در دعاوی حقوقی، مطالبه خسارت، سود تأخیر و هزینه‌های دادرسی از جمله مواردی است که خواهان می‌تواند بر اساس قانون و قرارداد درخواست کند. در ادامه، این موارد به‌طور جداگانه بررسی می‌شوند:

مطالبه خسارت

خسارت در دعاوی حقوقی به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:

• خسارت مادی: شامل ضررهای مالی مستقیم (مانند از بین رفتن مال) و غیرمستقیم (مانند عدم‌النفع) می‌شود.
• خسارت معنوی: شامل آسیب‌های غیرمالی مانند لطمه به اعتبار، شهرت یا حقوق معنوی می‌شود.

شرط اساسی برای مطالبه خسارت:

• اثبات ورود ضرر
• اثبات رابطه علیت بین فعل زیان‌بار و ضرر
• اثبات تقصیر خوانده (در برخی دعاوی)

مطالبه سود تأخیر تأدیه

سود تأخیر تأدیه معمولاً در دعاوی مربوط به پرداخت بدهی‌های پولی مطرح می‌شود. بر اساس ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که:

• بدهی حال شده باشد،
• بدهکار از پرداخت امتناع کند،
• ارزش پول کاهش یابد، دادگاه می‌تواند با در نظر گرفتن شاخص تورم، خسارت تأخیر تأدیه را تعیین کند.

مطالبه هزینه‌های دادرسی

هزینه‌های دادرسی شامل موارد زیر است:

• هزینه ثبت دادخواست
• حق‌الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل)
• هزینه کارشناسی (در صورت نیاز)
• سایر هزینه‌های مرتبط مانند هزینه ابلاغ

مطابق قانون، در صورت محکومیت خوانده، دادگاه وی را به پرداخت هزینه‌های دادرسی محکوم می‌کند.

نکات مهم

• در قراردادها می‌توان شرط خسارت تأخیر یا وجه التزام تعیین کرد که در این صورت دادگاه بر اساس توافق طرفین حکم می‌دهد.
• در دعاوی حقوقی، اثبات ضرر و رابطه علیت نقش کلیدی در موفقیت دعوا دارد.
• برای مطالبه خسارت و هزینه‌ها، درخواست باید صراحتاً در دادخواست ذکر شود.