نقد و معرفی فیلم عصبانی نیستم

عصبانی نیستم فیلمی ایرانی به کارگردانی رضا درمیشیان و محصول سال 1392 است. و تنها نماینده سینمای ایران در شصت و چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین و دومین فیلم بلند سینمایی رضا درمیشیان پس از فیلم تحسین شده بغض محصول 1392 است. آسمونی در این بخش به نقد و معرفی فیلم عصبانی نیستم می پردازد.

معرفی فیلم عصبانی نیستم

فیلم برداری «عصبانی نیستم!» در 24 مرداد آغاز و پس از 52 جلسه فیلمبرداری 19 مهر به پایان رسیده است. تمام صحنه‌های عصبانی نیستم! در تهران فیلم برداری شده است و در بیش از 60 لوکیشن مختلف از شمالی‌ترین تا جنوبی‌ترین نقطه تهران.

خلاصه داستان فیلم عصبانی نیستم

«عصبانی نیستم» داستان «نوید» با نقش آفرینی نوید محمدزاده دانشجوی ستاره دار و اخراجی است که برای فراهم آوردن حداقل شرایط زندگی در رویارویی با بی‌اخلاقی‌های جامعه با خود تمرین می‌کند تا «عصبانی» نباشد و در تلاش است تا دختر مورد علاقه اش «ستاره» با بازی باران کوثری را از دست ندهد.

بازیگران فیلم عصبانی نیستم

• باران کوثری
• نوید محمدزاده
• میلاد رحیمی
• امیررضا میرآقا
• رضا بهبودی
• میثاق زارع
• رضا کولقانی
• محمد کارت
• تینو صالحی

دیگر عوامل فیلم عصبانی نیستم

• کارگردان: رضا درمیشیان
• تهیه‌کننده: رضا درمیشیان
• نویسنده: رضا درمیشیان
• تدوین:هایده صفی‌یاری
• موسیقی:رضا کولغانی
• فیلمبرداری:علی اظهری
• صدابردار:نظام الدین کیایی
• طراحی و ترکیب صدا:محمد رضا دلپاک
• تدوین صدا:رضا نریمی زاده
• طراح چهره‌پردازی:مهرداد میرکیانی
• طراح صحنه و لباس:باران کوثری
• مدیر تولید:مهدی بدرلو
• جلوه‌های بصری:امیر سحرخیز، کامران سحرخیز
• برنامه‌ریز و دستیار اول کارگردان:پدرام علیزاده
• عکاس:محمد بدرلو
• پخش ایران: فیلمیران

ممیزی فیلم عصبانی نیستم

نسخه‌ای که در سی و دومین جشنواره فیلم فجر نمایش داده شد، با 17 دقیقه سانسور و حذف پایان فیلم بوده است. گفته می‌شود بعضی ها تنها امکان نمایش فیلم را در صورت حذف بیش از 30 دقیقه دیگر از فیلم اعلام کرده‌اند! این فیلم اشارات صریحی به 8 سال دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد دارد و داستان دانشجویی اخراجی و ستاره دار است و به همین دلیل «فیلم حامی فتنه» لقب گرفته است.

فیلم عصبانی نیستم در جشنواره برلین

وب سایت جشنواره فیلم برلین شنبه 28 دی ماه 1392 از حضور "عصبانی نیستم! در شصت و چهارمین دوره خود خبر داد. جشنواره فیلم برلین از 17 تا 27 بهمن ماه 92 در کشور آلمان برگزار شد و «عصبانی نیستم!» به عنوان تنها نماینده سینمای ایران در شصت و چهارمین دوره جشنواره معتبر برلین به نمایش درآمد و با استقبال شدید منتقدان و تماشاگران روبرو شد. پس از پایان هر نمایش فیلم هم رضا درمیشیان به همراه دو بازیگرش باران کوثری و نوید محمدزاده با لباس‌های طراحی شده برای این فستیوال در جلسات پرسش و پاسخ حضور پیدا کرده و مورد تشویق فراوان قرار گرفتند.

