- آسمونی
- مجله اینترنتی
- علمی و دانستنی
- حیوانات
- آشنایی با زندگی نوک اردکی
آشنایی با زندگی نوک اردکی
آسمونی : نوک‌اردکی یا ارنی ترنگ یا پلاتیپوس جانوری است پستاندار از رده پستانداران، راسته تک‌سوراخیان و خانواده نوک‌اردکیان که در جنوب خاوری استرالیا و جزیره تاسمانی در کنار نهرها و رودها، زندگی می‌کند. درازای این جانور از نوک تا دم به 50 تا 60 سانتیمتر می‌رسد. وزنش یک تا دو کیلوگرم است.
بدنش پوشیده از موی کوتاه، نرم و قهوه‌ای رنگ است و دمی پهن دارد. منقارش پهن و به شکل منقار مرغابی است.بدن پلاتی پوس ها پوشیده از مو است .
پوست بدن آنها سه لایه است :
لایه اول، بدن جانور را گرم نگه می دارد و لایه دوم و سوم از بدن پلاتی پوس در مقابل خطرات مختلف محافظت می کند. وزن هر پلاتی پوس بین 2/4 – 1 کیلوگرم است و به طور متوسط 12 سال عمر می کنند
نوک منقار این جانور دارای عصبهای حساسی است که در یافتن غذا به جانور کمک می‌کند. غذای نوک‌اردکی کرم‌ها، حشره‌ها، نرم‌تنان، خرچنگ‌های ریز و بعضی دیگر از جانوران آبزی است. ن
وک‌اردکی بالغ دندان ندارد و غذایش را به کمک نوک سفت منقارش خرد می‌کند و می‌خورد.
نوک‌اردکی نر بزرگ‌تر از نوک‌اردکی ماده است و پاهای عقبی آن هر کدام یک خار دارند که به یک کیسه زهر متصل است. نوک‌اردکی ماده در بهار یک تا سه تخم می‌گذارد، قطر هر تخم 2 سانتیمتر است و پوستی سفید و چرم ماننددارد.
حیوان ماده معمولاً 7 تا 10 روز روی تخم‌ها می‌خوابد. نوزاد نوک‌اردکی به کمک دندانی که در فک بالا دارد پوسته تخم را پاره می‌کند. برهنه و نابینا و ناتوان به دنیا می‌آید و سه سانتی متر طول دارد و از شیری که از سوراخهای شکم مادر تراوش می‌شود، تغذیه می‌کند. عمر نوک‌اردکیها حدود 10 سال است.
چنگال های پاهای عقبی مجهز به زهری هستند که در صورت برخورد اثر دردناکی دارند. این حیوان مانند موش کور در تونل هایی که می کند زندگی می کند با این تفاوت که یک سوی این تونل ها به آب منتهی می شود.دو یا سه تخم را در انتهای لانه می گذارد که چسبناک و نرم اند.
نوزادان پس از خروج از تخم با لیس زدن خز مادر شیری را که از آن تراوش می شود می خورند.
این پلاتی پوس های جوان، کوچک و بی دفاع هستند و تا مدت ها نمی توانند به تنهایی زندگی کنند. پلاتی پوس ماده در چهار، پنج ماه ابتدایی، غذای لازم برای بچه ها تأمین می کند. پس از گذشت این مدت، پلاتی پوس ها می توانند به تنهایی در آب رودخانه یا دریاچه شنا کرده غذای خود را تأمین کنند. البته با پایان دوره تغذیه توسط مادر، پلاتی پوس های بالغ دندان ندارند و از آرواره برای خرد کردن غذا استفاده می کنند.
البته پلاتی پوس ها آن چنان که به نظر می آیند ناز و معصوم نیستند؛ پلاتی پوس های نر با ضربات سهمگین پا، زهر مهلکی وارد بدن مهاجم می کنند که در عرض چند دقیقه اثر می کند! زهری که می تواند یک سگ معمولی را بکشد و هفته ها درد برای یک انسان به همراه داشته باشد!
