اختلالات هورمونی در زنان و مردان

اختلال هورمونی در زنان و مردان چیست؟ به برهم ریختن تعادل هورمونی اختلال هورمونی گفته می‌شود. چاقی یکی از علائم اختلالات هورمونی در زنان و مردان است. استرس نیز یکی از علل اختلالات هورمونی در زنان و مردان می باشد و همچنین ورزش یکی از روش های درمان اختلالات هورمونی در زنان و مردان است. آسمونی" href="https://asemooni.com">آسمونی در این مقاله اطلاعات کاملی در مورد اختلالات هورمونی در زنان و مردان برای شما عزیزان تهیه کرده است.

اختلالات هورمونی در زنان

اغلب زنان در مقاطعی از زندگی اختلال هورمونی را تجربه می‌کنند اما این عارضه در برخی مقاطع اهمیت زیادی دارد.

علائم اختلال هورمونی در زنان (عدم تعادل هورمونی) اصولا در دوران بلوغ و بعد از آن در دوران عادت ماهانه، دوران بارداری، پس از زایمان و در دوران یائسگی تجربه و مشاهده می‌شود.

پزشکان اعتقاد دارند که حتی اگر این تغییرات هورمونی خیلی ناچیز باشند، می‌تواند عواقب قابل ملاحظه و جدی داشته باشد.

بنابراین نباید نسبت به این اختلال بی‌توجه بود.

شمار زیادی از زنان به خصوص جوان‌ترها ممکن است با مشکلاتی همچون چاقی ناگهانی، جوش‌های زیر پوستی روی صورت،

موهای زائد روی سینه و گردن و... روبه‌رو شوند که برای درمان آن مجبور می‌شوند تا مدت‌ها از پزشکان مختلف کمک بخواهند،

ولی خیلی از پزشکان بیماری آن‌ها را تشخیص نمی‌دهند.

اما اگر خوش‌اقبال باشند آن وقت شاید بفهمند که از اختلالات هورمونی رنج می‌برند.

در واقع هورمون‌ها وظیفه حفظ تعادل و سلامت بدن را بر عهده دارند؛

حال اگر تعادل یکی از این هورمون‌ها به هم بخورد، پیامدهای منفی شدیدی در بدن ظاهر می‌شوند و زنان معمولا بیشتر از مردان با این مشکل مواجه هستند.

یک سیستم متعادل هورمونی چگونه کار می‌کند؟

برای اینکه تعادل هورمون‌ها در بدن یک خانم حفظ شود، هیپوتالاموس و هیپوفیز مغز و تخمدان‌ها باید عملکرد صحیحی داشته باشند؛

بدین ترتیب GnRH از هیپوتالاموس ترشح شده و باعث ترشح هورمون‌های FSH و LH می‌شود.

این هورمون‌ها نیز تخمدان‌ها را تحریک می‌کنند و هر ماه یک تخمک آزاد می‌شود

و به دنبال آن مخاط رحم پرورش پیدا می‌کند و بعد دچار ریزش می‌شود.

این مراحل، فیزیولوژی طبیعی عادت ماهانه را تشکیل می‌دهد.

اما گاهی اوقات بعضی بیماری‌ها این فیزیولوژی را دچار اختلال می‌کند

که شایع‌ترین آنها بیماری‌های تخمدان به‌خصوص سندرم تخمدان پلی‌کیستیک است.

بیماری‌های تیروئید کم کار و تیروئید پرکار نبز معمولا خود را با اختلالات در عادت ماهانه نشان می‌دهد.

علائم اختلال هورمونی در زنان چیست؟

علائم اختلال هورمونی اساسا در دوران بلوغ و به ویژه در زنان در دوران عادت ماهانه، دوران بارداری، پس از زایمان و در دوران یائسگی تجربه می‌شود.

بارداری یک فرآیند شدید هورمونی در بدن به حساب می‌آید و اگر قبل از بارداری، در دوران بارداری یا پس از بارداری و وضع حمل از سلامتی مطلوبی بهره‌مند نیستید،

یکی از مهم‌ترین دلایل آن می‌تواند عدم تعادل هورمونی باشد.

در طول بارداری جفت هورمون‌هایی ترشح می‌کند و در دوران شیردهی هم بسیاری از مادران ماه‌ها عادت ماهیانه نمی‌شوند که علت آن همین تغییرات هورمونی است.

این تغییرات هورمونی کاملا طبیعی است و در بیشتر موارد نیاز به درمان ندارد.