فیلم عصبانی نیستم در جشنواره سی و دوم فیلم فجر

«عصبانی نیستم!» پس از اولین نمایش در جشنواره فیلم فجر در سینما آزادی با استقبال شدید مردم روبرو شد، به طوری که در همان سانس اول نمایش به سانس فوق‌العاده رسید و صف‌های خرید بلیط آن در مقابل سینماهای جشنواره تشکیل شد.

«عصبانی نیستم!» در شش رشتهٔ :بهترین بازیگر نقش اول مرد (نوید محمدزاده)، بهترین بازیگر نقش اول زن (باران کوثری)، بهترین تدوین (هایده صفی یاری)، بهترین صدابردار (نظام الدین کیایی)، بهترین صداگذار (محمد رضا دلپاک)، بهترین جلوه‌های ویژه (امیر سحرخیز و کامران سحرخیز) کاندید شده بود.

رضا عطاران برنده سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد در جشنواره سی و دوم فیلم فجر در مصاحبه‌ای کوتاه گفت: «این سیمرغ متعلق به من نیست. زیرا رای هیئت داوران جشنواره فجر انتخاب نوید محمدزاده به عنوان بهترین بازیگر مرد جشنواره بوده. به همین خاطر این جایزه را متعلق به ایشان می‌دانم نه خودم. همین».

اکران فیلم عصبانی نیستم

با وجود آنکه این فیلم سینمایی، قرارداد خود را در شهریور 1393 در گروه سینما آفریقا به ثبت رساند و قرار شد پس از اکران فیلم خواب‌زده‌ها به نمایش درآید،در مهرماه همان سال، کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با ارسال نامه‌ای به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، خواستار عدم صدور مجوز اکران این فیلم و 7 فیلم دیگر شد که از آنها با عنوان «فیلم‌های مرتبط با فتنه» نام برده شده‌است. به گفته احمد سالک: «برخی فیلم‌ها با این که مجوز فیلمنامه و تولید دریافت کرده‌اند اما در هنگام ساخته شدن، به حاشیه رفته‌اند و نمایش آنها به مصلحت نظام نیست.» در آبان همان سال، علی جنتی، وزیر ارشاد وقت ایران، از عدم اکران این فیلم تا زمان اعمال سانسورهای جدید خبر داد و اعلام کرد که وی، شخصاً اقدام به مشاهده فیلم و میزان اعمال سانسور بر روی آن، می‌نماید.

این فیلم که قرار بود در تاریخ 29 آذر 1396 اکران شود پس از بیانیه تهدیدآمیز بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق از نوبت اکران خارج شد.

نقد فیلم عصبانی نیستم

قطار سینمای فیلمساز دهه شصتی (که شعار اولین فیلمش نیز فیلم دهه شصتی ها بود) به دومین ایستگاه خود رسیده است. ایستگاهی که توقف در آن چندان هم بی سر و صدا نبوده است. سر وصداهایی که غالبا به فرامتن ،و نه متن، اثر مربوط میشده است. با این حال هم اکنون ،و آنطور که به نظر می آید چند صباحی مانده به اکران فیلم، می توان کمی درباره خود اثر نیز سخن گفت.

