- آسمونی
- مجله اینترنتی
- چهره ها
- چهره های سینمایی
- درگذشت خالق دنیای سورئال در سینما

درگذشت خالق دنیای سورئال در سینما
شنبه ۲۹ دی ۱۴۰۳
نرگس خرقانی
درگذشت خالق دنیای سورئال در سینما
دیوید لینچ (David Lynch) یکی از برجستهترین و تأثیرگذارترین فیلمسازان آمریکایی است که با سبک منحصر به فرد خود در داستانگویی، مرزهای سینما را گسترش داده است. او در 20 ژانویه 1946 در میسیولا، ایالت مونتانا، به دنیا آمد و به واسطهی آثار سوررئال، تاریک و گاه معماگونهاش، به یکی از مهمترین چهرههای هنر و سینمای معاصر تبدیل شد.
دیوید لینچ به دلیل توانایی بینظیرش در ایجاد فضایی غیرمعمول و تأثیرگذار شناخته میشود. در آثار او، واقعیت و خیال به گونهای در هم تنیده میشوند که مرز بین این دو اغلب ناپدید میشود. این ویژگی باعث میشود مخاطب در دنیای فیلمهای لینچ احساس سردرگمی و در عین حال جذابیت کند.
برخی از مشخصههای بارز سبک لینچ عبارتاند از:
تصاویر سوررئال و عجیب: لینچ از تصاویری استفاده میکند که گاه ترسناک و گاه به طرز غیرمنتظرهای زیبا هستند.
صداهای ناآرامکننده: طراحی صدا در آثار لینچ بسیار خاص است. او با استفاده از صداهای غیرمعمول، حس تعلیق و تنش را به اوج میرساند.
روایتهای غیرخطی: داستانهای او معمولاً از ساختار خطی فاصله میگیرند و به شیوهای پیچیده و معماگونه روایت میشوند.
پرداختن به ناخودآگاه: لینچ در آثار خود به عمق ذهن و روان انسان میپردازد و جنبههای تاریک و ناشناختهی آن را به تصویر میکشد.
کله پاکن اولین فیلم بلند لینچ که به یک اثر کالت تبدیل شد در سال 1977 توسط این کارگردان ساخته شد. این فیلم داستان مردی به نام هنری را روایت میکند که در یک دنیای صنعتی و تاریک با چالشهای پدر شدن مواجه میشود. فضاسازی عجیب و مضامین فلسفی این فیلم، آن را به یکی از آثار ماندگار سینمای سوررئال تبدیل کرده است.
مرد فیل نما یکی از نخستین آثار دیوید لینچ است که در سال 1980 ساخته شده. یکی از نکات جالب این فیلم حضور آنتونی هاپکینز به عنوان بازیگر اصلی فیلم است.
این فیلم که داستانش در قرن 19 میلادی می گذرد بر اساس یک داستان واقعی و زندگی مردی است که به دلیل مشکلی مادرزادی ظاهری شبیه فیل دارد و از او در سیرک و برای سرگرمی استفاده می شود. رفتار مردم به این مرد بسیار بد و خشن است و اکثر مردم آن دوران او را حیوان می دانند. یک پزشک با نقش آفرینی آنتونی هاپکینز تلاش می کند به او کمک کند زیرا متوجه می شود که این مرد بسیار بیمار است و از این زندگی بسیار رنج می کشد. مرد فیل نما اثری کلاسیک در کارهای لینچ به شمار می رود.
دیگر فیلم مطرح دیوید لینچ مخمل آبی است. این فیلم نقطهی عطفی در کارنامه لینچ محسوب میشود. داستان فیلم با پیدا شدن یک گوش انسان در یک مزرعه آغاز میشود و به دنیای تاریک جنایت و رازهای پنهان در یک شهر کوچک میپردازد. بازی درخشان ایزابلا روسلینی و دنیس هاپر به همراه فضاسازی نوآر، این فیلم را به شاهکاری بیبدیل تبدیل کرده است.
