اهمیت بیت المقدس برای یهودیان
بیت المقدس نخستین قبله و سومین شهر مقدس مسلمانان (پس از مکه و مدینه)، نیز شهری مقدس برای یهودیان و مسیحیان می‌باشد. برای آشنایی بیشتر در مورد اهمیت بیت المقدس برای یهودیان این بخش آسمونی را تا پایان مطالعه نمایید چرا که به علل اهمیت بیت المقدس برای یهودیان می پردازیم.
اهمیت بیت المقدس برای یهودیان
آسمونی : با بررسی دقیق در ادبیات یهودی و ادبیات اسلامی به دو گونه متفاوت از تقدس در مورد بیت المقدس بر می‌خوریم ، برای مسلمانان ، فلسطین محل ظهور پیامبران بزرگ الهی و سرزمین تکوین رسالت انبیای توحیدی است و برای قوم بنی اسرائیل نه اورشلیم تقدس داشته و نه کوه صهیون و تنها مرکز و محل قدوسیت همان «تابوت عهد» بوده است.
با بررسی دقیق در ادبیات یهودی و ادبیات اسلامی به دو گونه متفاوت از تقدس در مورد بیت المقدس بر می‌خوریم که گفتار زیر در پی روشن کردن ابعادی از این افتراق است.
تاریخ یهود بیان می دارد که قدس پایتخت اسرائیلی‌ها در عصر حضرت داوود و سلیمان (علیهم السلام) بود که حدود 80 سال حکومت کردند و بعد از زمان آنها نیز چند دهه پایتخت اسرائیلی‌ها باقی مانده بود.
در ادبیات یهود اعتقاد بر این است که در تسلط آنها بر قدس رقیبی وجود ندارد و سرزمین فلسطین و بویژه قدس عطیه الهی است و اولین معبدی که در قدس ساخته شد معبد سلیمان بود که فلسفه وجود یهود است.
اما نکته در خور تامل این است که در تورات بر ادعای وعده الهی در بخشیدن سرزمین کنعان(فلسطین) به حضرت ابراهیم (ع) و ابنا و اخلاف او تاکید شده است ولی در این میان از بیت المقدس صحبتی به میان نیامده است.
در متون توراتی همچون سفرهای تورات اول،بیت‌المقدس (اورسالم)هیچ مزیتی بر نقاط دیگر ندارد.
بعد از فتح فلسطین توسط حضرت داوود و حضرت سلیمان یهودیان بر آن شدند تا قدس را به‌عنوان پایتخت سیاسی حکومت داوود(ع) معرفی کنند و طبق متون تورات مسئله تقدس مطرح نبوده است.
البته بعدها به‌علت آمیختگی دین و حکومت نزد بنی اسرائیل قدس نیز برای آنان جنبه مقدس پیدا کرد.
بعد از اینکه حضرت سلیمان معبد خود را ساخت طبق نص تورات،جنبه تقدس آن برای یهود تقویت شد.
یهود بر اساس نوشته های تورات معتقد است که معبد سلیمان ، خانه خدا(یهوه) است و خدا که قبل از تاسیس معبد در آسمان ماوآ داشت حال معبدی در زمین دارد.
در کتاب مقدس آمده است: «اما همان شب خداوند به ناتان نبی فرمود که برود و به خدمتگزار او داوود چنین بگوید:تو نمی‌توانی برای من خانه‌ای بسازی . من هرگز در یک ساختمان ساکن نبوده ام .
از آن زمانی که بنی اسرائیل را از مصر بیرون آوردم تا امروز ،خانه من یک خیمه بوده است و از جایی به جای دیگر در حرکت بوده ام در طول این مدت هرگز به هیچ‌کدام از رهبران اسرائیل که آنها را برای شبانی قوم خود تعیین نموده بودم ،نگفتم که چرا برایم خانه ای از چوب سرو نساخته اید؟»
بنابر این می‌توان گفت تقدس الهی مورد نظر یهود در خصوص بیت المقدس به مرور و بعد از انتخاب قدس به پایتختی توسط حضرت داوود (ع) شکل گرفت.
در تورات آمده است :«داوود پادشاه و سربازانش به اورشلیم حمله کردند تا با یبوسیها که در آنجا ساکن بودند بجنگند .یبوسیها به داوود گفتند:هرگز به داخل شهر راه نخواهی یافت.
حتی کوران و شلان ، می‌توانند تو را از اینجا بیرون کنند.آنها خیال می‌کردند در قلعه خود در امان هستند اما داوود و سربازانش آنها را شکست داده ، قلعه صهیون را گرفتند . این قلعه امروز به شهر داوود معروف است.»
