تغییر تابعیت داده های ورزش ایران ؛ از مت غفاری تا سعید مولایی و سایر مهاجرت کرده ها

استعدادهای ورزش ایران که از دست دادیم / اختصاصی ورزشی آسمونی - مهدی زارعی

از « مت غفاری» تا « سعید مولایی» و سایر مهاجرت کرده ها..

سعید مولایی امید اول جودوی ایران هم برای همیشه رفت. هر چند مساله «باید ببازی» بهانه ای شد که مولایی به ایران بازنگردد، اما در 40 سال اخیر، بارها و بارها، احکام و قوانین انعطاف ناپذیر ورزش ما به همراه مسوولانی که از شرایط مادی و روحی ورزشکاران کاملا بی اطلاع هستند، مهم تر از همه شرایط اقتصادی و فقر اکثر ورزشکاران سبب شد که استعدادهایی باارزش را برای همیشه از دست بدهیم. مروری داریم بر این استعدادها:

در تاریخ کشتی آمریکا، نام « مت غفاری» نامی شناخته شده است. مردی که اکنون 57 ساله شده و با سر تراشیده، می تواند به مدالهای خود در وزن 130 کیلوگرم کشتی افتخار کند. نایب قهرمان المپیک 1996 آتلانتا و برنده سه مدال از مسابقات کشتی فرنگی قهرمانی جهان، یک تفاوت بزرگ با تمام کشتی گیران تاریخ آمریکا دارد. غفاری- که نام اصلی وی سیامک است- در سال 1340 در تهران متولد شد و در نوجوانی راهی آمریکا شد. او تلاش زیادی کرد برای کشتی ایران به میدان برود اما مرغ مسوولان ورزش ایران در ابتدای دهه 60 یک پا داشت. از نگاه مسوولین ورزش ایران، هر که ایران را ترک کرد، یک خائن به مملکت محسوب می شد. تلاش های مت فایده ای نداشت و او هرگز نتوانست برای سرزمین مادری اش به میدان برود. نتیجه این امر، کوتاه شدن دست ایران از مدالهای او و رسیدن این افتخار به خانه دوم وی بود. اما داستان غفاری، به شکل های مختلف در ورزش ایران ادامه پیدا کرد...

صباح شریعتی

برای مسوولانی که در دهه 60 همه کاره ورزش ایران شدند، تنها حرف خودشان سند و مدرک بود و همه ناچار بودند اطاعت کنند. حتی اگر خود همین مسوولان، چند ماه بعد، نظات قبلی خود را رد می کردند! وقتی جنگ شروع شد، تمام کسانی که ایران را ترک کرده بودند، وطن فروش شمرده شدند. حتی جوانی خوزستانی مثل عبدالرضا برزگری که بعد از آغاز جنگ مجبور شد در کشورهای حوزه خلیج فارس فوتبال بازی کند تا شاید بتواند درآمدی برای خانواده و فامیل های بی خانمان خود فراهم کند. آسمونی ، برزگری از تیم ملی فوتبال اخراج شد و هرگز دعوت نشد در حالی که حتی 25 سالش هم نشده بود! مسوولان دهه شصتی رحم نداشتند. حتی نام استادیوم « محمد نصیری» در خیابان حافظ را هم عوض کردند زیرا برنده سه مدال المپیک برای کشور ایران، در آن زمان در آمریکا زندگی می کرد!

در سال 2000 بود که کاروان ایران در المپیک سیدنی نتایجی درخشان به دست آورد. در پایان مسابقات اعلام شد که یکی از ورزشکاران ایران همراه کاروان بازنگشته است. مساله ای که به شدت تکذیب شد. اما انوشیروان نوریان بوکسور ایرانی سالها در استرالیا ماند و این مساله دیگر قابل تکذیب شدن نبود!

الشن مرادی

چندی بعد تلویزیون ایران اعلام کرد که ترکیه به حسین رضازاده پیشنهاد تغییر تابعیت داده است. طبیعتا رضازاده این پیشنهاد را نپذیرفت و طبیعتا بعد از آن به عنوان یک اسطوره با او برخورد شد. اما عجیب بود که در هیچ رسانه ترکیه ای چنین مساله ای عنوان نشده بود، هیچ خبرنگار ترک از چنین ماجرایی باخبر نشد و حتی مرحوم نعیم سلیمان اوغلو که گفته می شد چنین پیشنهادی را به رضازاده داده است، در جایی چنین مساله ای را بیان نکرد! نکته جالب تر، خبرنگاری بود که در تلویزیون ایران چنین مساله ای را عنوان کرده بود. از آنجایی که دروغگو کم حافظه است، این خبرنگار- مجری مزدیک 15 سال بعد در گفتگویی با نگارنده این مطلب گفت: بعید می دانم چنین اتفاقی واقعیت داشته باشد( این در حالی بود که مجری مورد نظر در دهه 80 معتقد بود سلیمان اوغلو در جلوی چشمان او در هواپیما به رضازاده پیشنهاد تغییر تابعیت داده است.

آسمونی ، از دهه 80 بود که بحث خروج ورزش کاران از کشور جدی تر شد و با گسترده شدن دنیای مجازی، چنین اخباری بیشتر عمومی گشت. نزدیک دو دهه گذشت تا این که ورزشدوستان متوجه شدند در سال 1367 در اردوی تیم ملی فوتبال در آلمان، یکی از بازیکنان هرگز با تیم ملی به کشور بازنگشت!

