- آسمونی
- مجله اینترنتی
- فیلم و سینما
- نقد فیلم
- نقد فیلم نوروز
نقد فیلم نوروز
چهارشنبه ۳۰ خرداد ۱۴۰۳
انسیه نجفی
بخش اول:
پرداختن به موضوع حساس وعمیق جشن ملی ایران و کشورهای دیگر؛ نوروز و کهن الگوهایی چون عمو نوروز و حاجی فیروز و اهرمن و ننه سرما (طراوت) و رابطه عاشقانه نافرجام اما معصومانه عمونوروز وننه سرما ؛ از خط قرمز های فرهنگ اصیل ایرانی و فارسی زبانان و ملیت های همتراز فرهنگی است . لذا پرداختن به این موضوع و حواشی و سمبل ها ی آن باید بسیار عمیق وبا تحقیقات و پژوهش میدانی و کتابخانه ای مستدل و مستند باشد .
از طرفی فیلم نوروز برای گروه سنی کودک و نوجوان ساخته شده که این موضوع مسوولیت سازندگان آن را بیشتر می کند به عبارتی پردازش عمیق و مستند اما روان و به زبان مخاطب با رده سنی کودک و نوجوان از این پدیده تاریخی (نوروز باستانی) امری سنگین ودقیق و ظریف است و هر لغزشی درام را به لبه پرتگاه سقوط معنوی اثر نزدیک می کند و همچنین روایت غلط وضعیف ؛ ذهن گروه مخاطب را با اشتباهات تاریخی درباره یکی از مهم ترین آیین های ملی و فرهنگی وحتی بینشی ملت های مرتبط ؛ درگیر می سازد. این امر گناهی فرهنگی و معنوی نابخشودنی درحق نسل هایی است که ناخودآگاه جمعی ملت ها؛ از روزگاران گذشته زیر پرچم واحد فرهنگ آریایی و اقوام خرده فرهنگ های مرتبط به آن جمع کرده است.
با این پیش زمینه فرهنگی و تاریخی به پردازش درام نوروز وارد می‌شویم :
در این روایت قصه گونه؛ افسانه ای از سمبل ها ونمادها بسیار استفاده شده است و هر شخصیت. می تواند نماینده یک تیپ باشد . روایت در سینما سبک های متفاوت و روایت داستانی در ادبیات ( وسینما و ادبیات نمایشی)گونه های مشخصی دارد که نویسندگان و راویان و فیلمسازان براساس آن الگویی را انتخاب کرده واثر خود را در آن قالب ریخته و پردازش می کنند . افسانه های پریان ،نیز الگوهای مشخصی دارد که فیلم نوروز براساس آن ها شکل گرفته و خمیر آن همانند موم در دستان سازندگان می‌توانست به هر شکلی در آید وفرم بگیرد . اما این ایده متعالی و انسانی می توانست در شکل فیلم و روایت به گونه ای بهتر و الگوی روایتی شکیل ترو پرمحتواترین ساخته شود .
پرداختن به اسطوره ها خوب است و سعی شده نمادها در شخصیت پردازی وتیپ سازی رعایت شود اما همانطور که توضیح دادیم باید قوی تر و درست تر پردازش می شد .
همچنین درام نیازمندآفرینش بیشتر در پردازش است .
داستان دست یافتنی است و می توان اتفاقات را پیش بینی کرد اگر آفرینش بیشتری در پردازش درام بود. داستان دلنشین تر وعمیق تری داشت که پیچ وتاب ماجراها و اوج وفرود های قصه ذهن مخاطب واهل فن را به فراسوی رقص بهاری قصه به گونه نسیمی دلنواز در دهلیز درام می گرداند تا گره های زیر بافتی درام را یکی یکی بگشاید و به لایه عمیق وزیرین داستان وی ببرد .