تنها نکته اشتراک عصبانی نیستم با بغض حضور باران کوثری در هر دو اثر نیست. داستان کلی فیلم باز هم روایت دو جوان است و مشکلاتی که گرفتارش می آیند. حتی شخصیت هایی که شخصیت پسر جوان هر دو فیلم با آنها روبرو می شود نیز دارای شباهتی هستند. مثلا شخصیت عمو در بغض ما به ازایی مانند صاحبکار در عصبانی نیستم پیدا می کند که در هر دو فیلم هم درگیری شخصیت اصلی را با این دو شخصیت میبینیم. از سویی دغدغه مالی برای دو جوانی که به هم نرسیده اند نیز مطرح است. شباهت های به اینجا محدود نمی شود. مطلبی در هر دو فیلم هست که نظر نگارنده مستقیما از دل مرثیه ای بر یک رویای آرنفسکی آمده است و آن رنگی بودن فلش بک ها در هر دو فیلم هست که گونه ای شادی و خوشی را تداعی می کند. گویی لحظات خوشی به یک سری لحظات دست نیافتنی رنگی تبدیل شده اند و دیگر تجربه شان محال است. همانطور که برای شخصیت جرد لتو در مرثیه ای بر یک رویا دست یافتن به جنیفر کانلی سراسر پوشیده در لباسی قرمز بر لب یک اسکله محال است. نکته قابل ذکر دیگر این است که آن صحنه به یاد ماندنی مرثیه ای بر یک رویا عینا در عصبانی نیستم بازسازی شده است. میبینیم که در ذهن نوید باران کوثری در لباسی قرمز رنگ در فاصله ای دور از نوید ایستاده است و پیوسته از او دور می شود.

دوربین همچون فیلم پیشین کارگردان یک لحظه سر فرار گرفتن ندارد. به دور شخصیت 180 درجه می چرخد و از روی دیوارهایی که آگهی های مربوط به فروش اعضای بدن را زده اند با سرعت فراوان عبور میکند؛ اما همین دوربین در صحنه هایی مانند سینما آرام می گیرد و از این نظر فیلمبرداری فیلم نسبت به بغض پیشرفت دارد به این جهت که تمامی زوایایی که در بغض عجیب و غریب میدانستیم و ناسازگار با صحنه ها اینجا اصلاح شده اند.

اگر بخواهیم در باب تاثیر گذاری فیلم وارد شویم یقینا باید به تاثیر پذیری درمیشیان از کاروای (فیلمساز برجسته هنگ کنگی صاحب آثاری همچون 2046، در حال وهوای عشق و چانگ کینگ اکسپرس) هم اشاره کنیم. فیلم چه در کارگردانی چه در داستان بی شباهت به آثار این کارگردان نیست. برتری تعداد نماهای کلوز آپ و مدیوم به لانگ شات یکی از دلایل صحت این ادعاست. محیط های بسته ای که مانند پاساژ و خانه مجردی که محل رفت و آمد شخصیت هاست نیز شباهت دیگری به بسیاری از آثار کاروای علی الخصوص چانگ کینگ اکسپرس و بازارچه و خانه سرگرد آن فیلم است. دوربین نیز که بیش از هر چیز حداقل برای نگارنده یادآور دوربین کریستوفر دویل در چانگ کینگ اکسپرس است.

عشق شور انگیز دو شخصیت اصلی نیز بی شباهت به عشق های فیلم های کاروای نیست. عشق هایی پر از شور و هیجان که در دیالوگ ها و میزانسن ها به رخمان کشیده می شود. عشق هایی که غالبا نیز سرانجامشان به هم نرسیدن است. به قدری عشق دو شخصیت اصلی در عصبانی نیستم باور پذیر است که ناخودآگاه آن رابطه فرازمینی زن و مرد در حال و هوای عشق و آن عشقبازی شورانگیز پسر ژاپنی و اندروید را در 2046 به یاد می آورد. دو جوان را داریم که چند سال است به پای هم ایستاه اند، به خاطر هم منتظر مانده اند، به هم ابراز محبت می کنند و وقتی یکیشان داد می زند دیگری رویش را بر می گرداند و بی صدا گریه می کند. شور انگیزی این عشق نه تنها به فیلم بلکه به مخاطب و جامعه ما نیز می تواند زندگی ببخشد.

