
بیوگرافی محمد اصفهانی
نام : محمدمهدی
نام خانوادگی : واعظ اصفهانی
تاریخ تولد : 1345/4/14
تحصیلات : دکترای طب عمومی
وضعیت تاهل : متاهل
محمدمهدی واعظیاصفهانی معروف به محمد اصفهانی ، پزشک، خواننده و آهنگساز پاپ و سنتی ایرانی است. او از خانودهای اصفهانی در تهران متولد شد. اصفهانی با شرکت در کنکور سراسری با رتبه 178 به دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران راه یافت و در سال 1376 فارغالتحصیل گردید. او را با بهرهمندی از مکتب محمدرضا شجریان و علی جهاندار موسیقی ایرانی آموخت. اصفهانی ابتدا با اجرای آثاری روی اشعار شعرای معاصر مانند فریدون مشیری و همچنین اجرای تیتراژ سریال، پا به عرصه خوانندگی گذاشت.
او در سال 1373 به عنوان اولین تجربه کاری خود تیتراژ سریال آوای فاخته با ترانهسرایی ساعد باقری و کارگردانی بهمن زرینپور را به عنوان اولین تیتراژ اجرا کرد که از شبکه 1 سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد. او تا به امروز بیش از 15 تیتراژ سریالهای تلویزیونی و فیلمهای سینمایی را اجرای نموده که از این مجموعه میتوان به تیتراژ سریالهای یه تیکه زمین، ارمغان تاریکی، ولایت عشق،زیر هشت، تا ثریا، معصومیت از دست رفته، آخرین دعوت، پهلوانان نمیمیرند، وفا و فیلم سینمایی بوسیدن روی ماه و اخراجیها اشاره کرد.
اصفهانی تا به امروز 13 آلبوم منتشر کردهاست. او در آلبومهای خود با اساتید بزرگ موسیقی چون همایون خرم، بابک بیات، فریدون شهبازیان کار کردهاست. در میان آلبومهای او، آلبوم النور اولین آلبوم او بود که بدون موسیقی منتشر شد که شامل مجموعه ادعیه، مناجات و تواشیح میباشد که تکخوان آن عباس سلیمی و محمد اصفهانی هستند و با گروه تواشیح اهل بیت ضبط شدهاست و سه آلبوم تنهاترین سردار، ولایت عشق و اخراجیها به ترتیب موسیقی متن سریالهای تنهاترین سردار، ولایت عشق و فیلم سینمایی اخراجیها میباشد و آلبوم تنها ماندم، آلبوم باسازیشده از هفت اثر خاطرهانگیز و ماندگار با آهنگسازی همایون خرم میباشد و آلبوم نون و دلقک در مورد چارلی چاپلین میباشد که طبق آمار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پرفروشترین آلبوم موسیقی پاپ تا به امروز در ایران میباشد.آلبوم حسرت نیز به علت پخش همزمان نماهنگ آن در صدا و سیما به فروش و محبوبیت بالایی دست یافت، آلبوم برکت نیز به خاطر همکاری با مجموعهای حرفهای، به نسبت آثار گذشتهاش، توانست در بین طرفداران حرفهایتر، شوری بپا کند.
محمد اصفهانی از جمله چهرههای موفق، مجرب و موجه موسیقی پاپ پس از انقلاب است. او به عنوان بهترین خواننده پاپ دهه 80 از سوی مجله ترانهماه، اولین و تنها نشریه تخصصی موسیقی پاپ ایران و به عنوان بهترین خواننده تیتراژ سال 91 از طرف موسیقی ما به خاطر تیتراژ سریال یه تیکه زمین انتخاب شد.
زندگی شخصی محمد اصفهانی
1345 تا 1373: اوایل زندگی تا شروع کار حرفهای
در سحرگاه روز 14 تیر ماه سال 1345 همزمان با میلاد پیامبر اکرم و امام جعفر صادق حوالی اصفهان بود و مادر او نیز متولد تهران بود. محمدمهدی تحصیلات ابتدایی را در دبستان علوی به پایان برد و در مسابقات قرآن قبل از انقلاب در رده نوجوانان مقام کسب کرد. به خاطر کسب مقام در مسابقات قرآن قرار شد به کویت اعزام شود که این سفر به خاطر مخالفت مادرش لغو شد. او از اوایل کودکی قرائت قرآن کریم را به سه روایت نزد اساتید وقت آموخته و از شیوههای مختلف این فن به ویژه شیوه مصطفی اسماعیل بهرهمند شدهاست. محمدمهدی با شرکت در کنکور سراسری با رتبه 178 به دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران راه یافت و در سال 1376 فارغالتحصیل گردید.