پرداختن به خرده فرهنگ ها وملیت های درگیر در جشن نوروز باستانی ؛ در فیلم ستودنی است بطور نمونه پسر دورگه از مادری ایرانی و پدری از کشور ترکیه است که به دلیل اختلاف خانوادگی درحال طلاق وجداشدن هستند و همین مسأله روحیه پسر را تحت تآثیر قرارداده است .
همینطوراشاره در چند مورد به حضور شخصیت افغان و تلاش برای گشودن دروازه در فیلم در این راستاست . حضور کودکان و نوجوانان از ملیت های مختلفی که نوروز را جشن می گیرند نیز از همین جمله است.
در نمایشگاه بهاری از دوازده کشور شرکت کردند همه کودکان و نوجوانان از این ملیت ها در گشودن دروازه بسته، کمک می کنند .
چلچله به جاسم می گوید که به کمک بروید یا کمک دردانه افغان در لحظه افتادن فانوس راه روی پل !
(بهاری که بچه ها بیاورند از بین نمی رود!)
این موضوعات به اتحاد فرهنگ ها و وحدت فارسی زبانان و ملت های که نوروز را جشن می گیرند ( نور) بر پیروزی بر اهرمن( تاریکی) اشاره داشته و فانوس راهی است برای این راه دشوار و پر پیج وخم در دهکده جهانی با بینشی جهان شمول وهستیانه !
_درگیری اهریمن با عمو نوروز در راه رسیدن بهار و اشاره به اینکه جادوی جشن آخرسال برای نگه داشتن اهرمن در اسارت است .
_موسیقی وترانه از گروه رستاک است .
_گویند تدوین مجدد برای جلوگیری از ریتم کند فیلم انجام شده است. اما بازهم مشکل فنی در ریتم دیده می شود .
_ایجاد شک در دل ننه سرما توسط اهرمن در نیامدن عمونوروز که باعث خوابیدن ویخ زدن طراوت( ننه سرما) خواهدشد.
_عمو نوروز می گوید که بهار در خطر است و «نامی »باید به کوه قاف وننه سرما برسد و باید قبل از رسیدن سال تحویل چلچله بهاری را آزاد کند و جادوی بهار به نامی( پسربچه دورگه)منتقل شده تا بتواند بهار وجشن نوروز را نجات دهد.
بخش دوم:
در چند صحنه از فیلم ؛در رویارویی اهرمن (نماد تاریکی و شر ) و عمونوروزوطراوت(ننه سرما) ؛ نماد روشنایی و خیر؛ گفت و گویی قابل تآمل ردوبدل و یا واگویه تک نفره را شاهدیم :(به زبان محاوره):
اهرمن اززندان آزاد شده ومی خواهد با سرما وطوفان جلوی جادوی بهار را بگیره
(لحظه حمله اهرمن به آرش و نامی که به دماوند می روند)
ننه سرما میگه :وقتی بهارونوروز میاد خوابم تا شب یلدا
اهرمن میگه: اگر بهار میاد طلسمت می شکنه وتو نوروزرا می ببنی
اهرمن : یا غبارم تو هوا یا زندانی در آینه
ننه سرما:بخت من مثل کوه قاف یخ زده است.
(دختر پادشاه آفتاب )
اهرمن میگه : دروازه کوه قاف را ببند تا چلچله ها آزاد نشن
نوروزمیگه: طراوت عصبانی نشو قلبت یخ نزنه تا دروازه کوه قاف بسته نشه
(شک انداختن اهرمن در دل طراوت)
چند نکته :
از تکنیک های ویژوآل وگرین اسکرین در فیلم استفاده شده است.
_جلوه های ویژه مناسب دارد.
_بازی استادنصیریان و مهدی هاشمی قابل توجه است.
_به گفته بهرام دهقانیار آهنگساز فیلم : از موسیقی الکترونیک سینمای روز چهان استفاده شده است .
(موسیقی رپ انتخابی به تصمیم کارگردان)
