احادیث امام رضا (ع)

آسمونی در این بخش تعدادی از احادیث امام رضا (ع) را که بسیار خواندنی و قابل تأمل هستند را گردآوری کرده است. از شما همراهان همیشگی آسمونی دعوت می کنیم تا پایان این مطلب نیز همراهیمان کنید.

مجموعه ای از احادیث امام رضا (ع)

• سه ویژگی برجسته مؤمن

لا یَکُونُ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِنًا حَتّی تَکُونَ فیهِ ثَلاثُ خِصال:1ـ سُنَّةٌ مِنْ رَبّهِ. 2ـ وَ سُنَّةٌ مِنْ نَبیِّهِ. 3ـ وَ سُنَّةٌ مِنْ وَلِیِّهِ. فَأَمَّا السُّنَّةُ مِنْ رَبّهِ فَکِتْمانُ سرِّهِ. وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ نَبیِّهِ فَمُداراةُ النّاس. وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ وَلِیِّهِ فَالصَّبْرُ فِی الْبَأْساءِ وَ الضَّرّاءِ.

مؤمن، مؤمن واقعی نیست، مگر آن که سه خصلت در او باشد:سنّتی از پروردگارش و سنّتی از پیامبرش و سنّتی از امامش. امّا سنّت پروردگارش، پوشاندن راز خود است،امّا سنّت پیغمبرش، مدارا و نرم رفتاری با مردم است،امّا سنّت امامش، صبر کردن در زمان تنگدستی و پریشان حالی است.

• پاداش نیکی پنهانی و سزای افشا کننده بدی

أَلْمُسْتَتِرُ بالْحَسَنَةِ یَعْدلُ سَبْعینَ حَسَنَةً، وَ الْمُذیعُ بالسَّیِّئَةِ مَخْذُولٌ، وَالْمُسْتَتِرُ بالسَّیِّئَةِ مَغْفُورٌ لَهُ 

پنهان کننده کار نیک [پاداشش] برابر هفتاد حسنه است، و آشکارکننده کار بد سرافکنده است، و پنهان کننده کار بد آمرزیده است.

• نظافت

مِنْ أَخْلاقِ الأَنْبیاءِ التَّنَظُّفُ 

از اخلاق پیامبران، نظافت و پاکیزگی است.

• امین و امین نما

 لَمْ یَخُنْکَ الاَْمینُ وَ لکِنِ ائْتَمَنْتَ الْخائِنَ

امین به تو خیانت نکرده [و نمیکند] و لیکن [تو] خائن را امین تصوّر نموده ای.

• مقام برادر بزرگتر

 أَلاَْخُ الاَْکْبَرُ بمَنْزلَةِ الاَْب 

برادر بزرگتر به منزله پدر است.

• دوست و دشمن هر کس

صَدیقُ کُلِّ امْرِء عَقْلُهُ وَ عَدُوُّهُ جَهْلُهُ 

دوست هر کس عقل او، و دشمنش جهل اوست.

• نام بردن با احترام

 إِذا ذَکَرْتَ الرَّجُلَ وَهُوَ حاضِرٌ فَکَنِّهِ، وَ إِذا کَانَ غائِباً فَسَمِّه

چون شخص حاضری را نام بری [برای احترام] کنیه او را بگو و اگر غائب باشد نامش را بگو.

• بدی قیل و قال

 إِنَّ اللّهَ یُبْغِضُ الْقیلَ وَ الْقالَ وَ إضاعَةَ الْمالِ وَ کَثْرَةَ السُّؤالِ

به درستی که خداوند، داد و فریاد و تلف کردن مال و پُرخواهشی را دشمن میدارد.

• ویژگیهای دهگانه عاقل

لا یَتِمُّ عَقْلُ امْرِء مُسْلِم حَتّی تَکُونَ فیهِ عَشْرُ خِصال: أَلْخَیْرُ مِنْهُ مَأمُولٌ. وَ الشَّرُّ مِنْهُ مَأْمُونٌ. یَسْتَکْثِرُ قَلیلَ الْخَیْرِ مِنْ غَیْرِهِ، وَ یَسْتَقِلُّ کَثیرَ الْخَیْرِ مِنْ نَفْسهِ. لا یَسْأَمُ مِنْ طَلَب الْحَوائِجِ إِلَیْهِ، وَ لا یَمَلُّ مِنْ طَلَب الْعِلْمِ طُولَ دَهْرِهِ. أَلْفَقْرُ فِی اللّهِ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الْغِنی. وَ الذُّلُّ فیِ اللّهِ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الْعِزّ فی عَدُوِّهِ. وَ الْخُمُولُ أَشْهی إِلَیْهِ مِنَ الشُّهْرَةِ. ثُمَّ قالَ(علیه السلام): أَلْعاشرَةُ وَ مَا الْعاشرَةُ؟ قیلَ لَهُ: ما هِیَ؟ قالَ(علیه السلام): لا یَری أَحَدًا إِلاّ قالَ: هُوَ خَیْرٌ مِنّی وَ أَتْقی

عقل شخص مسلمان تمام نیست، مگر این که ده خصلت را دارا باشد:

1. از او امید خیر باشد.
2. از بدی او در امان باشند.
3. خیر اندک دیگری را بسیار شمارد.
4. خیر بسیار خود را اندک شمارد.
5. هر چه حاجت از او خواهند دلتنگ نشود.
6. در عمر خود از دانش طلبی خسته نشود.
7. فقر در راه خدایش از توانگری محبوبتر باشد.
8. خواری در راه خدایش از عزّت با دشمنش محبوبتر باشد.
9. گمنامی را از پرنامی خواهانتر باشد.
10. سپس فرمود: دهمی چیست و چیست دهمی؟ به او گفته شد: چیست؟ فرمود: احدی را ننگرد جز این که بگوید او از من بهتر و پرهیزکارتر است.

