- آسمونی
- مجله اینترنتی
- سلامت
- روانشناسی
- پرش فکر و پرش تمرکز و ارتباط آن با امواج مغزی از نظر دانشگاه MIT
پرش فکر و پرش تمرکز و ارتباط آن با امواج مغزی از نظر دانشگاه MIT
دانشمندان علوم اعصاب یا نوروساینس راه حل این مشکل را سپتامبر 2020 پیدا کرده اند، البته ممکن است ابتدا عجیب به نظر برسد! آسمونی میخواهد با رجوع به یکی از مقالات علمی MIT (مؤسسه تحقیقاتی ماساچوست) آمریکا، میخواهیم راجع به امواج آلفا صحبت کنیم و اینکه کنترل این امواج چه تاثیر بسزایی در افزایش تمرکز دارد.
در جدیدترین تحقیق ام آی تی ، دانشمندان با مطالعه امواج مغزی افراد در حال انجام کارهای مختلف متوجه شدند که امواج مختلف مغزی حین نوسانات تمرکز متفاوت عمل میکنند. مثلا در پی کاهش فعالیت امواج آلفا مغز تمرکز شخص بالاتر میرود! و کسانی که میتوانند به راحتی روی موضوعی تمرکز کنند، در واقع بر امواج آلفا کنترل بالایی دارند. این عمل در دو نیمکره مغز به صورت جداگانه انجام میشود، به این معنی که ممکن است شخص در نیمکره راست مغزش امواج آلفا را کنترل کند ولی در نیمکره چپ مغز قادر به کنترل امواج نباشد.
این اولین بار است که در جهان علم، این رابطه علت و معلولی شناسایی شده و اطلاع از چگونگی این روند ممکن است باعث پیشرفت و یادگیری نسل بشر به واسطه کنترل امواج مغز گردد!
"خیلی لذتبخش است که به واسطه علوم اعصاب بتوانیم به افرادی که به خاطر صدمات مغزی، مشکلات ذهنی و رفتاری پیدا کرده اند کمک کنیم." این را رابرت دسیمون، سرگروه تحقیقات علوم اعصاب MIT میگوید. مثلاً بیماری پارکینسون ارتباط عمیقی با امواج بتا دارد.
هنوز معلوم نیست که روی هر نوع از امواج مغز چقدر بتوانیم کنترل داشته باشیم اما در عکس زیر ساختمانی را میبینید که در آن اتفاقات جالبی در حال رخ دادن است؛ دپارتمنت نوروساینس ام آی تی:
اما ارتباط امواج آلفا و تمرکز دقیقا به چه شکل است؟
تعداد بالایی نورون در مغز وجود دارد و ارتباط میان این نورون ها به صورت امواج الکتریکی مختلف است. امواج آلفا با فرکانس 8 تا 12 هرتز نیز حاصل ارتباط میان نورون ها هستند. و برای اینکه بفهمیم امواج آلفا چطور در تمرکز ما تاثیر میگذارند، دانشمندان آزمایشی انجام دادند که داوطلبان مورد آزمایش، هریک به تصویری ناواضح از خطوط روی صفحه مانیتور کامپیوتر نگاه میکردند و تلاش میکردند که با تمرکز بیشتر این تصویر را واضح تر ببینند. حین انجام این آزمایش امواج مغزی این افراد توسط یک سری گیرنده ثبت میشد؛ و همچنین هماهنگی و توازن این امواج در دو نیمکره مختلف مغز نیز مورد مطالعه دقیق قرار میگرفت و درکمال تعجب وقتی توازن امواج میان دو نیمکره مغز بیشتر میشد، شخص نیز تصویر آزمایش را بیش از پیش درک میکرد.
یک گروه از داوطلبان از پیش آموخته بودند که چطور امواج آلفا مغز خود را کنترل کنند و گروهی دیگر حتی از این امواج بی خبر بودند. دسته ای هم موفق به کنترل این امواج تنها در یک نیمکره مغز شدند که این موضوع خودش را در جهت برعکس تصویر مورد مشاهده شان نشان میداد. مثلا اگر الکس در کنترل امواج آلفا نیمکره چپ مغزش موفق شد، در سمت راست تصویر دانشمندان همزمان شاهد افزایش تمرکزش بودند. به نظر میرسید که کنترل امواج آلفا واقعا در حال اثرگذاری بر تمرکز داوطلبان بود، اما هنوز خودشان نمیدانستند!
