جنگ های امام علی (ع) به ترتیب

همان‌طور که می دانیم امام علی (ع) در طول زندگی خود جنگ‌هایی را داشته است که به ترتیب، جمل، صفین و نهروان بودند. آسمونی در این بخش به معرفی جنگ های امام علی (ع) می پردازد.

جنگ اول امام علی (ع) : جنگ جمل (جهاد با ناکثان)

اولین جنگ حضرت علی (علیه‌السلام) با گروهی از پیمان‌شکنان به رهبری طلحه و زبیر و عایشه اتفاق افتاد که در تاریخ، به دلیل نقض پیمانشان، از آنان به ناکثین (به معنی پیمان‌شکنان) تعبیر می‌شود. طلحه و زبیر پس از خروج از مرکز خلافت حضرت و شکستن بیعت خود، با همراهی و تشویق عایشه اولین جنگ را بر حضرت علی (علیه‌السلام) تحمیل کردند. جنگ جمل در منطقه‌ای نزدیک بصره در سال 36 هجری قمری اتفاق افتاد که در مدت یک روز با کشته شدن ده هزار تن و به روایت دیگر، سیزده تا بیست هزار تن از جبهه ناکثین و با شهادت تنها ده نفر از جبهه امام علی علیه السلام، با پیروزی حضرت به پایان رسید.

جنگ دوم امام علی (ع) : جنگ صفین 

جنگ صفین از مهم‌ترین نبردها در زمان خلافت امام علی (علیه‌السلام) بود که در سال 37 هجری قمری بین آن امام بزرگوار و معاویه در صفین، ناحیه غربی عراق، رخ داد و از همین رو به جنگ صفین شهرت یافت. امام علی (علیه‌السلام)، معاویه را که کارگزار حکومت در سوریه بود، از مقامش عزل فرمود و شخص دیگری را به جای او منصوب کرد، ولی معاویه نپذیرفت و ناحیه شام را تحت قلمرو خود نگه داشت. امیرمؤمنان علی (علیه‌السلام) بار دیگر پس از جنگ جمل، جریر ابن عبدالله را برای مذاکره و گرفتن بیعت از معاویه به شام فرستاد اما معاویه این بار هم تسلیم نشد بلکه به بهانه خونخواهی عثمان، سپاه شام را برای مقابله با امام علی (علیه‌السلام) آماده ساخت. امیر مؤمنان علی (علیه‌السلام) نیز چون چاره‌ای ندید آماده جنگ شد. ایشان با سپاهی عظیم از کوفه حرکت فرمود و در بیابان صفین با معاویه برخورد کرد و به این ترتیب، نبردی سخت و طولانی بین سپاه عراق و شام در گرفت.

این نبرد 110 روز طول کشید. پس از چند روز نبرد، سپاه حضرت علی (علیه‌السلام) در شرف پیروزی بود که با پیشنهاد عمروعاص، سپاه معاویه قرآن‌ها را بر سر نیزه کردند. با دیدن این صحنه گروهی از سپاه عراق جنگ را ترک کردند. حضرت علی (علیه‌السلام) مالک اشتر و یا عبدالله بن عباس را برای نمایندگی و حکمیت انتخاب نمود اما گروهی که جنگ را ترک کرده بودند، نپذیرفتند و ابوموسی اشعری را برگزیدند. بنابراین تعیین حکمیت میان عمروعاص و ابوموسی اشعری سپرده شد اما با بی‌کفایتی ابوموسی و زیرکی عمروعاص خلافت به معاویه سپرده شد و این موضوع به شکست سپاه امام علی (علیه‌السلام) منجر شد.

جنگ سوم امام علی (ع) جنگ نهروان

جنگ نهروان کوتاه مدت‌ترین جنگ‌های امیرمؤمنان علی ( علیه‌السلام) جنگ نهروان بود که از ابتدا تا پایانش فقط یک روز طول کشید. این جنگ در روز 9 صفر 38 هجری قمری رخ داد. جنگ نهروان نبرد با سپاه انشعابی و یاغی (خوارج) از لشگر مولا علی ( علیه‌السلام) بود که در پی ماجرای حکمیت و قرآن بر سر نیزه کردن از سوی معاویه در جنگ صفین، پدید آمد. این  افراد در مقابل امام زمانشان ایستادند و کار به جای رسید که از امام علی (علیه‌السلام) خواستند به دلیل پذیرش حکمیت، توبه کند! در ابتد شورشیان دوازده هزار نفر بودند که با سخنان بیدارگرانه امام علی (علیه‌السلام) در میدان جنگ نهروان بیدار شدند و توبه کرده و به سستی افکارشان پی بردند ولی تعدادی از آن‌ها همچنان بر مخالفتشان با علی ( علیه‌السلام) اصرار کردند و سرانجام کار به جنگ کشیده شد و جز 9 نفر که با فرار از معرکه جان سالم بدر بردند بقیه همگی کشته شدند و به این ترتیب جنگ نهروان خاتمه پیدا کرد.