ورود امام خمینی و حضور محمد اصفهانی
12 بهمن 1357، مراسم استقبال از امام خمینی با حضور هزاران نفر از مردم سراسر ایران در بهشت زهرا تهران، در کنار مزار شهدای انقلاب اسلامی برگزار شد. در این مراسم تلاوت آیات قرآن کریم توسط محمد اصفهانی که توسط حمید شاهنگیان برای تلاوت قرآن هنگام ورود امام خمینی به فرودگاه مهرآباد انتخاب شد، که در آن زمان نوجوان بود، صورت گرفت. گفتههای زهرا شجاعی رئیس سازمان مشارکت زنان را از 12 بهمن سال 1357 اینگونه است:
روزی که قرار بود امام وارد ایران شود، دوازدهم بهمن، کمیتهای برای استقبال اولیه از ایشان در فرودگاه شکل گرفت. کمیته، نمایندگانی از اقشار مختلف مردم را برای حضور در سالن فرودگاه انتخاب کرد. از میان دانشجویان نیز 150 نفر انتخاب شدند، از هر دانشکدهای یک خانم و یک آقا انتخاب میشد. من هم به عنوان نماینده خانم دانشکده خودمان برای استقبال انتخاب شدم و مهندس علاقهمندان از میان آقایان، دانشجویان و دانشآموزان چون از نظر سنی از همه کوچکتر بودند، به بالکن برده شدند، اتفاقاً بالکن مشرف به سالن بود. اول قرآن توسط دکتر محمد اصفهانی واعظی که آن موقع 7،8 ساله بود، قرائت شد و بعد پیام دانشجویان اجرا شد. آنگاه سرود خمینی ای امام را دانشجویان و دانشآموزان اجرا کردند.
زندگی حرفهای
1373 تا 1377: شروع کار حرفهای
اصفهانی را با بهرهمندی از مکتب محمدرضا شجریان و علی جهاندار موسیقی ایرانی آموخت.او در سال 1373 به عنوان اولین تجربه کاری خود تیتراژ سریال آوای فاخته با ترانه سرایی ساعد باقری و کارگردانی بهمن زرینپور را به عنوان اولین تیتراژ اجرا کرد که از شبکه 1 سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد، سپس از اساتیدی چون همایون خرم، فریدون شهبازیان و بابک بیات در زمینه تصنیفخوانی، ترانه و زیباییشناسی در الحان موسیقی ملی ایران بهرهبرد. اصفهانی ابتدا با اجرای آثاری روی اشعار شعرای معاصر مانند فریدون مشیری و همچنین اجرای تیتراژ سریال، پا به عرصه خوانندگی گذاشت.با گذشت زمان و تغییرات عمده در سطح فرهنگی جامعه و ورود فرمهای غربی با کلام فارسی، تیتراژ خوانی در سریالهای ایرانی هویت دیگری یافته بود و خود، پلهای بود برای در چشم نگه داشتن هنرمندان عرصه پاپ. محمد اصفهانی در این عرصه جزء اولینها بود و البته با تلاشی مضاعف، از این حیث نیز از دیگران عقب نماند.استفاده هوشمندانه از این نوع نگرش باعث میشد هر ترانهای که برای سریالها خوانده شود، بعد از ژایان آن در اولین اثر صوتی وی نیز منتشر گردد و با یک تیر دو نشان زده شود.