مسوولان ورزش ایران نیز هریک راهکارهای مخصوص به خود را استفاده کردند مثلا از ورزشکاران سند می گرفتند تا در صورت بازنگشتن ورزشکار، آن را مصادره کنند. اما این راهکارها هم فایده ای نداشت. مینا علیزاده قایقران تیم ملی از سفر آلمان بازنگشت، پس از آن تقاضای پناهندگی داد و کمی بعد از آن که سند گرویی اش مصادره شد، برای تیم ملی دراگون بوت چک مسابقه داد! آرزو حکیمی المپین ایران در بازیهای 2012 لندن هم در همان سال راهی آمریکا شد. شروین پاکدل هم پرتغالی شد!

میلاد بیگی

قبل از او هم امین محمدیان قایقران اهل بندر انزلی برای دیدار اقوام خود راهی آلمان شد و دیگر برنگشت! کمی بعد هم مطلبی از بهزاد کتیرایی رئیس سابق حراست سازمان تربیت بدنی منتشر شد که هولناک بود: طی چند سال اخیر 25-20 پناهنده داشتیم که مشکل اصلی آنها فقط اقتصادی بوده است!

عجیب تر از این مورد، حکایت پسران رئیس وقت فدراسیون شمشیربازی بود. احسان و هادی محمدزاده به همراه امیرحسین شبکه ساز راهی قطر شدند و برای تیم ملی این کشور در رقابت های جهانی لایپزیش المان و بازیهای اسیایی 2006 دوحه به میدان رفتند و احسان محمدزاده مدال برنز بازیهای اسیایی را نیز به خود اختصاص داد.

شاید فکر کنید پدر این قهرمانان! بعد از آبروریزی پسرانش نتوانست کار کند. اما این طور نیست. محمدزاده را از فدراسیون شمشیربازی کنار گذاشتند و او رایزن فرهنگی ایران در عربستان سعودی شد!

اما حکایت شمشیربازهای پناهنده ادامه یافت و شمشیربازهایی مثل علیرضا سیف زاده، آرش شیخ حسنی و سیروس فیض عسکری راهی کشورهای دیگر شدند.  محمدحسین ابراهیمی، عضو تیم ملی شمشیربازی اسلحه فلوره در بازی‌های آسیایی 2010 گوانگجو نیز به فرانسه پناهنده شد.

احسان خدادادی

علی تبریزی قهرمان زیبایی اندام ایران هم پس از آن که در مسابقات 2001 کره جنوبی دوپینگی از اب درآمد، راهی قطر شد، دو سال محرومیت خود را سپری کرد و برای قطر افتخارآفرینی کرد. تبریزی بعدها به ایران بازگشت و یکی از شاگردان خود به نام امیر رنجبر را هم قطری کرد! حمید کشانی بدنساز ایران جمهوری آذربایجان، بهنام یوسفی و محمدرضا نکوپایان دیگر بدنسازهایی بودند که از ایران رفتند.

لیست ورزشکاران جلای وطن کرده به اندازه ای بلند بالاست که نمی توان درباره همه توضیح داد و تنها باید به ذکر نام این نفرات بسنده کرد:

ژیمناستیک

احسان خدادادی و محمد رمضان پور دو ملی پوش بودند که اولی به ترکیه رفت و دومی راهی دانمارک شد. امین ارباب و مژگان تاجیک هم سه سال پیش ورزش ایران را برای همیشه ترک کردند.

نجات غریق

پوریا پور ابراهیم و محمود زاویه از مسابقات جهانی فرانسه به ایران بازنگشتند و در فرانسه ماندگار شدند.

ایمان جمالی

هندبال

ایمان جمالی پس از مدتها حضور در لیگ مجارستان، تصمیم گرفت برای این کشور به میدان برود.

جودو

وحید سرلک پس از اختلاف با فدراسیون راهی آلمان شد و تابعیت آلمان را پذیرفت. در همان سال (1389) احسان رجبی به آمریکا پناهنده شد.

درسا درخشانی

شطرنج

در رده بندی فدراسیون جهانی شطرنج، نام الشن مرادی استاد بزرگ شطرنج ایران، زیر پرچم فیده قرار گرفت و این امر به معنای پایان یافتن تابعیت ایرانی مرادی و آمریکایی شدن وی بود.  درسا درخشانی نیز راهی انگلیس شد و کیمیا مرادی به نروژ پناهنده شد.

تکواندو

میلاد بیگی بهترین شاگرد رضا مهماندوست در تیم ملی آذربایجان بود که در المپیک و مسابقات جهانی درخشید. شبکه ورزش ایران هم مشت محکمی به دهان مهماندوست زد و در رقابت های جهانی، تصاویر مهماندوست را سانسور کرد (!!!) به جز بیگی، سینا بهرامی، سهیلا سیاحی، پریسا کفایی، احمد محمدی دیگر تکواندوکاهای ایرانی آذربایجان هستند. راحله آسمانی که برنز بازیهای آسیایی را داشت، ناگهان راهی بلژیک شد و در المپیک ریو برای بلزیک به میدان رفت. فدراسیون تکواندو هم برای رو کم کنی، تصویر آسمانی را فهرست مشاهیر تکواندوی ایران خارج کرد!

کشتی

سامان طهماسبی و  صباح شریعتی مشهورترین کشتی ایرانی بودند که برای آذربایجان مسابقه دادند. پیام زرین‌پور، ملی‌پوش کشتی فرنگی و قهرمان سال 2000 آسیا که برای تحصیل به آمریکا رفت و مقیم این کشور شد. او در مسابقات دانشگاهی آمریکا هم مسابقه داد.

اما این که این افراد و سایر ورزشکاران می روند و خواهند رفت، صحبتی مفصل است که در روزهای آتی به آن خواهیم پرداخت..