عصر یخبندان کوچک

عصر یخبندان کوچک یک دوره خنک زمین‌شناختی است که پس از دوره گرم سده‌های میانه رخ داد. عصر یخبندان کوچک از لحاظ علمی به عنوان یک عصر یخبندان حقیقی شناخته نمی‌شود. آسمونی در این بخش در مورد عصر یخبندان کوچک بیشتر صحبت می کند.

اصطلاح عصر یخبندان کوچک نخستین بار توسط فرانسوا ماتس در سال 1939 مطرح شد. از این اصطلاح، معمولاً برای خنک بودن سطح سیاره زمین از اواسط قرن شانزدهم میلادی تا اواسط قرن نوزدهم میلادی استفاده می‌شود یا از حدود 1300 میلادی تا 1850 میلادی. البته باید توجه داشت که متخصصان اقلیم‌شناسی و مورخان، بر روی داده‌های محلی ثبت شده‌ای کار می‌کنند که انتظار نمی‌رود تاریخ شروع و تاریخ پایان آنها بر تاریخ شروع و تاریخ پایان این دوره، دقیقاً منطبق گردد، به علت شرایط محلی متفاوت.

رصدخانه زمین ناسا، به وجود عصر یخبندان کوچک در فاصله سال‌های 1550 تا 1850 و در قاره اروپا، آمریکای شمالی و آسیا اشاره می‌کند. در گزارش‌های رصدخانه زمین ناسا به وجود سه دوره زمانی با آب و هوای سرد در فاصله این سال‌ها اشاره شده و گفته شده که: این عصر سرد با گسترش سریع یخچال‌های کوهستانی، به خصوص در رشته کوه‌های آلپ، نروژ، و آلاسکا مشخص می‌شود. در این عصر سرد، سه بیشینه وجود دارد، یک بیشینه از سال 1650 میلادی آغاز می‌شود، دومی از سال 1770 میلادی و سومی در حدود سال 1850 میلادی آغاز می‌شود. این سه دوره زمانی، توسط دوره‌هایی از گرم شدن اندک کره زمین، از همدیگر جدا شده‌اند.

در آن سال‌ها دمای هوا در اقصی نقاط جهان شدیداً کاهش یافت و موجب تغییر در پوشش گیاهی و جانوری و حتی تا حدی در الگوهای بارندگی و دمایی مناطق گوناگون جهان تغییر حاصل شد. در آن سال‌ها نسبت به امروز زمستان‌ها سردتر، و تابستان‌ها خنک‌تر بودند. برف و سرما حتی در مناطقی که عرض جغرافیایی چندان بالایی ندارند نمود بیشتری داشت. برخی از مناطق که عرض جغرافیایی یا ارتفاع نسبتاً زیادی داشتند در هر زمستان، مدتی را کاملاً در یخبندان به سر می‌بردند و همه جا پوشیده از برف و یخ می‌شد، اما امروزه تنها در روزهای برفی این مناطق پوشیده از برف و یخ می‌شود. عوامل متعددی مانند تغییرات در میزان تابش خورشید، فعالیت‌های آتشفشانی، کاهش سرعت گردش ترموهالین و … را از عوامل ایجاد این عصر یخبندان برمی‌شمارند.

عصر یخبندان کوچک و تأثیر آن بر ایران زمین

عصر یخبندان کوچک باعث تغییر اقلیم گسترده در ایران شده و آثار اجتماعی، فرهنگی، محیط زیستی و … فراوانی بر جای گذاشته است.