نکات قابل تامل از منظر فنی و هنری در برنامه های تلویزیونی

تحقیق و تنظیم:
محمد حسین صفری

قسمت اول

دانشجویان عرصه ی تولیدات تصویری پس از آموختن نکات تئوری به هنگام ورود به عرصه ی تولید با تجربه های گرانبهایی مواجه می شوند که عموما بسیاری از این تجربه ها برای این افراد مشابه است از اینرو آشنایی با برخی از اشکالات و نکات قابل تامل از نظر فنی و هنری در حوزه ی تولیدات تصویری که در گذشته بارها و بارها تجربه شده است می تواند آنها را از اتفاقات پیش بینی نشده، نقصان، تجربه های ناگوار، ضرر و زیان دور سازد. از اینرو در مطلب پیش رو به اختصار به بخشی از این موارد اشاره می شود.
در بررسی انواع اِشکال و یا نکات قابل تامل در تولیدات تصویری ( در همه ی قالب های تولیدی ) ابتدا بایستی نوعی از تفکیک و تمایز را قائل شویم. پس بدین ترتیب اشکال در برنامه های تلویزیونی را می توان به سه گروه تقسیم کرد:

1. اشکال های محتوایی
2. اشکال های هنری
3. اشکال های فنی

اشکال های محتوایی

دامنه بسیار وسیعی دارد و شاید بتوان گفت پایان ناپذیر هستند؛ چون براساس ارزش ها و سیاست های کلی و اهداف کلان در نظر گرفته شده و سنجیده می شود .

اشکال های فنی

عدم رعایت استانداردهای پخش صدا و تصویر می تواند به خودی خود نوعی اشکال فنی باشد .

استانداردهای پخش آنالوگ به سه صورت وجود دارد:
Secam: ( به معنای رنگ متوالی همراه با محافظ ) . اولین بار در فرانسه ابداع شد و اولین سامانه رنگی استاندارد اروپایی است . در کشورهایی مانند فرانسه ، روسیه ، اوکراین و چند کشور آفریقایی کاربرد دارد . در ایران نیز از سال 1378 از secam به pal تغییر فرمت داده شد .
Pal : ( به معنای خط فاز متناوب ). بیشترین کاربرد را در بین کشورها دارد . هدف از ایجاد pal رفع نقص های secam و ntsc بود .
NTSC: ( به معنای کمیته سامانه تلویزیون ملی ). بیشتر در آمریکا ، کانادا ، ژاپن ، مکزیک و کره جنوبی و... کاربرد دارد .

استانداردهای پخش دیجیتال

می توان گفت برای کیفیت بیشتر و حجم کمتر و بهره جستن از امکانات دیجیتال ( صفر و یک ) رو به سمت دیجیتال آورده شد . در کاربرد اصطلاحی به دیجیتال sdi هم گفته می شود و در حالتی که صدا و تصویر با هم فشرده سازی شود و به صورت یک سیگنال در آید Mbed نامیده می شود .

فشرده سازی دیجیتال : انواع متفاوت دارد که معمول آن در ایران MpeG می باشد که به طور مثال MpeG4 به عنوان استاندارد پخش اینترنتی می باشد و قابلیت پخش دو بعدی و سه بعدی را هم دارد و می توان با آن فرمت ) sdاستاندارد دیفینیشن )را فشرده سازی کرد.

در حال حاضر پخش صدا و تصویر در کشور ما به صورت دیجیتال انجام می شود که از مزایای آن می توان به قابلیت دریافت در حال حرکت اشاره کرد. ضمناً در آنالوگ برای هر کانال با فرمت sd ، 8 مگا هرتز پهنای باند فرکانس لازم است . در صورتی که در دیجیتال با کدینگ H.264 می توان در همان پهنای باند ( 8 مگا هرتر) 8 کانال را ارسال کرد .
در عین حال اشکالات فنی بیشتر متوجه اشکالاتی می باشد که اصطلاحاً در کاست برنامه وجود داشته باشد و عموماً در حوزه صدا و تصویر و تدوین می باشد .

نمونه هایی از اشکالات فنی صدا

صدا در برنامه تلویزیونی تنها همراهی کننده تصویر نیست ؛ بلکه قدرت توانمندی و تأثیرگذاری را از طریق موسیقی یا جلوه های صوتی به تصویر می بخشد . به عبارت دیگر تأثیرات زیر را در یک برنامه تلویزیونی بر روی تصویر می گذارد :

1. توصیف تصویر
2. تفسیر و تشریح تصویر
3. بهبود معنای تصویر
4. قدرت بخشیدن به مفهوم تصویر
5. غنا بخشیدن به جذبه تصویر .

لذا صدابردارکه کیفیت صدا را کنترل می کند و به وسیله گروه صدابرداری همراهی می شود باید دقت کافی را داشته باشد تا اشکالات ذیل در برنامه تلویزیونی بوجود نیاید :

1. هام (hum): صدایی که اصطلاحاً به آن ( هوا ) گفته می شود که به دلیل پایین بودن کیفیت ابزارهای صدابرداری به وجود می آید . البته هام می تواند کاربرد آمبیانس را هم داشته باشد ؛ یعنی همیشه به عنوان یک صدای مزاحم خوانده نمی شود .
2. نویز (noise) : صدای ( ویز) که به صورت وجود اشکال در یکی از لوازم صدابرداری و یا در زمان پخش صدا می باشد .
3. دیستورت (distorted) : ( صدای خراب ) . صدایی که بیش از اندازه قوی باشد و باعث شود نمایشگر میتِر ( میزان بلندی صدا را نشان می دهد) به آخرین درجه برسد . اولین شرط صدای خوب دیستورت نبودن است . وقتی صدا دیستورت شود اصطلاحاً به خِرخِر می افتد . برای درک این اصطلاح کافی است صدای موسیقی ای را پلی و بعد صدا را تا انتها بالا ببریم . وقتی اسپیکرتان توانایی پخش تمامی فرکانس ها را در آن ولوم مشخص نداشته باشد ، صدای موسیقی شفاف پخش نمی شود و دیستورت شود .