اسلام، مسلمانان و شیعه در روسیه و جایگاه اسلام در روسیه

در همه کشورها مسلمان زیادی زندگی می کنند که عده ای سنی و عده ای شیعه هستند. در کشور روسیه هم مسلمانان زیادی ساکن هستند. آسمونی در این بخش در مورد جایگاه اسلام در روسیه صحبت می کند.

اسلام، مسلمانان و شیعه در روسیه

آسمونی : اسلام دومین دین بزرگ در جمهوری فدراتیو روسیه محسوب می‌شود.

پیشینه ورود اسلام به روسیه به قرن 8 قمری باز می‌گردد و نتیجهٔ آن جمعیتی حدود 15 تا 23 میلیونی مسلمانان در روسیه فعلی است.

بیشتر مسلمانان در مناطقی بین دریای سیاه و دریای خزر زندگی می‌کنند:

اورال، اطراف رود ولگا در سیبری و قفقاز شمالی. پرجمعیت‌ترین گروه آنها تاتارها هستند.

9 جمهوری مسلمان‌نشین بخشی از فدراسیون روسیه را تشکیل می‌دهند و اسلام دومین دین روسیه عمیقاً در تاریخ روسیه ریشه دارد.

پیشینه اسلام در روسیه

آسمونی : اسلام در روسیه دارای بیشینهٔ تاریخی بالایی است.

اولین مسلمانان روسیه را داغستانی‌ها (در ناحیهٔ دربند) را تشکیل می‌دادند که پس از فتوحات عرب‌ها در قرن 8 هجری به اسلام گرویدند.

ولگا بلغار اولین استان مسلمان‌نشین روسیه بود که تاتار‌ها از آنجا اسلام آوردند.

سپس بسیاری از ترک‌های اروپا و قفقاز به اسلام گرویدند.

روسیه در مناطق با اکثریت مسلمان

آسمونی : حضور اسلام در روسیه پس از فتح خان قازان در سال 1552 میلادی گسترش یافت.

فتوحات روسیه در سده 18 و 19 میلادی در شمال ناحیهٔ قفقاز سبب شد تا بسیاری از مسلمانان داغستان، چچن، اینگوش و استان‌های دیگر به روسیه بپیوندند.

فتح چرکس و آبخاز باعث شد تا مردم این نواحی به مکان‌های دیگر مهاجرت کنند.

پس از تصرف ناحیهٔ شمالی قفقاز توسط امپراتوری روسیه، و فتح شمال قفقاز سبب شد

تا ایالت‌های مستقل آسیای میانه و آذربایجان نیز که مسلمان‌نشین بودند به روسیه بپیوندند.

قرآن برای اولین بار در سال 1801 در قازان چاپ و منتشر شد.

از رویدادهای مهم در تاریخ اسلام در روسیه، جنبش ویسی است که در سده 20 آغاز شد.

حزب اتفاق المسلمین نمایندهٔ اقلیت مسلمان روسیه در دوما بود.

در زمان شوروی

آسمونی : پس از انقلاب 1917 روسیه، وضعیت مسلمانان روسیه را به طور کلی تغییر یافت.

از سال 1927 مبارزه قاطعانه با دین شروع شد.

در سراسر کشور مدارس دینی تعطیل شدند، اصل تربیت غیردینی کودکان، اساس برنامه‌های آموزشی مدارس را تشکیل داد.

در گزارش اداره مرکزی روحانیت مسلمان اوفا (در 1930) آمده‌است:

همه سازمان‌های مذهبی مسلمانان در آستانه ویرانی و امحا از روی صفحه روزگار قرار دارند.

87٪ نهادهای محتسب (مراکز اسلامی منطقه‌ای) تعطیل شده‌اند.

از 12 هزار مسجد بیش از 10 هزار تعطیل شده‌اند.

90 الی 97٪ روحانیون و مؤذنین از امکان اجرای مراسم دینی بی‌بهره شده‌اند.

مسجد سن پترزبورگ

آسمونی : در زمان حاکمیت کمونیست‌ها در روسیه اسلام مانند ادیان دیگر سرکوب شد

تاجایی که بسیاری از مساجد همانند بسیاری از کلیساها بسته بودند.

برای نمونه مسجد ماراکانی در کازان تنها مسجدی بود که فعالیت می‌کرد.

این در حالی بود که در نوامبر 1917 دولت شوروی اعلامیه‌ای «برای همه مسلمانان زحمتکش روسیه و شرق» صادر کرد،

مبنی بر این که از این پس اعتقادات و مراسم آنها آزاد و غیر قابل نقص به شمار خواهد آمد.

گرچه به نظر می‌رسد علت این عمل ضمن استفاده تبلیغاتی شوروی برای خارج بود

تا بتواند از کمک آنها در مقابله با آلمان برخوردار شود یا آنها را از شورش و انقلاب بازارد.

در اکتبر 1917 در شوروی تعداد 30 هزار مسجد وجود داشت که در 1948 به 416 کاهش یافت.

بعدها در سال 1968 با وجود این که تنها 311 مسجد ثبت شده بود، هزاران مسجد بدون آن که ثبت شوند، فعالیت می‌کردند.

دوران معاصر

آسمونی : اولین جلوه‌های اسلام در سال 1990 پس از فروپاشی شوروی پدیدار شدند.

تعداد زائران از روسیه به مکه پس از فروپاشی شوروی افزایش پیدا کرد.

بنابر آمار، در سال 2006، بیش از 18٬000 مسلمان زائر روسی از سراسر کشور برای حج عازم عربستان شدند.

در سال 1990 نشریات مسلمانان افزایش یافت.

دو مجلهٔ اسلامی نیز در روسیه چاپ می‌شود که نام‌های آن‌ها اِخو کاوکازا و ایسلامسکییْ وِستنیک هستند.

در این میان روزنامهٔ ویژهٔ مسلمانان تحت عنوان اخبار اسلامی (ایسلامسکیه نُوُستی) نیز در ماخاچ‌قلعه داغستان چاپ می‌شود.

آسمونی : مدرسه فرهنگ اسلامی در روسیه، در سال 1991 در مسکو باز شد.

امروزه کپی‌های قرآن در روسیه در دسترس هستند و مساجد در مکان‌هایی که مسلمانان در آنجا سکونت دارند ساخته می‌شوند.

بیشتر مسلمان روسیه سنی و فقط ٪2 شیعه هستند.