لینچ در تلویزیون هم حضور موفقی داشت و سریال توئین پیکس(Twin Peaks) نخستین تجربه این کارگردان بسیار مورد توجه قرار گرفت.
این سریال تلویزیونی انقلابی در رسانههای تصویری ایجاد کرد. داستان درباره قتل مرموز دختری به نام لورا پالمر است که در یک شهر کوچک رخ میدهد. شخصیتهای عجیب، دیالوگهای رمزآلود و فضای سوررئال این سریال را به اثری ماندگار تبدیل کردهاند.
فیلم بزرگراه گمشده یکی ازمشهورترین فیلم های این کارگردان است. فیلمی که بسیار روانشاناسانه است و به مضامین هویت، جنایت و روان ناخودآگاه میپردازد. روایت چندلایه و فضای تاریک این فیلم، آن را به یکی از آثار خاص لینچ تبدیل کرده است.
بسیاری از منتقدان جاده مالهالند را شاهکار دیوید لینچ می دانند واکثر مخاطبان خاص سینما این فیلم را بسیار دوست دارند. نکته جالب توجه این است که این فیلم یکی از مهمترین و تحسینشدهترین فیلمهای لینچ در دنیای هالیوود نیز هست. این فیلم داستان بازیگری جوان را روایت میکند که در تلاش است رازهای پنهان دنیای سینما را کشف کند. فیلم با روایتی پیچیده و پایان باز، مخاطب را به تفکر عمیق وامیدارد.
فیلم سینمایی داستان ساده داستان استریت یکی از فیلم های ساده دیوید لینچ است که در غالب فیلمی جاده ای قرار می گیرد از همین رواین فیلم متفاوتترین اثر لینچ است. داستان درباره پیرمردی است که برای دیدن برادر بیمارش با تراکتور از ایالت آیووا به ویسکانسین سفر میکند. این فیلم ساده اما عمیق، جنبه انسانی آثار لینچ را نشان میدهد.
فعالیتهای دیگر دیوید لینچ
لینچ علاوه بر فیلمسازی، در زمینههای دیگری نیز فعالیت دارد:
نقاشی و عکاسی: آثار نقاشی و عکاسی او همانند فیلمهایش، سرشار از حس سوررئالیسم و معما هستند.
موسیقی: لینچ در موسیقی الکترونیک نیز فعال است و آلبومهایی با سبک خاص خود منتشر کرده است.
مدیتیشن: لینچ به مدیتیشن متعالی علاقهمند است و تأثیر آن را بر خلاقیت و آرامش ذهنی خود تأیید میکند.
دیوید لینچ برنده جوایز متعدد سینمایی است، از جمله:
نخل طلای جشنواره کن: برای فیلم "مخمل آبی".
جایزه اسکار افتخاری: در سال 2019 برای دستاوردهای هنریاش.
نامزدی اسکار: برای فیلمهای "مرد فیلنما"، "مخمل آبی" و "مالهالند درایو".
دیوید لینچ با سبک منحصر به فرد و شجاعت در خلق داستانهای غیرمعمول، تأثیر عمیقی بر سینما و هنر گذاشته است. او نه تنها مرزهای سینما را گسترش داده، بلکه الهامبخش نسلهای جدیدی از فیلمسازان، هنرمندان و علاقهمندان به هنر شده است. آثار او همچنان به عنوان نمونههایی از خلاقیت بیحد و مرز در سینما مورد مطالعه و تحسین قرار میگیرند.
دیوید لینچ در سالهای آخر عمر به شدت با بیماری ریوی درگیر بود بسیار کم کار شده بود و همین بیماری هم باعث مرگ این کارگردان بزرگ شد. بدون شک درگذشت این کارگردان مطرح و صاحب سبک برای بسیاری از عاشقان فیلم های خاص غم انگیز است.