آسمونی در زیر برایتان راه های فعال کردن و کنترل هریک از امواج مغزی را خواهد آورد:
1- امواج گاما: امواج گاما بالای 25 هرتز فرکانس تولید میکنند و واقعیت این است که دانشمندان علوم اعصاب (نوروساینس) هنوز نمیدانند که امواج گاما در چه زمینه ای فعالیت میکنند یا تاثیر میگذارند! بنابراین برای کنترل آنها هنوز راه حل علمی ای موجود نمیباشد.
2- امواج بتا: این دسته از امواج فرکانس 12-25 هرتز دارند و مسؤول ایجاد استرس و افکار نگران کننده هستند. همچنین در لحظات اولیه بیدار شدن نیز نقش موثری دارند، وقتی قهوه مینوشیم یا نور و صدای بیش از حد معمول دریافت میکنیم، این امواج در مأموریت مهمی برای ذهنمان به سر میبرند. البته اینکه میگوییم برای ایجاد استرس مفیدند یعنی ما را از حالت کرختی درآورده و باعث ایجاد واکنش های سریع میشوند. امواج بتا هنگام پازل حل کردن درحال ایجاد توجه مثبت در ذهن ما هستند و در هنگام عصبانیت، توجه ما را روی اینکه عصبانی هستیم متمرکز میکنند.
3- امواج آلفا: امواج آلفا هم که در تمرکز نقش مهم تری دارند گفته شده که فرکانس 8-12 هرتز دارند. اینکه یاد بگیریم چطور امواج آلفا را کنترل کنیم میتواند در خیلی از فعالیت ها مفید واقع شود. در واقع آلفا برای زمانی است که شما خواب نیستید، اما در کمال آرامش در حال فکر کردن اساسی و مؤثر به موضوعی خاص میباشید. امواج آلفا در حل مسائل، خلاقیت، نوآوری و حتی طبق اعتقاد بسیاری از مردم در شهود انسان نقش دارد. برای تنظیم و کنترل این امواج لازم است در حالت مدیتیشن (مراقبه) برویم و بسیار آرام و بی استرس باشیم.
4- امواج تتا: این دسته از امواج مسؤول یادگیری ما هستند. وقتی موضوعی تخصصی توجه ما را جلب میکند و ما تمایل به درک آن موضوع داریم، احتمالا در حال قلقلک دادن امواج تتای مغز خود هستیم! مثلا سعی کنید یک مدل جدید برای بستن کراوات پیدا کنید یا مبحث مشتقات زیاضی را دوباره و دوباره مطالعه کنید و یاد بگیرید و سپس آموخته های خود را اجرا کنید، حس نمیکنید که از نظر ذهنی حضور قوی و پررنگی دارید؟ بله این همان اثر امواج تتا است. همچنین در خواب عمیق یا REM که رویا میبینید، حین مسیریابی در رانندگی و خیلی موقعیت های دیگر این امواج فعال هستند.
5- امواج دلتا: این دسته، قوی ترین امواج مغز هستند که فرکانس بین 1 تا 4 هرتز دارند و البته آرام ترین نوع امواج مغزی است. امواج دلتا زمانی فعال هستند که ما بیهوش هستیم! ولی تاثیر این امواج در تثبیت آموخته ها بسیار بالاست. اینکه بعد از یک روز طولانی تحصیل و مطالعه، شما خوب بخوابید تاثیر بسیاری در تثبیت یادگیری شما دارد و این موضوع به خاطر همین دسته از امواج است که تنها در خواب خیلی عمیق و بدون رویا فعال میشوند. حافظه شما به واسطه این امواج تقویت میشود و مثل عمل دیفرگ (یکپارچه سازی) کامپیوتر برای حافظه و ناخودآگاه شما و نظم بخشیدن به آن عمل میکند.
با کنترل هر یک از این امواج در مراحل پیشرفته میتوانیم خیلی راحت از خواب عمیق بیدار شویم یا سریع به خواب رویم، مراقبه کنیم، بیماری اضطراب را درمان کنیم و بسیاری کارهای دیگر. دانشمندان امروزه معتقدند جای پیشرفت زیادی برای بشر به خاطر شناسایی امواج مغز به وجود آمده.