• نشانه سفله

سُئِلَ الرِّضا(علیه السلام) عَنِ السّفْلَةِ فَقالَ(علیه السلام):مَنْ کانَ لَهُ شَیْءٌ یُلْهیهِ عَنِ اللّهِ 

از امام رضا(علیه السلام) سؤال شد: سفله کیست؟فرمود: آن که چیزی دارد که از [یاد] خدا بازش دارد.

• ایمان، تقوا و یقین

 إِنَّ الاِْیمانَ أَفْضَلُ مِنَ الاٌِسْلامِ بدَرَجَه، وَ التَّقْوی أَفْضَلُ مِنَ الاِْیمانِ بدَرَجَة وَ لَمْ یُعطَ بَنُو آدَمَ أَفْضَلَ مِنَ الْیَقینِ 

ایمان یک درجه بالاتر از اسلام است، و تقوا یک درجه بالاتر از ایمان است و به فرزند آدم چیزی بالاتر از یقین داده نشده است.

• میهمانی ازدواج

مِنَ السُّنَّةِ إِطْعامُ الطَّعامِ عِنْدَ التَّزْویجِ 

اطعام و میهمانی کردن برای ازدواج از سنّت است.

• صله رحم با کمترین چیز

صِلْ رَحِمَکَ وَ لَوْ بشَرْبَة مِنْ ماء، وَ أَفْضَلُ ما تُوصَلُ بهِ الرَّحِمُ کَفُّ الأَذی عَنْه

پیوند خویشاوندی را برقرار کنید گرچه با جرعه آبی باشد، و بهترین پیوند خویشاوندی، خودداری از آزار خویشاوندان است.

• سلاح پیامبران

 عَنِ الرِّضا(علیه السلام) أَنَّهُ کانَ یَقُولُ لاَِصْحابهِ: عَلَیْکُمْ بسلاحِ الاَْنْبیاءِ، فَقیلَ: وَ ما سلاحُ الاَْنْبیاءِ؟ قالَ: أَلدُّعاءُ 

حضرت رضا(علیه السلام) همیشه به اصحاب خود میفرمود: بر شما باد به اسلحه پیامبران، گفته شد: اسلحه پیامبران چیست؟ فرمود: دعا.

• نشانه های فهم

 إِنَّ مِنْ عَلاماتِ الْفِقْهِ: أَلْحِلْمُ وَ الْعِلْمُ، وَ الصَّمْتُ بابٌ مِنْ أَبْواب الْحِکْمَةِ إِنَّ الصَّمْتَ یَکْسبُ الَْمحَبَّةَ، إِنَّهُ دَلیلٌ عَلی کُلِّ خَیْر

از نشانه های دین فهمی، حلم و علم است، و خاموشی دری از درهای حکمت است. خاموشی و سکوت، دوستی آور و راهنمای هر کار خیری است.

• گوشه گیری و سکوت

 یَأْتی عَلَی النّاس زَمانٌ تَکُونُ الْعافِیَةُ فیهِ عَشَرَةَ أَجْزاء: تِسْعَةٌ مِنْها فی إِعْتِزالِ النّاس وَ واحِدٌ فِی الصَّمْتِ 

زمانی بر مردم خواهد آمد که در آن عافیت ده جزء است که نُه جزء آن در کناره گیری از مردم و یک جزء آن در خاموشی است.

• حقیقت توکّل

سُئِلَ الرِّضا(علیه السلام): عَنْ حَدّ التَّوَکُّلِّ؟ فَقالَ(علیه السلام): أَنْ لا تَخافَ أحَدًا إِلاَّاللّهَ 

از امام رضا(علیه السلام) از حقیقت توکّل سؤال شد.

فرمود: این که جز خدا از کسی نترسی.

• بدترین مردم

 إِنَّ شَرَّ النّاس مَنْ مَنَعَ رِفْدَهُ وَ أَکَلَ وَحْدَهُ وَ جَلَدَ عَبْدَهُ 

به راستی که بدترین مردم کسی است که یاریاش را [از مردم] باز دارد و تنها بخورد و زیردستش را بزند.

• زمامداران را وفایی نیست

 لَیْسَ لِبَخیل راحَةٌ، وَ لا لِحَسُود لَذَّةٌ، وَ لا لِمُـلـُوک وَفاءٌ وَ لا لِکَذُوب مُرُوَّةٌ 

بخیل را آسایشی نیست و حسود را خوشی و لذّتی نیست و زمامدار را وفایی نیست و دروغگو را مروّت و مردانگی نیست.

• دست بوسی نه!

 لا یُقَبّلُ الرَّجُلُ یَدَ الرَّجُلِ، فَإِنَّ قُبْلَةَ یَدهِ کَالصَّلاةِ لَهُ

کسی دست کسی را نمیبوسد، زیرا بوسیدن دست او مانند نماز خواندن برای اوست.