1377: آلبوم حسرت
به جرات میتوان گفت که محمد اصفهانی از قابل توجهترین دستاوردهای سیاست فضای باز صدا و سیمای دهه هفتاد و هشتاد بود. حضور آهنگسازان جوان و تحصیلکرده در صدا و سیما، ارکسترهای خوب و همچنین ساده بودن ورود به جرگه هنرمندان صدا و سیما، باعث شد طیفی که زیر خاکستر عرف، در منازل خود به ساز زدن مشغول بودند حال با امکانات بیشتر، برون ده هنری قابل توجهی داشته باشند. استقبال از موج نو پاپ در بین مردم و علیالخصوص نسل جوان، باعث اقبال بعضی خوانندگان طیف سنتی نیز به این فرم شد. حاصل این همکاریها در مورد محمد اصفهانی منجر به تولید آلبومهایی همچون حسرت که در سال 1377 توسط پیام اسلام منتشر شد، گردید که به علت پخش همزمان ویدئوکلیپ آن در صدا و سیما به فروش و محبوبیت بالایی دست یافت. شرایط آسان برگزاری کنسرت و همچنین کمتر کپیشدن آثار صوتی نیز به جلوگیری از افت جذابیت نسل نو پاپ کمک مینمود. در ابتدا، صدا و سیما نیز، راسا، اقدام به انتشار تکترانههای این نسل در مجموعه یک آلبوم مینمود که شاید سه، چهار اثر در آرشیوها موجود باشد.
1379: آلبوم تنها ماندم
اصفهانی روند رو به رشد خود را مدیون بعضی اساتید موسیقی سنتی ایران نیز هست. بازخوانی آثار همایون خرم در آلبوم تنها ماندم که در سال 1379 منتشر شد و ترانههای خاطرهانگیزی همچون غوغای ستارگان که البته با تنظیمی مدرسهای ارائه شد، تلاشی بود که کفه ترازو را در مورد ریشه هنری وی (موسیقی سنتی) در مقایسه با آثار تولیدی موسیقی پاپ، برابر نگه دارد.
1381: آلبوم نون و دلقک
در این میان نگاه به سبکهای جدید، میتوانست به مقبولیت یک خواننده در میان نسل کم سنتر کمک نماید. این نوع نگاه شاید باعث تولید اثر همچون نون و دلقک که در سال 1381 منتشر شد، گردید. اثری که کلیپ تصویری آن روی تصاویری از هنرمند جاودان صحنه چارلی چاپلین باعث انتقادات فراوانی گردید ولی هر چه بود به معروفیت بیشتر برای خواننده اثر منتهی گشت.طبق آمار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این آلبوم پرفروشترین آلبوم موسیقی پاپ تا به امروز در ایران شدهاست. همایون خرم و بابک بیات نیز در آین آلبوم با اصفهانی همکاری داشتند.
1381 تا 1384: آلبوم برکت
آلبوم برکت البته به مدد تفکر بیشتر و از زاویه بهتر و همکاری با مجموعهای حرفهای، (به نسبت آثار سه سال گذشتهاش) توانست در بین طرفداران حرفهایتر، شوری بپا کند. اثری که در طیف آثار محمد اصفهانی در موسیقی سنتی و پاپ باعث ایجاد تلفیقی قابل قبول گردید. سبکی که فواد حجازی به نوعی از پایهگذاران آن بود.آلبوم برکت در مهر 1384 برابر با اکتبر 2005 انتشار یافت.برای اولین بار نماهنگ در این آلبوم قرار داده شده که مربوط به قطعه باتو میباشد.
1384 تا 1390: آلبوم بیواژه
بیواژه نام جدیدترین اثر اصفهانی است. این آلبوم در 12 اردیبهشت 1390 برابر با 2 مه 2011 توسط شرکت نشر موسیقی ایرانگام انتشار یافت.در آلبوم بیواژه آهنگسازان جوان و خلاقی همچون پویا نیکپور، توهی جان آتابای، پدرام کشتکار و آهنگسازانی هم چون پوریا حیدری، علیرضا کهن دیری و آریا عظیمینژاد حضور دارند. ترانهها نیز توسط ترانهسرایان معروف کشور چون اهورا ایمان، ترانه مکرم، مرجان محمدی، عبدالجبار کاکائی، رویا میرفخرایی و علی معلم سروده شدهاست. بیواژه آخرین آلبوم محمد اصفهانی در فضایی کاملا جدید منتشر شد. دقت اصفهانی در تدارکات این آلبوم قابل توجه است.