شایع‌ترین علائم اختلال هورمونی در زنان شامل موارد زیر است:

• افسردگی
• افزایش وزن
• علائم آلرژیک
• نوسانات خلقی
• سردرد و میگرن
• تغییرات دمایی بدن
• کاهش میل جنسی
• ریزش موی جلوی سر
• آکنه و بثورات پوستی
• اضطراب و تحریک‌پذیری
• سندرم پیش از قاعدگی
• عفونت‌های مجاری ادراری
• رشد زیاد از حد موهای زائد
• نامنظم شدن عادت ماهانه
• چرب یا خشک شدن پوست
• ولع شدید برای خوردن شیرینی جات
• لکه بینی مداوم و در فواصل سیکل ماهیانه
• احساس خستگی و داشتن مشکل در خواب

علت اختلال هورمونی در زنان چیست؟

ساده‌ترین علت اختلال هورمونی در زنان عبارتند از:

• کمبود دریافت ریزمغذی‌ها: اگر مواد مغذی به مقدار کافی به بدن برسد، شرایط لازم برای حفظ تعادل هورمونی به طور طبیعی فراهم خواهد شد. منظور از ریزمغذی‌ها ویتامین‌ها و املاح معدنی هستند که در بدن ما نقش ساختاری، ترمیمی و کاتالیزوری دارند و در حد میلی گرم یا میکروگرم نیاز بدن را تامین می‌کنند.
• استرس و فعالیت زیاد غدد فوق کلیوی: یکی از عوامل اصلی در به هم خوردن تعادل هورمونی در بدن استرس می‌باشد و تحت استرس‌های طولانی مدت، غدد فوق کلیوی که هورمون‌های مقابله با استرس را تولید می‌کنند، کار خود را به درستی انجام نمی‌دهند. اختلالات غده فوق کلیه نیز می‌تواند تعادل هورمون‌ها را در بدن خانم‌ها به هم بزند. در واقع از لایه داخلی غشر فوق کلیه، هورمون‌های آندروژن یا مردانه ترشح می‌شود که اگر سطح آنها بالا رود، عادت ماهانه و تعادل هورمونی دچار اختلال می‌شود.
• مصرف قرص‌های ضدبارداری و هورمون‌ درمانی: هورمون‌درمانی و مصرف قرص‌های ضد بارداری پس از اتمام دوره مصرف، موجب به هم خوردن تعادل هورمون‌های بدن می‌شوند. لازم به ذکر است که که قرص‌های ضد بارداری باعث اختلال هورمونی نمی‌شود بلکه تجویز این قرص‌ها برای بیمارانی است که از نامرتب بودن عادت ماهیانه شکایت دارند. آن‌ها پس از مصرف دچار لکه بینی می‌شوند که علت آن ورود هورمون اضافه به بدن است. در این مرحله درمانی وجود ندارد و پس از گذشت چند ماه عادت فرد مرتب می‌شود.
• عدم تعادل انسولین: سیستم غدد درون‌ریز بدن که وظیفه تولید هورمون‌ها را به عهده دارد، ممکن است به دلایل مختلفی مثل رژیم غذایی نامنظم، استرس، داروها یا بیماری‌ها تحت تاثیر قرار بگیرد و دچار عوارض منفی شود.
• مواد شیمیایی، محرک‌ها و داروها: داروها، مسکن‌ها و محرک‌هایی مثل کافئین، آفت‌کش‌ها و حتی هوایی که تنفس می‌کنیم، می‌توانند موجب عدم تعادل هورمونی در بدن شوند.
• تغییر در عملکرد هیپوتالاموس و هیپوفیز: فعالیت ورزشی شدید برای فردی که به تازگی فعالیت بدنی را شروع کرده، می‌تواند باعث اختلال در هیپوتالاموس و به هم خوردن تعادل هورمون‌ها شود.
• اختلال در کارکرد تخمدان و ابتلا به سندرو م تخمدان پلی کیستیک: مشاهده کیست‌های ریز در تخمدان‌ها در اصل اختلالات هورمونی است و تخمدان به علت وجود آن ها کارکرد عادی خود را از دست می‌دهد و به موقع تخمک آزاد نمی‌کند.
• بیماری‌های زمینه‌ای: گاهی اوقات بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و مشکلات تیروئیدی باعث بروز اختلال هورمونی می‌شود. ابتلا به دیابت و مشکلات تیروئیدی در متابولیسم هورمونی تاثیر گذاشته و به اختلال هورمونی منجر می‌شود. به عنوان مثال پرکاری یا کم کاری تیروئید تعادل هورمون‌های بدن را به هم می‌زند.

