- آسمونی
- مجله اینترنتی
- وبگردی
- سرطان دهانه رحم چیست و چطور میتوان از آن جلوگیری کرد؟
سرطان دهانه رحم چیست و چطور میتوان از آن جلوگیری کرد؟
سرطان دهانه رحم، نوعی از سرطان است که در سلولهای دهانه رحم و در قسمت تحتانی رحم که به واژن متصل میشود بهوجود میآید. انواع مختلف ویروس پاپیلومای انسانی یا همان HPV، که یک عفونت منتقله از راه رابطه جنسی است در ایجاد سرطان دهانه رحم نقش دارد. همه زنان در معرض خطر سرطان دهانه رحم هستند و این عارضه بیشتر در زنان بالای 30 سال رخ میدهد.
وقتی سیستم ایمنی بدن در معرض HPV قرار میگیرد، از آسیب رساندن ویروس به بدن جلوگیری میکند. با اینحال در میان درصد کمی از افراد، این ویروس سالها زنده میماند و به فرایندی منجر میشود که برخی سلولهای دهانه رحم، به سلولهای سرطانی تبدیل میشوند. با انجام آزمایشات غربالگری و دریافت واکسنی که از عفونت HPV پیشگیری میکند (واکسن گارداسیل)، میتوانید خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را کاهش دهید. البته تشخیص این بیماری با مراجعههای مستمر به دکتر متخصص زنان و زایمان امکانپذیر است.
علائم
سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه خود، معمولاً هیچ علائم و نشانهای بروز نمیدهد. علائم و نشانههای پیشرفته بودن سرطان دهانه رحم عبارتند از:
- خونریزی واژن پس از رابطه جنسی، بین قاعدگی یا بعد از یائسگی
- ترشحات واژن آبکی و خونی که ممکن است سنگین باشد و بوی بدی داشته باشد
- درد لگن یا درد هنگام رابطه جنسی
علل ایجاد سرطان دهانه رحم
زمانی که در DNA سلولهای سالم دهانه رحم تغییراتی (جهش) ایجاد میشود، امکان به وجود آمدن سرطان دهانه رحم پیش میآید. DNA سلول، حاوی دستورالعملهایی است که به سلول دستور عملیاتی میدهد.
سلولهای سالم با سرعتِ تعیینشده رشد و تکثیر پیدا میکنند و در نهایت در یک زمان مشخص از بین میروند. در صورت رخداد جهش، DNA به سلول دستور میدهد که رشد و تکثیر افزایش یافته و در اینصورت آنها از بین نمیروند. سلولهای غیرطبیعی جمعشده یک توده (تومور) تشکیل میدهند. سلولهای سرطانی میتوانند به بافتهای مجاور حمله کرده و از تومور جدا شده و در سایر نقاط بدن گسترش یابند (متاستاز کنند).
ابتلا به ویروس HPV بسیار شایع است. البته بیشتر افراد مبتلا به این ویروس هرگز به سرطان دهانه رحم مبتلا نمیشوند. این بدان معناست که عوامل دیگری مانند محیط یا انتخاب شیوه زندگی نیز تعیین میکند که شما به اینگونه سرطان مبتلا خواهید شد یا خیر.
انواع سرطان دهانه رحم
نوع سرطان دهانه رحم به تعیین پیش آگهی و درمان آن کمک میکند. شاید بتوان به کمک مشاوره تلفنی با دکتر زنان به افزایش این آگاهی کمک کرد. انواع اصلی سرطان دهانه رحم عبارتند از:
- سرطان سلولهای سنگفرشی: این نوع سرطان دهانه رحم از سلولهای مسطح و نازک پوشاننده قسمت خارجی دهانه رحم (سلولهای سنگفرشی) شروع میشود. بیشتر سرطانهای دهانه رحم، از نوع کارسینوم سلول سنگفرشی هستند.
- آدنوکارسینوم: این نوع سرطان دهانه رحم از سلولهای غدهای ستونی شکل که کانال دهانه رحم را پوشاندهاند شروع میشود.
گاهی اوقات هر دو نوع سلول در سرطان دهانه رحم نقش دارند. در ابتدا سلولها ممکن است فقط علائم عفونت ویروسی را نشان دهند و در نهایت دچار تغییرات پیش سرطانی میشوند.
عوامل خطر
عوامل خطر که زمینهساز سرطان دهانه رحم هستند؛ عبارتند از:
- تعدد شرکای جنسی: هرچه تعداد شرکای جنسی فرد بیشتر باشد احتمال ابتلا به HPV بیشتر است.
- فعالیت جنسی زودرس: داشتن رابطه جنسی در سنین پایین خطر ابتلا به HPV را افزایش میدهد.
- سایر عفونتهای مقاربتی: داشتن سایر عفونتها مانند کلامیدیا، سوزاک، سفلیس و اچ آی وی (ایدز) خطر ابتلا به HPV را افزایش میدهد.
- سیستم ایمنی ضعیف: اگر سیستم ایمنی بدن به دلیل مشکل سلامتی ضعیف شده و HPV داشته باشد احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم بیشتر است.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن با ابتلا به سرطان دهانه رحم (از نوع سلول سنگفرشی) رابطه مستقیم دارد.
- استفاده از داروی پیشگیری از سقط جنین: استفاده از دارویی به نام دی اتیل استیل بسترول (DES) در هنگام بارداری، ممکن است خطر ابتلا به نوع خاصی از سرطان دهانه رحم به نام آدنوکارسینوم سلول شفاف را در پی دارد.
پیشگیری
جهت پیشگیری از ابتلا به این بیماری، رعایت موارد زیر توصیه میشود.
- دریافت واکسن برای جلوگیری از عفونت HPV ممکن است خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم و سایر سرطانهای مرتبط با HPV را کاهش دهد.
- انجام آزمایش پاپ اسمیر میتواند شرایط پیش سرطانی دهانه رحم را تشخیص دهد؛ بنابراین میتوان آنها را کنترل و یا برای جلوگیری از سرطان دهانه رحم تحت درمان قرار داد. اکثر نهادهای پزشکی پیشنهاد میکنند که تستهای پاپ اسمیر بهتر است از 21 سالگی شروع شده و هر چند سال یکبار تکرار شود.
- رابطه جنسی را ایمن کنید. با اقدامات پیشگیرانه مانند استفاده از کاندوم و محدود کردن تعداد شرکای جنسی، خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم و عفونتهای مقاربتی را کاهش دهید.
- سیگار کشیدن را متوقف کنید.
- حین تماس با پوست ناحیه آلوده، HPV از فردی به فرد دیگر منتقل میشود. اگرچه HPV میتواند در هنگام رابطه جنسی واژینال، مقعدی و دهانی منتقل شود؛ اما برای شیوع عفونت لازم نیست رابطه جنسی رخ دهد و تماس پوستی با پوست ناحیهای از بدن که به HPV آلوده است کافی است. این بدان معنی است که ویروس بدون رابطه جنسی قابل انتقال است. حتی ممکن است عفونت دستگاه تناسلی از طریق تماس دست با دستگاه تناسلی منتشر شود.
درمان
سرطان دهانه رحم به چندین روش درمان میشود که به نوع سرطان و میزان گسترش آن بستگی دارد. درمانها شامل جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی است.