ضبط چند اثر در ترکیه و استفاده از آنسامبلهای زهی ترک که تکنیکشان زبانزد است، کیفیت ضبط و نهاییسازی و همچنین همکاری با چند نوازنده ترک از این نکات است. قطعات ترکی استانبولی است که همهشان ساخته تویجان نیازی آهنگساز با ذوق ترک است که به همراه تیمش قطعاتی چون «غم دوری»، «اگه باشی» و «فردای پنهانی» را آهنگسازی کردهاست.در این آلبوم دو قطعه نیز از تیتراژ دو سریال رستگاران و شکرانه به عاریت گرفته شدهاست که این نیز در خور توجه است. بیواژه با نماهنگی درباره امام رضا همراه بوده که در این آلبوم منتشر شدهاست.شرکت پخش کننده آلبوم اعلام کردهاست که در 2 هفته اول انتشار این اثر 200000 هزار نسخه از آن فروش رفته و آلبوم در بازار نایاب شدهاست و این برای محمد اصفهانی یک رکورد محسوب میشود.
محمد اصفهانی خود در مورد این آلبوم این گونه میگوید:
«این آلبوم با سبکی متفاوت با همکاری 15 نفر از نوازندههای ترکیهای صورت میگیرد که دو نوازندهٔ کلارینت و گیتار برقی این گروه از بزرگترین نوازندههای بینالمللی هستند که تا به حال برای هیچ خواننده ایرانی ننواختهاند.»
او در مورد نام این آلبوم و وقفهای که ایجاد شد این گونه میگوید:
«چون خیلی از حرفهایی را که باید میزدیم، بیواژه گفتهایم دیگر! این وقفه عوامل زیادی داشت که خیلیهایش دست من نبود. واقعا قصد نداشتم فاصلهام با مخاطب تا این حد زیاد بشود ولی شد. اگر از من بپرسید که پنج سال دیر نیست؟ جواب میدهم چرا، واقعاً دیر است.»
جایزهها و افتخارات
نشان فرهنگ و هنر بنیاد آکادمیک جهانی پروفسور یلدا
سومین جایزه بنیاد آکادمیک جهانی پروفسور یلدا در دانش پزشکی در تاریخ 9 آبان 91 در شش رده به برگزیدگان اهدا شد. این مراسم که هر ساله در اختتامیه کنگره بینالمللی تازهترین دستاوردهای پژوهش در دانش پزشکی برگزار میشود، شب گذشته با حضور پروفسور علیرضا یلدا، دکتر مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت، دکتر باقر لاریجانی، رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر رنجبر، رییس بنیاد آکادمیک جهانی پروفسور دکتر علیرضا یلدا و جمعی دیگر از استادان و محققان برجسته کشور در سالن ابن سینای دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد. دکتر محمد اصفهانی برای نخستینبار برندهٔ جایزه بخش فرهنگ و هنر بنیاد آکادمیک جهانی پروفسور یلدا شد.
مجله ترانهماه
انتخاب بهترینهای دهه 80 موسیقی پاپ ایران، یک پروژهٔ بزرگ و پیچیده بود که روند اجرایی آن، از ابتدای سال 90 و با حضور نویسندگان و کارشناسان مجله ترانهماه آغاز شد.بهترینهای دههٔ 80 موسیقی پاپ ایران در 22 رشته مختلف،
شامل:
بهترین خواننده، ترانه سرا، آهنگساز، تنظیم کننده اُرکسترال، تنظیم کننده مُدرن، نوازنده، گروه موسیقی، آلبوم، قطعه، قطعهٔ پاپ- سنتی، قطعهٔ مناسبتی، قطعهٔ لایت آرام، قطعهٔ شاد، خواننده تیتراژ تلویزیونی، خواننده فیلم سینمایی، بهترین کنسرت، مهندسی صدا، رسانه موسیقی و تهیه کننده، برگزیده خواهند شد. ضمن اینکه محبوبترین «خواننده» و «قطعه» دهه و چهره برتر موسیقی پاپ ایران در دههٔ 80 نیز از انتخابهای ویژهٔ این رأی گیری تخصصی موسیقی پاپ خواهد بود.
انتخاب بهترینهای موسیقی پاپ ایران در دههٔ 80 به صورت رأی گیری تخصصی موسیقایی و با حضور 80 نفر از فعالان عرصهٔ موسیقی پاپ ایران اعم از خواننده، ترانهسرا، آهنگساز، نوازنده، تنظیم کننده، تهیه کننده و اهالی رسانه صورت گرفته است. این نظرسنجی در چند مرحله و با انتخاب باز هنرمندان و کارشناسان موسیقی و در مرحله پایانی با انتخاب هیات داوران نهایی به نتایج که زیر منجر شد.
