2 ذی الحجه؛ واقعه حره - قتل و غارت اهل مدینه و کشته شدن بیش از 4000 نفر به دستور یزید - 63 ه ق

آسمونی : واقعه حره، نام واقعۀ برخورد خشونت‌آمیز مسلم بن عقیل فرمانده لشکر شام با قیام مردم مدینه علیه حکومت یزید بن معاویه به رهبری عبدالله بن حَنظَلة بن ابی‌ عامر در سال 63 هجری است. در این واقعه بسیاری از مردم مدینه، از جمله 80 تن از صحابه پیامبر(ص) و 700 تن از حافظان قرآن کشته شدند و اموال و نوامیس مردم به غارت رفت.

امام سجاد (ع) در این قیام با مردم مدینه همراه نشد؛ ولی در خانه‌ خود به بسیاری از زنان و کودکان و حتی اهل و عیال و اطرافیان مروان ‌بن حکم، پناه داد.

واکنش یزید با قیام

هدیدات و وساطتها و ماموریت عبدالله بن جعفر از حکومت شام، برای اطاعت مردم از یزید، نتیجه‌ای نداشت. یزید برای سرکوبی قیام لشکری 5 هزار نفری به فرماندهی مسلم بن عُقبه مُرّی راهی مدینه کرد.

دفاع مردم مدینه با حفر خندق

وقتی خبر حرکت سپاه یزید به مردم مدینه رسید، آنان گرداگرد مدینه خندق کندند و پناه گرفتند. مردم اجازه دادند که بنی امیه (وابستگان به حکومت شام)، از مدینه خارج شوند به شرط آنکه در مورد مدینه هیچ اطلاعاتی را به سپاه شام ندهند و در جنگ هم شرکت نکنند. بنی امیه با خروج از مدینه، سوگند خود را شکستند و شامیان با کمک عبدالملک بن مروان نقشه حمله به شهر را طراحی کردند.

شکست خونین قیام توسط شامیان

مسلم به مردم مدینه سه روز مهلت داد. آنگاه، پس از دور زدن خندق، از پشت سر و با کمک و خیانت طایفه بنی حارثه، وارد شهر شد و چندان جنایت کرد که به مجرم و مسرف معروف شد. وی به دستور یزید، سه روز جان و مال مردم را بر سپاهیانش حلال کرد. مسعودی آن را فجیع‌ترین حادثه، پس از قتل حسین بن علی، دانسته است.

سپاهیان مسلم‌بن عقبه در آن سه روز، از ارتکاب هیچ عمل زشتی، همچون تجاوز به نوامیس، بیرون کشیدن جنین از شکم زنان و کشتن نوزادان و توهین به صحابه بزرگ پیامبر اسلام، از جمله جابر بن عبدالله انصاری نابینا و ابوسعید خدری، فروگذار نکردند.

مورخان مسلمان معتقدند که سرکوب وحشیانه مردم مدینه در واقعه حرّه، به انتقام خون امویان و کشته‌های بدر و تقاصّ قتل عثمان از مردم مدینه، به‌ویژه انصار، صورت گرفته است.

کشتگان واقعه

شمار کشتگان واقعه حرّه را بیین 6 تا 12 هزار نفر نوشته اند. در این قیام بسیاری از مردم مدینه، از جمله 80 تن از صحابه پیامبر اسلام و 700 تن از حافظان قرآن کشته شدند و اموال و نوامیس مردم به غارت رفت.