18 خرداد، آغاز پادشاهی مظفرالدین شاه (1275 ش)

مظفرالدین‌شاه در 5 فروردین 1232 در تهران زاده شد. وی پسر چهارم ناصرالدین‌شاه و فرزند شکوه‌السلطنه بود. در 5 سالگی به جانشینی برگزیده شد.

آسمونی: دوره جانشینی مظفرالدین شاه سه برابر دورهٔ پادشاهیش به درازا کشید. او چهارمین فرزند ناصرالدین ‌شاه بود؛ اما چون دو برادر بزرگ‌ترش در خردسالی درگذشتند و مادر برادر سوم یعنی مسعودمیرزا ظل‌السلطان از خانوادهٔ شاهی نبود، جانشینی را ازآن خود کرد. 4 ساله بود که به سوی رضاقلی‌خان هدایت به آذربایجان فرستاده شد و یک سال بعد به جانشینی رسید.

از دوران جایگیری مظفرالدین ‌شاه در تبریز، که بنا بود آیین شهریاری را به ممارست بیاموزد، چیز زیادی گزارش نشده‌ است؛ مگر آن‌که بنابر بیشتر تاریخ‌نویسان مشروطه، مردان ناشایست دوره‌اش کرده، سبب شدند که ساده‌دل و کم‌سواد بار آید. او شاهی مهربان و ساده‌دل بود و در دوران سلطنت او ایران با هیچ کشوری جنگ نکرد؛ اما در عین حال امتیازات فراوانی به بیگانگان داده شد. وی قریب 40 سال در شهر تبریز زندگی کرد تا اینکه پس از کشته شدن پدرش در سال 1275 خورشیدی، در سن 44 سالگی به سلطنت رسید. از زمان کشته‌شدن ناصرالدین شاه تا جلوس مظفرالدین شاه به تخت سلطنت 40 روز به طول انجامید و طی این مدت علی‌اصغر اتابک، آخرین صدراعظم ناصرالدین شاه، اداره امور کشور را به دست داشت.

وی در عمارت بادگیر تاج‌گذاری نمود و دو ماه پس از جلوس وی میرزا رضای کرمانی، قاتل ناصرالدین شاه، در میدان مشق به دار آویخته شد. از رویدادهای مهم در دوران او، پیدایش نخستین «سینماتوگراف» است. صدای مظفرالدین‌شاه، که قدیمی‌ترین سند صوتی ایران به‌شمار می‌رود، هنوز هم موجود است.

حکومت مظفرالدین شاه

مظفرالدین شاه در سال اول سلطنت خود امین‌السلطان را از مقام صدارت عزل کرد و برای مدتی کوتاه کابینه‌ای بدون صدراعظم تشکیل داد که در آن علیقلی مخبرالدوله وزیر داخله،عبدالحسین میرزا فرمانفرما وزیر جنگ و محسن مشیرالدوله وزیر امور خارجه بود. پس از چهار ماه مخبرالدوله به دلیل دخالت‌های فرمانفرما در حوزهٔ اختیاراتش استعفا داد.

مظفرالدین شاه نیز علی امین‌الدوله را از آذربایجان به تهران فراخواند و نخست او را رئیس‌الوزرا (رئیس مجلس وزرا) و پس از چند ماه وزیر اعظم و سرانجام صدراعظم نمود، ولی امین‌الدوله که افکار تجددخواهی و غرب‌گرایی داشت از ابتدای زمامداری خود با مخالفت علما مواجه شد و بعد از شش ماه از صدارت کناره‌گیری کرد. مظفرالدین شاه پس از امین‌الدوله، محسن خان مشیرالدوله را به ریاست وزرا (ریاست مجلس شورای دولتی) انتخاب کرد، ولی منصب او هم بیش از سه ماه به طول نینجامید و مظفرالدین شاه مجدداً امین‌السلطان را به صدارت برگزید.