هیات نهایی داوری را این افراد تشکیل میدادند:
دکتر سیمون آیوازیان (پدر گیتار کلاسیک ایران و عضو شورای پاپ دفتر موسیقی وزارت ارشاد)، تورج شعبانخانی (آهنگساز و خواننده پیشکسوت موسیقی)، اکبر آزاد (ترانهسرا و آهنگساز)، ناصر فرهودی (مدیر استدیو پاپ، مهندس صدا و میکس و مسترینگ)، مسعود جاهد (استاد موسیقی سنتی و نوازنده نی)، رضا مهدوی (موزیسین و رئیس مرکز موسیقی حوزه هنری)، علیرضا میرعلینقی (مورخ، محقق و منتقد موسیقی) و سامان احتشامی (مدرس و نوازنده پیانو).
ترانهشناسی
تمام آلبومهای محمد اصفهانی 13 آلبوم است که از این میان سه آلبوم تنهاترین سردار، ولایت عشق و اخراجیها به ترتیب موسیقی متن سریالهای تنهاترین سردار، ولایت عشق و فیلم سینمایی اخراجیها میباشد که با آهنگساز آنها به ترتیب مجید انتظامی، بابک بیات، فریدون شهبازیان مشترک میباشد و تماما متعلق به محمد اصفهانی نمیباشد. به تازگی وبسایت رسمی محمد اصفهانی، از انتشار قریبالوقوع اثری در خرداد ماه 1393 خبر میدهد.
فهرست این آلبومها به عبارت زیر است:
1- 1393 - انتشار اثری جدید (هنور، نام آن معلوم نیست)
2- بیواژه - 1390
3- اخراجیها - 1386
4- نون و دلقک - 1381
5- هفت سین - 1381
6- ولایت عشق - 1379
7- تنها ماندم - 1379
8- حسرت - 1377
9- تنهاترین سردار - 1375
10- گلچین - 1376
11- برکت - 1384
12- النور
13- فاصله مشکوک است
14- ماه غریبستان
تیتراژ فیلم و سریال
ابتدای سالهای دهه70 بود که بار دیگر ساخت موسیقی با کلام تیتراژ آغاز شد و خوانندگان جدیدی از دل همین تیتراژها به جامعه موسیقی معرفی شدند که از جمله آنها میتوان از محمد اصفهانی به عنوان خواننده تیتراژ سریال پهلوانان نمیمیرند به آهنگسازی بابک بیات یاد کرد. این خواننده به خواندن موسیقی تیتراژ سریالهای مختلف پرداخته که باعث جذابیت بیشتر برای سریالها شده است. از جمله این سریالها میتوان از: سریال تنهاترین سردار، سریال پهلوانان نمیمیرند،سریال شکرانه،سریال ولایت عشق،سریال تا ثریا،سریال آوای فاخته،سریال تکیه بر باد،سریال رستگاران،سریال یه تیکه زمین،سریال وفا،سریال زیر هشت،سریال معصومیت از دست رفته، سریال ارمغان تاریکی،سریال ستاره سهیل،سریال آخرین دعوت،سریال آتش و شبنم و ... نام برد. آنونس فیلم سینمایی بوسیدن روی ماه به کارگردانی همایون اسعدیان و به تهیهکنندگی منوچهر محمدی با ترانهای درباره مادران ایرانی ساخته شده است که ترانه آن با صدای محمد اصفهانی و دکلمه نگار جواهریان، سروده عبدالجبار کاکایی است و موسیقی آن را آریا عظیمینژاد ساخته است.این همکاری مشترک هنرمندان سرشناس ایرانی عاشقانهای برای مادران ایرانی است و به این ترتیب برای نخستین بار تجربهای بدیع در ساخت آنونس یک فیلم اتفاق میافتد.