پلاتیپوس چشمانی تیزبین دارد، اما آنها را فقط وقتی در خشکی یا روی آب است باز می‌کند. این جانور در زیر آب به حس لامسه‌اش یا حس ویژه‌ای که به کمک آن پالس‌های ضعیف‌الکتریکی ساطع شده از صید را ردیابی می‌کند اتکا دارد.
پلاتی پوس ها از جانوارن کمیاب طبیعت هستند که می توان آن ها را این گونه تعریف کرد: ترکیبی از اردک (منقار و پاهای پره ای)، سگ آبی (دم) و سمور دریایی (بدن پشمالو). پلاتی پوس ها مدت هاست به یکی از نمادهای قاره استرالیا و مخصوصاً کشور تاسمانی تبدیل شده اند چنان که از تصویر این حیوان در پشت سکه های بیست سنتی استرالیا استفاده می شود.
تا سال های ابتدایی قرن بیستم تعداد زیادی از پلاتی پوس ها به خاطر استفاده از پوست ارزشمندشان شکار شدند. اما پس از آن، قوانین محکمی برای حفاظت از نسل این جانور وضع شد تا این گونه ارزشمند نیز از دایره جانوران در حال انقراض خارج شود.
این جانور برای اولین بار در سال 1789 توسط انگلیسی ها شناسایی شد. در آن زمان تصور می شد این جانور یک گونه منحصر به فرد است نه یک جانور معمولی!
دشمن آنها
بزرگ ترین دشمنان این جانور عبارتند از مار، موش صحرایی و روباه. البته انسان ها هم با آلوده کردن محیط زیست این جانور، حضور آن ها را در طبیعت به مخاطره انداخته اند. پلاتی پوس ها از کرم ها و حشرات مختلف دریایی تغذیه می کنند. آن ها در کف رودخانه و دریاچه، بی حرکت منتظر طعمه می مانند و به کمک اعصاب حساس منقار خود، مسیر حرکت طعمه را تشخیص داده، آن را شکار می کنند. نوع نر این جانور بزرگ تر از نوع ماده است و هر سال یک بار در فاصله ماه های ژوئن تا اکتبر جفت گیری می کنند.
کد ژنتیکی
این جانور متعلق به یکی از شاخه‌های اولیه خانواده پستانداران است و مانند آنها پوشیده از خز (کرک) است و شیر می‌دهد، با این حال مانند خزندگان تخم می گذارد. محققان می‌گویند این ترکیب منحصر به فرد مشخصات ناهمگون، در دی ان ای نوک‌اردکی نیز قابل مشاهده است
شباهت بسیار پلاتی پوس ها به چند حیوان مختلف در طبیعت این شبهات را به وجود آورده بود. اما در نهایت وقتی تعداد دیگری پلاتی پوس هم دیده شده مشخص شد تمام ویژگی های ظاهری این حیوان اعم از منقار و پوست پشمالو و دم، مختص خود اوست و این ویژگی ها در پلاتی پوس های جوان نیز وجود دارد.
پلاتی پوس یک نام لاتین است که برای این حیوان انتخاب شده و به معنای حیوانی است با پاهای پهن و پره ای. نام علمی این جانور هم اورنیتور هینچوس آناتینوس است؛ کلمه ای لاتین به معنای جانوری شبیه اردک! پلاتی پوس از دم خود برای ذخیره کردن چربی استفاده می کند و می تواند مدت ها بدون خوردن هیچ غذایی زنده بماند!
دمای بدن این جانور در شرایط عادی 32 درجه سانتی گراد است ولی به راحتی می تواند خود را با دمای بالا یا پایین آب سازگار کند. به همین دلیل در نقاط مختلف ساحلی استرالیا می توان نمونه های مختلفی از این جانور را مشاهده کرد. پوس ها به چند حیوان مختلف در طبیعت این شبهات را به وجود آورده بود.
اما در نهایت وقتی تعداد دیگری پلاتی پوس هم دیده شده مشخص شد تمام ویژگی های ظاهری این حیوان اعم از منقار و پوست پشمالو و دم، مختص خود اوست و این ویژگی ها در پلاتی پوس های جوان نیز وجود دارد.