  

راه‌های تشخیص اختلال هورمونی در زنان

رایج‌ترین راه تشخیص اختلالات هورمونی انجام آزمایش خون و اندازه‌گیری سطح هورمون‌های FSH LH، TSH، استرادیول، پروژسترون، 17 هیدروکسی پروژسترون، تستوسترون، دهیدرواپی آندروسترون سولفات، آندروستندیون، پرولاکتین و ... است.

این آزمایش معمولا به صورت ناشتا در فاز فولیکولار یعنی روز سوم یا چهارم یا پنجم عادت ماهانه انجام می‌شود.

با این آزمایش می‌توان وضعیت هورمون‌های تخمدان، تیروئید، فوق کلیه و هیپوفیز را بررسی کرد.

راه دیگر تشخیص، انجام سونوگرافی و تصویربرداری از تیروئید، غدد آدرنال، غده فوق کلیه و تخمدان است.

برای بررسی هیپوفیز نیز‌ ام. آر. آی درخواست می‌شود.

چگونه هورمون‌ها را متعادل کنیم؟

متخصصان معتقدند با استفاده از مواد مغذی در زیر، زنان می‌توانند به روش طبیعی تعادل هورمون‌های بدن خود را حفظ و برقرار کنند.

برای رسیدن به این هدف بهتر است این مواد غذایی را در رژیم غذایی خود بگنجانید:

• غذاهای غنی از فیبر مثل میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات سبوس‌دار
• سبزیجات بوته‌ای مثل کلم بروکلی و کلم در رژیم غذایی
• سبزیجات مغذی دارای برگ‌های سبز و پهن مثل اسفناج و کاهو
• منابع گیاهی غنی از استروژن مثل دانه سویا، نخود و عدس
• میوه‌های سرشار از فلاوونوئیدها مثل توت‌ها، انگور قرمز و مرکبات
• اسیدهای چرب حیاتی مثل روغن زیتون، ماهی، امگا 3، غلات سبوس‌دار و خشکبار
• چربی امگا 3 موجود در ماهی آزاد، ماهی تن و مکمل‌های روغن ماهی
• مکمل‌های غذایی حاوی ب‌کمپلکس
• محصولات ارگانیک، مرغ و ماهی

علاوه بر رژیم غذایی سالم و مناسب، انجام فعالیت‌های ورزشی منظم و روزانه، کنترل استرس، خواب شبانه کافی،

پرهیز از مصرف بیش از اندازه گوشت و چربی حیوانی و لبنیات پرچرب، کافئین، قهوه،

کولاها و نوشابه‌های انرژی‌زا و کربوهیدرات‌های تصفیه شده مثل نان و برنج سفید،

همگی عواملی هستند که می‌توانند ترشح هورمون‌ها را در بدن متعادل نگه دارند.

راه‌های درمان اختلال هورمونی در زنان

برای درمان اختلالات هورمونی و مرتب شدن عادت‌ماهانه‌ها می‌توان از داروهایی مثل قرص‌های ضدبارداری LD، یاسمین، مارولون، یاز، دیان، سیپروترون کامپاند، اتیسترون و... استفاده کرد.

داروهای دیگری نیز وجود دارند که ضد هورمون‌های مردانه هستند؛

از جمله اسپیرونولاکتون، سیپروترون استات و فلوتامید.

گروه دیگری از داروها از جمله فیناستراید نیز تبدیل هورمون مردانه را به فرم فعالی که باعث ریزش موی مردانه یا رشد موهای زائد می‌شود،

مهار می‌کنند بنابراین خانواده‌های دارویی در درمان اختلالات هورمونی بسیار متنوع هستند

و پزشک باید با توجه به شرایط بیمار نوع مناسب آنها را تجویز کند.

برای مثال اگر فرد اختلال عادت ماهانه داشته باشد و پزشک برایش اسپیرونولاکتون تجویز کند،

شاید وضعیتش بدتر شود زیرا این دارو ممکن است لکه‌بینی ایجاد کند و عادت ماهانه را به هم بریزد بنابراین در چنین فردی بهتر است از داروهایی مثل سیپروترون کامپاند استفاده کرد.

در مقابل اگر خانمی فقط از ریزش مو شکایت داشته باشد و در عین حال عادت‌ماهانه‌هایش مرتب باشد، بهتر است از داروهایی مثل اسپیرونولاکتون استفاده کند.

اگر خانمی فقط مشکل عادت نشدن یا عقب افتادن عادت‌ماهانه را دارد می‌تواند

به صورت دوره‌ای از قرص‌های پروژسترونی مثل مدروکسی پروژسترون استات یا دیدروژسترون استفاده کند،

بدون اینکه به بقیه داروهای هورمونی LD یا امثال آن نیاز داشته باشد.

