- آسمونی
- مجله اینترنتی
- فرهنگ و تاریخ
- گردنبند گردونه مهر آریایی
گردنبند گردونه مهر آریایی
گردنبند گردونه مهر آریایی در فرهنگ و تاریخ ایرانی باستان جایگاه ویژهای داشته است. این نماد معمولا به عنوان یکی از نشانههای مهرپرستی (آیین میترایی) مربوط به الهه میترا شناخته میشود و نشاندهنده خورشید، نور و چرخه حیات است. اما این نشان شباهت زیادی با صلیب شکسته که به عنوان نماد نازیسم شناخته میشود دارد. در ادامه با آسمونی باشید تا درباره گردنبند گردونه مهر آریایی اطلاعات بیشتری به دست آورید.
چلیپا یا صلیب ایرانی
چلیپا یا صلیب ایرانی یا صلیب آریایی به چلیپاهای صلیب گونهای گفته میشود که مربوط به هزارههای قبل از میلاد مسیح است و ارتباطی به صلیب مقدس مسیحی ندارد. دیواره عظیم نقش رستم نماد اصلی و نمونه مشهور اینگونه صلیبها است که در آن ۴ عدد صلیب به ارتفاع بیش از ۶۰ متر در دیواره کوه حک و تراشیده شده است.
گردنبند ایرانی در گیلان
گردنبند گردونه میترا که در کاوشهای باستانشناسی در کَلوُرَز گیلان پیدا شد دارای قدمت حدود ۳۰۰۰ ساله است. کلورز، یکی از روستاهای رستمآباد در گیلان است و در بخش مرکزی شهرستان رودبار قرار دارد. این گردنبند طلایی زیبا دارای سه نماد سواستیکا است. و نشان از رواج کاربرد نماد سواستیکا در ایرانِ باستان دارد. سواستیکا (卐 یا 卍) یا گردونه خورشید، یک واژهی سانسکریت است که از دو پار “سو” به معنی “نیک” و “استی” به معنی “بودن”، تشکیل شده و معنای «هستی نیک» دارد؛ که در آئین مهر، نماد خورشید یا در آئین هندو نماد ایزد آفرینش است.
ایران باستان و آیین مهرپرستی
گردونه مهر (که گاه به اشتباه با صلیب اشتباه گرفته میشود) در آیین مهرپرستی (میترائیسم) یکی از نمادهای مقدس بود. این نماد نشاندهنده خورشید بهعنوان منبع زندگی و نیرو بود و پرههای آن حرکت چرخشی خورشید و چرخه حیات را تداعی میکرد.
گردنبند مهر ایرانی و جنگ جهانی دوم
در قرن بیستم، بهویژه در دوران جنگ جهانی دوم، برخی نمادهای باستانی مانند سواستیکا (چرخ خورشید) که در فرهنگهای هندی، ایرانی و اروپایی بهعنوان نماد خوششانسی و پویایی شناخته میشد، توسط گروههای سیاسی (مانند نازیها) مورد استفاده قرار گرفت. این موضوع باعث شد که نمادهایی مانند گردونه مهر در خارج از ایران گاهی با سوء تفاهم مواجه شوند.
سواستیکا (svastika)
سواستیکا از واژه سانسکریت "svastika" مشتق شده و به معنای خوب برای بودن است. در فرهنگ هند و اروپایی، این نشان بر روی اشیا یا مردم ایجاد می شد تا برایشان شانس بیاورد. این نشان برای هزاران سال متداول بوده است، خصوصا به عنوان یک نماد هند در کتابهای مقدس، به معنای بخت، برهما یا سامسارا (تولد دوباره). امروزه این نشان معمولا در آثار هنری هندی و معماری کنونی و باستانی هندو و نیز در خرابههای شهر تاریخی تروآ دیده میشود.
گردونه مهر یک چلیپا با شاخههای ۹۰ درجه به سمت راست یا چپ است. که معمولا با جهت افقی یا گوشههایی با زاویه ۴۵ درجه میباشد. در شکل هندویی نقطههایی در هر ربع آن قرار میدهند.
گردونه خورشید یا صلیب شکسته در کدام استان ایران یافت شده است؟
سواستیکا چیست؟
