نیت روزه چگونه است؟

تعریف روزه

روزه آن است که انسان برای انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب از چیز هایی که روزه را باطل می‏کند، خودداری نماید.

نیت روزه

در روزه، داشتن نیّت شرط است، روزه دار به این گونه قصد کند؛ انجام عبادتی را که در شریعت مقدّسه اسلام به نام روزه آمده و تصمیم بگیرد که به قصد نزدیک شدن به خدای تعالی از هر چه که روزه را باطل می کند خودداری نماید، و در صحّت روزه شرط نیست که همه آن مبطلات را به طور تفصیل بداند، پس اگر نیّت کند که از هر چیز که روزه را باطل می کند، امساک نماید کافی است، هر چند نداند که به طور مثال "تنقیه" روزه را باطل می کند و یا گمان کند که کاری روزه را باطل نمی کند لیکن آن کار را هم نکرده باشد، و هم چنین اگر نیّت کند که از اموری که می داند مفطرات جزء آن امور است، امساک کند باز هم بنا بر اقوی روزه اش درست است.

در نیّت روزه اضافه بر قصد قربت و داشتن اخلاص و تعیین روزه ای که قصد اطاعت امر آن را دارد چیز دیگری معتبر نیست و در روزه رمضان کافی است نیّت کند که فردا را روزه می گیرم و احتیاج به تعیین ندارد، بلکه اگر نداند فردا جزء رمضان است و یا فراموش کرده باشد باز هم همین که نیّت روزه فردا را داشته باشد کافی است و به حساب رمضان واقع می شود، به خلاف این که بداند فردا رمضان است که اگر غیر رمضان را کند نه از رمضان واقع می شود و نه از غیر آن.در غیر ماه رمضان بنا بر اقوی باید روزه ای را که می خواهد بگیرد تعیین کند به این معنا که صنف مخصوصی را که در نظر دارد قصد کند به طور مثال قصد کفاره روزه قضاء یا نذر مطلق و بلکه نذر معین را نیز بنماید و در این تعیین توجّه به همه خصوصیات لازم نیست همین که  به طور اجمال آن را تعیین کند، کافی است به طور مثال اگر روزه ایکه بر ذمه اش هست یکی از اقسام نام برده باشد و قصد کند: روزه ای که به ذمه ام هست به جا می آورم کافی است.

در روزه مستحبی مطلق، نه مستحبی مخصوص، تعیین معتبر نیست، پس اگر کسی قصد روزه مستحبی داشته باشد و نیّت کند فردا را برای رضای خدا روزه می گیرم به دو شرط صحیح است؛

اول: این که زمان صالح برای روزه مستحبی باشد و

دوم: این که او کسی باشد که روزه مستحبی از او صحیح باشد، بلکه در روزه مستحبی معین نیز حکم همین است البته در صورتی که تعیین به زمان خاص از قبیل ایام البیض و جمعه و پنج شنبه باشد بله اگر بخواهد ثواب خصوصیت را نیز بدست آورد باید اولا بدست آورد که فردا همان روز است و ثانیا قصد روزه آن روز را بکند.

در قضاء روزه از طرف دیگری نیّت نیابت از او معتبر است هر چند که(روزه گیر) هیچ روزه ای دیگر به ذمه اش نباشد.

در ماه رمضان روزه غیر رمضان واقع نمی شود نه واجب و نه مستحب نه از مسافر که نمی تواند روزه رمضان را بگیرد و نه از غیر مسافر بلکه در صوتی هم که نمیداند و یا فراموش کرده که فردا از ایام رمضان است اگر نیّت غیر رمضان کند باز رمضان واقع می شود.

اقوی این است که نیّت روزه واجب معین چه رمضان و چه غیر آن شرعا وقت معینی ندارد بلکه معیار این است که روزه از عزم و قصد ناشی باشد و آن قصد در دل باقی باشد هرچند که مکلّف در اثر خواب و یا شدّت گرفتاری به کلی از آن غافل شد و در ابتداء و شروع این عزم هیچ فرقی نیست در این که مقارن طلوع فجر باشد و یا قبل از آن در شب آن روزی که می خواهد روزه بگیرد یا قبل از آن شب پس اگر از روز گذشته تصمیم داشته که فردا را روزه بگیرد و تا آخر روز با این تصمیم به خواب بوده باشد روزه اش صحیح است بله اگر به خاطر  عذری از قبیل فراموشی و یا غفلت و یا جهل به این که آن روز از ایام رمضان است، یا به خاطر  بیماری و یا مسافرت اصلا نیّت نکند اگر تا قبل از از ظهر متوجّه شد و عذرش برطرف شد و قبل از آن که مفطری بیاورد نیّت کرد روزه اش صحیح است چون تا قبل از ظهر وقت برای نیّت باقی است و امّا اگر بعد از ظهر متوجّه شد دیگر محل نیّت فوت شده.