درواقع مصرف داروهای هورمونی حاوی استروژن با خطر چاقی همراه است.

به طور کلی در درمان اختلالات هورمونی ابتدا باید با یک شرح حال دقیق و معاینه، بیماری تشخیص داده شود و بعد به درمان صورت پذیرد.

اختلالات هورمونی در مردان

1- کاهش تمایل و علاقه به برقراری رابطه جنسی

دلیل احتمالی: کاهش هورمون تستوسترون

این مشکل ممکن است به دلایل متعددی همچون استرس شغلی، مشکلات خانوادگی و کمبود خواب ایجاد شود.

اگر با هیچ کدام از این مشکلات روبرو نیستید و میل جنسی شما کاهش یافته، احتمالا دچار کاهش هورمون تستوسترون شده اید.

تستوسترون مهم ترین هورمون مردانه است و کاهش آن موجب افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان،

دیابت نوع دو، بیماری عروق کرونری قلب (عروق تغذیه کننده قلب)، سندرم متابولیک، مرگ زودرس و همچنین کاهش میل جنسی می شود.

راه حل: تحت نظر پزشک، سطح تستوسترون خود را با یک آزمایش خون ساده بررسی کنید.

در صورت طبیعی نبودن میزان این هورمون، پزشک درمان های لازم را در مورد شما اجرا خواهد نمود.

2- کاهش سرزندگی و نشاط جنسی

دلیل احتمالی: افسردگی یا مصرف داروهای ضد افسردگی

کاهش اشتیاق جنسی یکی از نشانه های بارز افسردگی است.

درمان دارویی افسردگی نیز معمولا با همین علامت همراه است.

بر اساس مطالعات، اغلب داروهای ضد افسردگی هم در مردان و هم در زنان موجب کاهش تمایلات جنسی می شوند.

راه حل: در صورتی که با علایم افسردگی روبرو هستید، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.

افسردگی از طریق مشاوره و دارو قابل درمان است.

اگر از داروهای ضد افسردگی استفاده می کنید و میل جنسی شما کم شده است، در مورد قطع یا تغییر داروی خود با پزشک مشورت کنید.

در برخی موارد برای بازگشت میل جنسی به حالت طبیعی، پزشک به طور موقت مصرف داروی شما را متوقف خواهد نمود.

3- اختلالات نعوظ

دلیل احتمالی: مشکلات قلبی- عروقی

اگر شما در ظاهر فرد سالمی هستید و کمی اضافه وزن دارید و به تازگی با اختلالات نعوظ روبرو شده اید، احتمالا در 3 تا 5 سال آینده به بیماری عروق کرونری قلب مبتلا می شوید.

دو سوم مردانی که به حمله قلبی دچار می شوند، در سه سال گذشته با اختلالات نعوظ روبرو بوده اند.

اختلالات نعوظ اغلب به دلیل کاهش جریان خون که نشانه افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی است، ایجاد می شود.

راه حل: در 75 درصد مردان مبتلا به اختلالات نعوظ، سطح کلسترول خون غیر طبیعی است.

اختلالات نعوظ نه تنها نشانه ای از مشکلات جنسی است بلکه بیانگر اختلالات عروقی نیز می باشد.

برای بهبود این اختلال با استفاده از رژیم غذایی مناسب و ورزش، وزن خود را کاهش دهید.

4- عدم ایجاد حالت نعوظ به طور ناگهانی

دلیل احتمالی: انسداد رگ به ویژه اگر همراه با پادرد باشد

اختلالات گاهگاهی نعوظ ناشی از کاهش طبیعی هورمون در مردان مسن است.

اما اگر این اختلال به صورت ناگهانی در افراد جوان بروز کند، می تواند به دلیل انسداد شریان های مربوط به اندام تحتانی (پاها) باشد.

در این حالت معمولا درد در پاها نیز بروز می کند.

بیماری پارکینسون، MS، دیابت، فشار خون بالا و استعمال دخانیات خطر انسداد شریان ها را افزایش می دهند.

راه حل: این مشکل یک اختلال در جریان خون است و باید حتما در این زمینه به پزشک مراجعه نمود.

5- درد در آلت تناسلی در حین رابطه جنسی

دلیل احتمالی: خمیدگی آلت تناسلی در زمان نعوظ (بیماری Peyronie)

این بیماری به دلیل تشکیل یک بافت سخت یا فیبروزی غیر طبیعی در زیر پوست آلت تناسلی ایجاد می شود و ممکن است در هر سنی مشاهده گردد.

