سرشماری‌های دیگری در اواخر سدهٔ سیزده و اوایل سدهٔ چهارده هجری در ایران انجام شده‌بود، اما نخستین «سرشماری عمومی نفوس و مسکن» به‌صورت علمی در سال 1335 خورشیدی توسط مرکز آمار ایران انجام شد. از آن پس، این سرشماری تا سال 1390 به‌طور مرتب هر ده سال یک بار در ایران انجام می‌گیرد. تاکنون سرشماری‌های زیر توسط مرکز آمار ایران انجام شده‌است:

سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1335
سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1345
سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1355
سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1365
سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1375
سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385
سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390

این سرشماری در ایران قرار است در آینده هر 5 سال یک بار انجام پذیرد:

سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395

نتایج کلی سرشماری ایران

جمعیّت ایران و رشد متوسّط آن در طی دهه‌های 1335 تا 1385

ردیف	سال	جمعیت کل ایران	رشد جمعیت
1	1335	18،954،704	-
2	1345	25،788،722	13٫3
3	1355	33،708،744	2٫71
4	1365	49،445،010	3٫91
2-4	1370	55،837،163	2٫46
5	1375	60،055،488	1٫47
6	1385	70،472،846	1٫61
7	1390	75،149،669	1٫29

سابقه ی سرشماری نفوس در ایران به گذشته‌های بسیار دور برمی‌گردد. در امپراطوری ایران باستان غالبا برای دریافت مالیات سرانه و تعیین شماره‌ی مردان قادر به جنگ از سرشماری‌های عمومی جمعیت استفاده می‌شده است.

اولین سرشماری جمعیتی ایران به روش نوین در سال 1264 شمسی (البته در سطحی محدود) در زمان ناصرالدین شاه و هم‌زمان با وزارت اعتضادالسلطنه بر وزارت علوم و معارف، توسط مهندس عبدالفخار، معلم ریاضی مدرسه‌ی دارالفنون به عمل آمد. در این سرشماری تهران به پنج محله ارگ، عودلاجان، چالمیدان، سنگلج و بازار تقسیم‌بندی شده و همه‌ی محله‌های خارج از شهر نیز در یک طبقه قرار داده شده بود.

درسال 1297، به منظور ثبت وقایع چهارگانه، اداره‌ی ثبت احوال کشور تاسیس شد. با ثبت اطلاعات مربوط به تولد، فوت، ازدواج و طلاق توسط اداره‌ی مذکور، ضرورت اطلاع از جمعیت کشور و تعیین سازمانی که موظف به جمع‌آوری این اطلاعات باشد مورد توجه قرار گرفت و در سال 1303 با تصویب آیین نامه‌ای، مسئولیت جمع‌آوری و مرکزیت بخشیدن به آمارهای مورد نیاز بر عهده‌ی وزارت کشور گذاشته شد.

اولین تلاش برای سرشماری در ایران، در سال 1318 صورت گرفت که به دلیل وقایع سال 1320، با سرشماری از 35 شهر عملاً ناتمام ماند.

با تصویب قانون آمار و سرشماری در پانزدهم اسفند سال 1334 توسط مجلس شورای ملی وقت، مقرر شد که در سال 1335، اداره‌ی کل آمار عمومی تاسیس و در همان سال، سرشماری عمومی نفوس اجرا شود. به این ترتیب در سال 1335 اداره‌ی کل آمار عمومی تشکیل و سرشماری نفوس که مقدمات آن از قبل تهیه شده و در چند نقطه‌ی کشور نیز به آزمایش گذاشته شده بود از دهم آبان ماه تا 25 آبان همان سال به مرحله‌ی اجرا گذاشته شد.

در سال 1345 اولین سرشماری عمومی نفوس و مسکن یک سال پس از تاسیس مرکز آمار ایران و سرشماری‌های بعدی به ترتیب در سال‌های 1355، 1365، 1375 و سال 1385 اجرا شد. البته یک استثنا در دوره ده ساله انجام سرشماریها وجود دارد که مربوط به سرشماری جاری جمعیت سال 1370 است. دلیل این امر، تغییرات وسیع جمعیتی در پنجساله 1365 تا 1370 بود که با پایان یافتن جنگ تحمیلی صورت گرفت و بنابراین، چارچوبهای آماری ساخته شده از سرشماری سال 1365 را بیاعتبار نمود.

علاوه بر این پس از اتمام سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385، به دلیل تحولات سریع جمعیت و تغییر الگوی ساخت وسازمسکن و نیز تغییر تقسیمات جغرافیایی وسیع در سطح کشور، بر اساس مصوبه شماره 26581/ت 537147 مورخ 86/2/24 هیات دولت، مقرر نمود در سال 1390 نیز سرشماری عمومی نفوس و مسکن اجرا شود.

تعریف سرشماری

از دیدگاه آماری، سرشماری عبارت است از بررسی خصوصیات و ویژگی های مورد نیاز تمامی واحدهای جامعه آماری مورد نظر. سرشماری می تواند در زمینه موضوعات مختلفی باشد که معمولا از نام آن می توان به موضوع بررسی آن رسید، مثل سرشماری کشاورزی، سرشماری کارگاهی و سرشماری عشایر کوچنده.

سرشماری جمعیت

سرشماری جمعیت به صورت «جریان کامل جمع‌آوری، ارزشیابی، تجزیه و تحلیل و انتشار داده‌های جمعیتی، اجتماعی ـ ‌اقتصادی تمام افراد کشور یا منطقه‌ای مشخص از کشور در یک زمان معین» تعریف شده است.

سرشماری مسکن

سرشماری مسکن به صورت «جریان کامل جمع‌آوری، ارزشیابی، تجزیه و تحلیل و انتشار داده‌های آماری تمام واحدهای مسکونی و ساکنان آن در کشور یا منطقه‌ای مشخص از کشور در یک زمان معین» تعریف شده است.

اهداف عمده سرشماری عمومی نفوس و مسکن