گفت و گو با محمد اصفهانی
- سالهاست گفته میشود، کسانی مدیریت موسیقی را برعهده دارند که از اهالی موسیقی نیستند و شناخت کافی از این عرصه ندارند. از طرفی عده ای دیگر میگویند اهالی موسیقی با “مدیریت” سازگار نیستند. به نظر شما مدیریت موسیقی ما چه ویژگیهایی باید داشته باشد تا بر این عرصه اثرگذار باشد؟
به نظر من، اگر مدیر موسیقی، صرفا یک مدیر خوب و از طرفی دوستدار موسیقی هم باشد، همین کافی است. اگر مدیری باشد پاک، باوجدان و آزاداندیش ؛ میتواند کارش را به خوبی انجام دهد. بالاخره همه ی مدیران متخصص را که نمی توان محکوم به داشتن رابطه ی عاطفی و عاشقانه با موسیقی کرد ، مدیر خوب در حوزه ی موسیقی، کسی است که درباره ی دغدغههای اهالی موسیقی و مشکلاتشان تحقیق میکند و به دنبال راهحل میرود. لازم هم نیست که حتما خود او از اهالی موسیقی باشد. به عنوان مثال یک مدیر موسیقی باید ببیند کسی که در ارکستر سمفونیک ساز میزند، از این راه زندگیاش را میتواند تأمین کند؟ یا اینکه باید به مسافرکشی و چند کار دیگر هم بپردازد؟ مدیر باید ببیند که این آدم ، حسی برایش میماند تا با سازش آن را ارائه کند؟ همه فکر میکنند هنرمندان موسیقی نازنازی هستند و در رفاه زندگی میکنند. نه اینطور نیست. هنرمند باید یک محیط آرام و الهام بخش ، متناسب با روحیه و احساسش داشته باشد که از راه آن رفاهی که برایش ایجاد شده ، بتواند آثار خوبی خلق کرده و ارائه دهد. اگر تأمین نباشد، بی رودربایستی نمیتواند کار خوب ارائه دهد. در همه ی دنیا هم همینطور است. یک مدیر خوب کافی است که چنین دغدغههایی داشته باشد. حالا موزیسین نباشد. ما به مدیری احتیاج داریم با احساس قوی انسانی که در کار مدیریتش خبره باشد تا بتواند نابسامانیهایی که در قشر هنرمند ما به وجود آمده است را حل کند.
- یعنی نظر شما نهایتا اینست که مدیر موسیقی میتواند در رفع مشکلات موسیقی و اهالی آن تأثیرگذار باشد؟
قطعا. بخش قابل توجهی از مشکلات ما مربوط به همین ناحیه است. تکتک موسیقیدانان ما که نمیتوانند راسا برای صنف خودشان تعیین تکلیف کنند. سیستمی که آنها را به خدمت گرفته است و از هنر آنها استفاده میکند و بهره می برد باید آنها را تامین کند. در حقیقت ما یک حامی باتدبیر و خوب میخواهیم در موسیقی.
-این روزها ما شاهد صداهای تکراری در عرصه ی موسیقی سنتی و پاپ هستیم. آیا میتوانیم این مشکل را زاییده ی عدم مدیریت درست در حوزه ی موسیقی و سیاستهای غلط در آن بدانیم؟
به نظر من نه. ما همواره در شرایط سخت و هم در شرایط عادی، شاهد طلوع استعدادهای درخشان بودهایم. ربطی به مدیریتها و سیاستها ندارد.
-خب پس دلیل این تقلید و تکراری که این روزها بسیار زیاد شده است، چیست؟
دلیلش عدم جرات در هنرمندی است که خداوند به او توانایی ساختارشکنی صحیح و بنیان نهادن بنایی نو را داده است و او از به کار گیری آن توانایی پرهیز می کند .تقلید و تکرار ، گذرگاه است. محل سکنی کردن نیست. در بسیاری مواقع پیش میآید که کسی از تقلید و تکرار شروع کند و به سبکی برسد. این تقلید و تکرار نه تنها ایرادی ندارد، بلکه تقلایی است که در ابتدا لازم است. اما اگر در همان جایگاه جامد شود و بماند، بد است. این موضوع ، بیشتر به جربزه ی هنری هنرمند مربوط میشود.
-شاید یکی از علل این مشکل، نداشتن رسانه ی مستقل در موسیقی و عدم معرفی سبکها و صداهای مختلف است که ما غالبا یکی دو صدای آشنا را می شنویم.
نه، همین صداهای آشنا، زمانی گمنام بودند و وقتی توانستندمطرح شوند که ابتدا از گذرگاه تقلید ؛ عبورنموده و بعد، با خلاقیت و تلاشی عاشقانه ؛ نهایتا سبک خاص خود را ارائه دادند.