این بیماری با درد در هنگام رابطه جنسی همراه است.

راه حل: اگر با این اختلال روبرو هستید حتما به پزشک مراجعه کنید.

علت بیماری Peyronie ناشناخته است و درمان قطعی ندارد اما در اغلب موارد، درمان پیشنهادی، جراحی می باشد.

التهاب و تورم بیضه ها

دلیل احتمالی: سرطان بیضه

سرطان بیضه یک بیماری بدون نشانه و بدون درد است. علامت بارز در این سرطان،

تورم و التهاب بافت بیضه است که به راحتی توسط خود فرد نیز تشخیص داده می شود.

راه حل: سرطان بیضه اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، 100 درصد قابل درمان است.

بنابراین اگر با التهاب و تورم بیضه روبرو شدید سریعا به پزشک مراجعه کنید.

معاینه منظم توسط خود فرد نیز یکی  از راه های تشخیص به موقع این بیماری است.

بهترین زمان برای این کار، حالت ایستاده در زیر دوش آب گرم و زمانی است که عضلات کاملا درحالت انبساط می باشند.

انزال زودرس

دلیل احتمالی: پرکاری غده تیروئید

انزال زودرس یعنی انزال قبل یا بلافاصله پس از شروع رابطه جنسی که یک اختلال شایع به ویژه در مردان جوان است.

معمولا یک مرد از هر سه مرد با این مشکل در طول زندگی خود مواجه می شود.

علاوه بر مشکلات روانی، عواملی همچون اختلال در عملکرد غده تیروئید نیز می تواند از دلایل انزال زودرس باشد.

در برخی مردان تنها نشانه پرکاری تیروئید، انزال زودرس است.

مطالعات نشان می دهند که حدود نیمی از مردان مبتلا به پرکاری تیروئید از انزال زودرس رنج می برند.

راه حل: این مشکل به راحتی قابل درمان است.

پرکاری تیروئید با معاینه و آزمایش خون تشخیص داده می شود و دارو درمانی به سرعت انزال زودرس را رفع می کند.

در صورتی که مشکل تیروئید نداشته باشید،

برای درمان انزال زودرس از ورزش، تکنیک های تنفسی، کاندوم و رفتاردرمانی استفاده می شود.

درد درهنگام انزال

دلیل احتمالی: اسپاسم عضله یا التهاب پروستات

در صورتی که این درد ناشی از اختلالات عصبی باشد، اغلب در مردان جوان و در هنگام استرس رخ می دهد.

دلیل دیگر این درد، التهاب غده پروستات است.

راه حل: برای درمان این اختلال از یک پزشک متخصص کلیه و مجاری ادراری (اورولوژیست) کمک بگیرید.

عدم خروج مایع منی در هنگام انزال

دلیل احتمالی: داروهای پروستات

عدم خروج منی یا مقدار کم این مایع اغلب به دلیل مصرف برخی داروهای پروستات ایجاد می شود.

این اختلال در برخی بیماران مبتلا به دیابت نیز به دلیل آسیب عصبی، مشاهده می گردد.

راه حل: در صورتی که این اختلال برای شما ناراحت کننده نیست، نیازی به اقدام درمانی ندارید.

در شرایطی که زوجی قصد بچه دار شدن داشته باشند، برای رفع این مشکل می توانند از درمان های دارویی استفاده کنند.

عدم انزال یا انزال دیررس

دلیل احتمالی: دیابت و اضافه وزن

در 9 مرد از هر 10 مرد مبتلا به اختلالات ارگاسم (ارضای جنسی)، مشکلات روانی از جمله اضطراب،

استرس شغلی و تاریخچه سوء استفاده جنسی در دوران کودکی، عامل اصلی به شمار می رود.

اما در 10 درصد باقی مانده، نرسیدن به ارگاسم به دلیل مشکلات مربوط به گیرنده های دستگاه تناسلی که اغلب به دلیل آسیب عصبی ناشی از دیابت ایجاد می شوند، می باشد.

دیابت علایمی همچون بی حسی پاها، تشنگی، خارش پوست، ادرار زیاد، خستگی و همچنین نرسیدن به ارگاسم به همراه دارد.

چاقی و اضافه وزن نیز منجر به مشکلات جنسی از جمله اختلالات نعوظ و کاهش میل جنسی می شود.

راه حل: برای رفع این مشکل با پزشک مشورت کنید.

تغییرشیوه زندگی و دارو درمانی به بهبود این اختلال کمک می کنند.