تورات بر کلمه «صهیون» اصرار دارد علی رغم اینکه این کلمه تا آن هنگام در جغرافیای تاریخی منطقه ،بر شهر اورشلیم اطلاق نمی‌شده است و فقط از شهر «اورسالم» ویا «یبوس» صحبت می شود .
و در کتاب مقدس نیز بر این تاکید شده است : «پس در حبرون داوود در حضور خداوند با رهبران اسرائیل عهد بست و ایشان همان‌طور که خداوند به سموئیل فرموده بود،او را به‌عنوان پادشاه اسرائیل انتخاب کردند.
سپس داوود و آن رهبران به «اورشلیم»که محل سکونت یبوسی ها بود و «یبوس» نیز نامیده می‌شد،رفتند .
ولی اهالی یبوس از ورود آنها به شهر جلوگیری کردند . پس داوود قلعه «صهیون» را که بعد به «شهر داوود» معروف شد ،تسخیر کردو به افراد خود گفت:اولین کسی که به یبوسی ها حمله کند،فرمانده سپاه خواهد شد.
یوآب پسر صرویه اولین کسی بود که به یبوسی ها حمله کرد پس مقام فرماندهی سپاه داوود به او داده شد.داوود در آن قلعه ساکن شد و به همین جهت آن قسمت از شهر اورشلیم را شهر داوود نامیدند».
لذا در اینجا بر حضور یبوسی ها در اورشلیم(قدس)تاکید می‌گردد و ضمنا شهر اورشلیم و قلعه صهیون(قلعه داوود) با یکدیگر متمایز هستند.
در اینجا نیز استفاده تورات از واژه صهیون عجیب به نظر می‌رسد زیرا اگر واقعا این کوه صهیون به این نام، در زمان هجوم داوود (ع) به اورشلیم وجود داشته است و این‌قدر برای بنی اسرائیل مهم و مقدس بوده که بعدها مرکز فرمانروایی داوود و سلیمان بر تمام فتوحاتشان شده است پس اصرار بنی اسرائیل بر فتح اورشلیم را به چه صورتی می‌توان توجیه کرد.
بالاخره اورشلیم مقدس بوده و یا کوه صهیون که بعدها مرکز حکومت بنی اسرائیل بر کل فتوحاتشان می‌شود.
لذا به نظر می‌رسد که برای قوم بنی اسرائیل نه اورشلیم تقدس داشته و نه کوه صهیون و تنها مرکز و محل قدوسیت همان «تابوت عهد»(که حاوی تورات و میراث حضرت موسی( ع) وهارون و بنی اسرائیل است)بوده است.
هنگامی که داوود در قلعه ای که تورات به آن نام صهیون می‌دهد مستقر شد و محل عملیاتهای بعدی برای تسخیر اورشلیم قرارگرفت به مرور جنبه تقدس یافت و بعد از اینکه اورشلیم فتح شد وداوود این شهر را گسترش داد به نحوی که کوه صهیون نیز در آن شهر (و اصولا به شهر داوود تغییر نام داد) قرار گرفت و طبعا با ادامه مرکزیت اورشلیم برای حکومت داوود (ع) و ساخت معبد سلیمان جنبه تقدس پیدا کرد .
در اسفار خمسه(تورات) و تاقبل از فتح اورشلیم به دست داوود (ع)(طبق روایت تورات فاصله زمانی بین وفات حضرت موسی علیه السلام و فرمانروایی حضرت داوود حدود 250 سال است )در یهودیت که شریعت موسی می‌باشد، به نام اورشلیم و تقدس آن هیچ اشاره ای نشده است و تنها وجود مقدس برای بنی اسرائیل سرزمین کنعان( فلسطین) به عنوان ارض موعود و تابوت عهد (به عنوان میراث حضرت موسی و یهود) است.
در تورات در سفر پیدایش خداوند به حضرت ابراهیم فرمود:«من این سرزمین(فلسطین)را به نسل تو خواهم بخشید» .پس ابراهیم در آنجا قربانگاهی برای خداوند که بر او ظاهر شده بود ،بنا کرد.
با فوت حضرت سلیمان مملکت کوچکش به دو قسمت تقسیم گشت : مملکتی در قدس(اسرائیل) و دیگری در السامره .
آسمونی : دو مرکز سیاسی و دینی در میان یهودیان ایجاد شد یکی در اورشلیم و دیگری در سامره و رابطه حکومت جنوبی یعنی سامره با اورشلیم قطع شد و دیگر اورشلیم برای اهالی سامره مقدس نبود و این خود دلیلی دیگر بر این مسئله است که بیت المقدس فی‌النفسه برای یهودیان دارای تقدس نبود بلکه به مرور مقدس شد.
