قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران

قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران

مهمترین مسائلی که در قانون مدنی هر کشور به آن‌ها پرداخته می‌شود، عبارتند از: احوال شخصیه اعم از اهلیت و وضعیت، قراردادها و عقود (مختصات و شرایط صحت)، مسئولیت مدنی، حقوق تعهدات و حقوق خانواده اعم از ازدواج، طلاق.

قانون مدنی کشورهای مختلف معمولاً قدمت زیادی دارد و به عنوان پیکره اصلی حقوق خصوصی کشور کمتر دستخوش تغییرات عمده می‌شوند. وظیفه اصلی این قانون تنظیم روابط قراردادی و خارج از قرارداد اشخاص جامعه است، اما در عمل سایر شاخه‌های حقوق را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

قانون مدنی ایران متشکل از سه جلد است: جلد اول- در اموال (مصوب 1307)؛ جلد دوم- در اشخاص (مصوب 1313 و 1314)؛ جلد سوم- ادله اثبات دعوا. این قانون برگرفته از حقوق اسلام، به ویژه فقه امامیه است، که شکل امروزین و مدون آن، به همراه محتوای برخی مواد، تقلیدی از قوانین اروپایی، به ویژه قانون مدنی فرانسه و تا حدودی سوییس است.

این قانون از مشهورترین و مهم‌ترین متون درسی حقوق است که نوشته‌های حقوقی بسیاری پیرامون آن وجود دارد؛ از معروف‌ترین حاشیه نویسان و شارحان این قانون، می‌توان به دکتر سید حسن امامی، محمدجعفر جعفری لنگرودی و امیرناصر کاتوزیان حسین صفایی مهدی شهیدی اشاره کرد. بعد از انقلاب سال 1357 این قانون دستخوش تغییراتی شد و برخی از مواد آن حذف ویا اصلاح شد از جملهٔ این اصلاحات می‌توان به اصلاح ماده 218 اشاره کرد که با تغییر در آن این ماده کارایی خود را از دست داد و انتقاد بسیاری از حقوقدانان را برانگیخت.