-تأسیس یک شبکه ی تلویزیونی مستقل برای موسیقی ایران را چطور ارزیابی میکنید؟
خب این پیشنهاد، خیلی پیشنهاد خوبی است به شرط آن که مسائلی که در مورد نشان دادن سازها از سیمای جمهوری اسلامی وجود دارد، برای چنین شبکه ای ابتدا حل و تعریف شود.
-چرا هنرمندان عرصه ی موسیقی تا به حال درخواست نکردهاند که چنین شبکهای راهاندازی شود؟
برای این موضوع دور هم جمع نشدهاند، اما تک تک ، این پیشنهاد را به مسئولان دادهاند. من در جریان این موضوع هستم.
-اما کار جمعی تأثیر بسیار بالاتری دارد. زمانی که کپی کاری و قاچاق فیلمهای سینمایی، در حال ورشکست کردن سینما بود، اهالی سینما دائما از این موضوع ابراز نگرانی می کردند، اما هیچ اتفاقی نمیافتاد. اما به یکباره آنها دور هم جمع شدند و مسوولان را متقاعد کردند که اقدامی عاجل در این باره انجام دهند و همه ی ما نتیجه ی مثبت آن را شاهد بودیم . این یکدستی اما در اهالی موسیقی دیده نمیشود. چرا این همبستگی در آنها نیست؟
نمیدانم. حتی نمیدانم تجمعی که در مورد هنرمندان سینما صورت گرفت چطور اتفاق افتاد. چون همینطور که شما هم گفتید، اول چنین تجمعی نبود. حالا چنین تجمعی در اهالی موسیقی باید انجام شود. و اگر این اتفاق بیفتد، فی نفسه خوب خواهد بود ولی اینکه در انتها چه نتیجهای میدهد ؟ باز ، اما و اگرهای بسیاری داردچون مخالفت با موسیقی در مملکت ما خیلی بیشتر از سینماست . ببینید !تجمع سینماییها موضوعی بود که بیشتر به جنبههای حقوقی باز میگشت، اما بحث موسیقی چیز دیگری است. یکسری اختلافنظرهایی در آن وجود دارد و ماجرایی بسیار عمیق و ریشه دار است… فکر نمیکنم که در حقیقت ، این قضیه به همین سادگیها حل شود. چرا، اگر تجمعی بین کارشناسان دینی که صاحب فتوا هستند و هنرمندان موسیقی انجام شود و کارشناسان دینی، هنرمندان را به مشورت در زمینه ی شناخت موسیقی دعوت کنند تاثیر خوبی را شاهد خواهیم بود. چون کسانی که در مسائل دینی نظر میدهند، در زمینه ی موسیقی صاحب تخصص نیستند. زمانی که قرار است نظری کلان و اجرایی درباره ی موسیقی صادر شود، آنجا تجمع موسیقیدانان با این کارشناسان قطعا لازم و تاثیرگذار خواهد بود.
-با رویکرد فرهنگی دولت، قاعدتا رایحه های خوشی از وضعیت موسیقی به مشام خواهد رسید.
به هر صورت اگر ترتیبی دهند که موسیقی از این فضای مبهم و تاریک بیرون بیاید، خیلی خوب خواهد شد. ما از سال 76 تا الان درباره ی موسیقی با مسئولان صحبت میکنیم. اما ظاهرا برونرفت از این برزخ به سادگی میسر نیست… بازهم میگویم ، به گمانم باید جمعی از کارشناسان دینی و موسیقی دور هم بنشینند و ابهامات را رفع کنند. من به عنوان کسی که طی این سیزده سال، شخصا درباره ی خیلی از ابهامات موسیقی قانع نشدهام، حاضرم در چنین جمعی بنشینم و لا اقل برای قناعت وجدانی خودم، صحبت کنم. مثلا این موضوع باید حل شود که چرا نشان دادن ساز ممنوع است اما نتیجه ی برخاسته از چنین ظاهر ممنوعه ای مشکل ندارد ؟! یا حمل ساز در خیابان و معابر عمومی هیچ منعی ندارد و مردم در کنسرتها میتوانند حضور پیدا کنند و به راحتی سازها و نواختن آنها را رویت کنند. از سوی دیگر آموزشگاههایی که نواختن این سازها را تعلیم میدهند، مجوز رسمی برای فعالیت دارند و همیشه عده ی کثیری در آنها آزادانه ثبت نام میکنند … فقط نشان دادن این شی در تلویزیون ممنوع است و این خیلی عجیب است! باید بیایند و تکلیف اینگونهابهامات را یکبار برای همیشه روشن کنند. ما یک فتوایی از امام خمینی داریم که قاعدتا باید برای متولیان فرهنگی در جمهوری اسلامی مبنا باشد ، من خودم اصل آن را دیدهام. شخصی از ایشان پرسیده است که : کار من سازفروشی است، آیا پولی که از این راه در می آورم و خرج خانواده ام میکنم حلال است یا حرام؟ ایشان پاسخ دادهاند که : چون ساز ، از آلات مشترکه است و هم استفادههای بد از آن میشود و هم استفاده های خوب، بنابراین پول شما حلال است. حالا من از آقایان این سؤال را دارم که از نظر اسلامی نشان دادن سازی که از آلات مشترکه است از تلویزیون بدتر است یا نشان دادن زنان بیحجاب که در فیلمهای خارجی به وفور نمایش داده می شوند؟ چطور این یکی اشکالی ندارد ولی آن یکی را تا نشان میدهند از همه جا تلفن و اعتراض و تهدید که اسلام را زیر سؤال بردید و به دیانت مردم خیانت شد . . . ؟؟؟ ما در معرض این سؤال ها از سوی بسیاری از جوانان هستیم و برای خودمان هم مساله است و کسی هم پاسخگو نیست …
-به نظر من هم دومی. با توجه به این مسائل فکر کنم اگر هنرمندان موسیقی با هم باشند، میتوانند مشکلات موجود را تا حد زیادی حل کنند.
اگر به حرفشان اعتنا شود انشاءالله حل میشود .
-درباره ی کپی غیرمجاز آثار موسیقایی که مشکلات زیادی برای هنرمندان و تولیدکنندگان موسیقی به وجود آورده است، شما چه راهکاری را پیشنهاد میکنید؟
همان که خودتان هم اشاره کردید …کاری که در سینما انجام شد، باید در موسیقی هم صورت گیرد. البته من شنیدم قوانینی در حال تصویب است تا این مشکل حل شود. اما اگر بخواهیم سامان دائمی به این موضوع بدهیم باید آرام آرام به سمت عضویت در کپیرایت جهانی حرکت کنیم . وقتی ما به این مجموعه ملحق شویم، اثری که هنرمند ما تولید میکند به راحتی در بازارهای داخلی و بینالمللی حمایت خواهد شد.
- اگر ما به کپیرایت جهانی بپیوندیم، قیمت آثار موسیقایی دو سه برابر قیمت های موجود خواهد شد. با توجه به شرایط اقتصادی ما، پیوستن به این قانون، مفید خواهد بود؟
نه، قیمت آثار ؛ تغییر چندانی نمیکند و تازه همان افزایشهای احتمالی هم قابل مدیریت است. ولی از آنجا که با پیوستن به جمع کشورهای حامی این قانون، تیراژ آثار هنری چند برابر خواهد شد، درآمد تولیدکنندگانهم افزایش پیدا میکند. در حال حاضر از هر نسخه اثر موسیقی، در ایران هفت الی ده نسخه کپی غیر مجاز میشود. اگر یک اثر ؛ صدهزار نسخه تیراژ رسمی فروش داشته باشد، یعنی تیراژ واقعی آن در ایران هفتصد هزار الی یک میلیون نسخه است . حالا اگر از تیراژهای واقعی با کپی رایت حمایت شود قطعا شرایط ، فرق خواهد کرد. تهیهکننده وقتی ببیند سرمایهاش بازگشت دارد، با دستی باز تر به تولیدات مرغوب تر پرداخته و در یک کلمه برای تولید آثاری بهتر و با کیفیت تر بیشتر هزینه میکند. . . در این شرایط، فقط کسانی که بدون هزینه، آثار هنری را به صورت قاچاق ، کپیمیکردندمجبور میشوندبرای آن هزینه بپردازند یا حداقل از این راه ؛ کمتر کاسبی نامشروع کنند. بنابراین در چنان حالتی فقط برای کپیکنندگان و کپی فروشان، شرایط ،سخت و دشوار خواهد شد.
ایشان محمد واعظ سدهی اصفهانی هستند و اصالتا اهل خمینی شهر اصفهان میباشند.