بله در جریان این حکم، به معنی امتداد وقت نیّت تا زوال، در تمامی عذرها اشکال است، بله در خصوص بیماری خالی از اشکال نیست هر چند که خالی از قرب هم نیست، او امّا در روزه غیر معین وقت نیّت تا ظهر امتداد دارد نه بعد از ظهر پس اگر با تصمیم به افطار داخل در صبح شود ولی چیزی افطار نکند بعدا قبل از رسیدن ظهر تصمیم بگیرد روزه بگیرد جائز و صحیح است حال چه این که روزه قضا رمضان نیّت کند و چه کفاره و چه نذر مطلق و امّا بعد از ظهر دیگر نمی تواند نیّت کند بخلاف روزه مستحبی که وقت معین نیّت آن تا لحظاتی قبل از غروب یعنی بقمداریکه بتواند نیّت کند باقی است.

یوم الشک چیست؟

در یوم الشک یعنی روزی که نمی داند از ماه شعبان است و یا از ماه رمضان بنا را بر این می گذارد که از شعبان است و در نتیجه روزه آن روز واجب نیست واگر به نیّت مستحبی روزه بگیرد بعد معلوم می شود که از رمضان بوده از روزه رمضانش کافی خواهد بود و همچنین اگر قضا و یا نذر را نیّت کرده باشد، بلکه اگر اینطور نیّت کرده باشد که اگر فردا از رمضان باشد روزه ام واجب و اگر از شعبان باشد مستحبی بعید نیست که صحیح باشد و تردید در نیّت در این مقام ضرری ندارد، بله اگر به نیّت اضافه از رمضان است، روزه گرفته باشد صحیح نیست نه از رمضان واقع می شود و نه از غیر آن.

اگر در یوم الشک تصمیم دارد افطار کند - یعنی روزه نگیرد - بعد در اثناء روز و قبل از ظهر معلومم شد که از رمضان است و مفطری هم نیاورده واجب است بقیه روز را امساک کند و و اگر مفطر آورده و یا بعد از ظهر معلوم شد از رمضان است واجب است بقیه روز را بمنظور رعایت ادب امساک کند و قضاء آن روز را نیز به جای آورد.اگر در یوم الشک به نیّت روز آخر شعبان روزه بگیرد و در اثناء روز فراموش کند که روزه است و مفطری بیاورد و بعد معلوم شود که رمضان است کافی از روزه رمضان است ولی اگر روزه خود را با ارتکاب ریاء و امثال آن فاسد کرده باشد از روزه رمضان او کافی نیست هرچند قبل از ظهر بفهمد که رمضان است و نیّت خود را تجدید کند.

همان طور که داشتن نیّت در ابتداء روزه(یعنی قبل از فجر) واجب است ادامه دادن آن در اثناء روز نیز واجب است پس اگر در روزه واجب که روزه نباشد روزه اش باطل می شود هرچند که تا قبل از ظهر دوباره به نیّت روزه برگردد و همچنین اگر فکر کند در روزه اش خللی وارده شده و به این جهت تصمیم بگیرد روزه نباشد و قبل از شکستن معلوم شود خللی نداشته.از چیزهایی که با استدامه نیّت منافات دارد تردد در ادامه روزه و یا صرف نظر کردن از آن است و هم چنین باطل است در صورتی که تردیدش در ادامه روزه ناشی از شده باشد از این که آیا کاری که به طور مثال انجام داده مبطل است یا نه. امّا روزه غیرواجب معین اگر تصمیم بگیرد روزه نباشد و قبل از ظهر از تصمیم خود برگردد روزه اش صحیح است و همه این ها که گفته شد درباره بناگذاری بر روزه نبودن است و امّا صرف تصمیم به آوردن قاطع مستلزم نیّت قطع نیز هست، بله اگر نیّت قاطع بکند یعنی تصمیم بگیرد که به طور مثال فلان مفطر را انجام دهد و متوجّه این معنا باشد که قصد قاطع کردن قصد قطع - یعنی روزه نبودن- نیز هست و به طور قهری به نیّتی مستقل قطع را نیز نیّت کرده، در این صورت اقوی آن است که روزه اش باطل می شود.