شورانگیزی این عشق عنصری است که حضور مواردی کلیشه ای در فیلم از قبیل پدر زن پولداری که مانع ازدواج است را نیز تحت شعاع قرار بدهد و بدین سان با تماشای فیلم ما خود را با فیلم کلیشه ای مواجه نمی بینیم. البته شخصیت پردازی خاص پسر نیز مانعی دیگری بر سر این راه است. پسری که با آرمان ها و ایده آلهایش زندگی می کند. آرمانها و ایده آلهایی که باعث اخراج او از دانشگاه شده اند و همین آرمان ها به او اجازه نمی دهند دزدی کند یا اینکه معشوقش را رها کند. او یک جوان تیپیک فیلمهای این سالهای سینمای که در مواجهه با مشکلاتی همچون بیکاری و غیره دست به دزدی یا خرده دزدی بزند نیست. او فردی دارای تفکر است که برایش هدف وسیله را توجیه نمی کند. جنس متفاوت شخصیت نوید است که واجد دید جید کارگردان به مسائل مطرح شه در فیلم است و آن را از افتان به ورطه کلیشه ای شدن دور نگه می دارد. البته درباره فیلمنامه شاید بتوان این خرده را به درمیشیان گرفت که حضور شخصیت های همخانه نوید به غیر از بیان دغدغه کارگردان (که به خوبی نیز از پس انجام آنها بر می آید) چه ضرورت روایی دارد؟

فیلم برای به تصویر کشیدن ریتم سریع زندگی نویداز تدوین تند و متقاطع هایده صفی یاری بهره جسته است. تدوینی که علاوه بر نقش اصلی اش یعنی حفظ ریتم سریع فیلم تا انتها که به نوعی ریتم زندگی نوید است که هر لحظه دارد فرصت هایش را برای رسیدن به ستاره از دست می دهد در رساندن احوال و دورنیات شخصیت نوید هم موثر است. خشونتی که در وجود اوست و سعی در سرکوبش دارد با کات های متعددی که همراه با تکرار کلمه عصبانی نیستم است به تصویر کشیده شده است. یک نمونه دیگر از زیبایی های کار صفی یاری در همان بازسازی صحنه معروف مرثیه ای بر یک رویا است.

بازی نوید محمد زاده به راستی تحسین برانگیز است. او این شخصیت را که سنخیت هایی با خودش (از جمله کرد نژاد بودن) را دارد به خوبی درک کرده است و به خوبی هر چه تمام اجرا کرده است. دو شاخصه اصلی بازی او هم یکی میمیک است که به خوبی با حرکات چشم موفق به رساندن احساسش علی الخصوص خشونتش می شود. نحوه صحبت کردن او نیز که در حین صحبت با ستاره آرام است، در هنگام عصبانیت و یا ناتوانی از ادای حرفهایش حالتی بریده بریده به خود می گیرد که این خودش حاکی از تسلط او بر شخصیت است. انتخاب او نیز برای این نقش یک تصمیم درست از سوی درمیشیان بوده است زیرا که چهره اش ظرفیت لازم برای ایفای نقشی که با این حجم از تنش را دارد.

در کلیت عصبانی نیستم به عنوان دومین تجربه فیلمسازی درمیشیان یک فیلم بسیار خوب به کارنامه او می افزاید. فیلمی که آینه ای تمام قد از وضعیت بخشی از قشر جوان سرزمین ما است که در میان انبوهی از مشکلات هنوز معتقد هستند که «زندگی باید کرد» و بر سر این اعتقاد خودشان ایستاده اند. آدمهایی 20 ساله ای که از 6 سال دیگرشان یعنی وقتی هم سن نوید هستند خبر ندارند و نویدهای 26 ساله ای که خیلی فرصت هایشان را از دست داده اند اما هیچکدامشان نمی خواهند رسم خوب زیستن را از یاد ببرند؛ حتی اگر جامعه نسبت به گذشته بی اعتنا، نسبت به حال بی مسئولیت و نسبت به آینده ناامید مسیر متفاوتی را برود.