تاریخچه صنعت کشتی سازی در ایران

دوران هخامنشی( داریوش و خشایار) دوران صفوی (شاه عباس-پرتغالیها) فعالیتهای نادرشاه ( مواجهه با افغانها و اعراب) خزر: جان التون کشتی با 23 توپ خلیج فارس: لطیف خان ( دریاسالار ژاپن ، کره و آلمان فعالیتهای کشتی سازی صدرا : از سال 1348توسط سهامداران آمریکایی ساخت شناورهای کمتر از 70 تن عمدتا برای تعمیرات فعالیتهای چشمگیر صدرا درساخت شناورهای مختلف درزمان جنگ ورود به عرصه فراساحل و افتتاح شعبه نکا (پس از جنگ) پروژه های ساخت شناور صدرا: پس از انقلاب تا سال 80 : 680 فروند (در شمال و جنوب) کشور یعنی سالیانه 30 فروند برخی پروژه ها: 15 فروند شناور عملیاتی کوچک 98 فروند انواع بارج 150 الی 2000 تنی 420 فروند انواع قایق تندرو آلومنیومی و فولادی 14 فروند یدک کش 9 فروند کشتی صیادی 45 متری 3 فروند لندینگ کرافت چند منظوره 1500 تنی 1 فروند شناور بویه گذار 1 فروند شناور نقشه برداری بارج حمل سکو 20000 تنی ( بزرگترین بارج ساخته شده در کشور) مزایای صنعت کشتی سازی در کشور: 1- فعال سازی صنایع جانبی: حدود 100 صنعت – از جمله: فولاد، رنگ، جوش، لوله، کابل،....، پیچ و مهره 2- اشتغال زایی: هر فرد داخل کارخانه 3 نفر در بیرون از کارخانه یک کشتی 20000 تنی حدود 2/1 میلیون نفر ساعت کار در صنعت کشتی سازی ژاپن 120000 نفر(48000 نفرمستقیم و33000 نفردر شرکتهای پیمانکاری و 39000 نفر در صنایع جانبی ) 3- تکنولوژی دستی و low-tech : استفاده از کارگران معمولی و غیر تحصیل کرده – هزینه تکنولوژی اندک – متناسب با سطح تکنولوژی موجود در کشور - نیروی کار ارزان فعال سازی صنایع جانبی: حدود 100 صنعت – از جمله: فولاد، رنگ، جوش، لوله، کابل،....، پیچ و مهره   ایجاد گردش مالی زیاد در سیستم مالی کشور: استفاده از تسهیلات انباشته شده صندوق ذخیره ارزی ارزش قرارداد 6 فروند کشتی کانتینربر ایزوایکو: 5/188 میلیون دلار افزایش گردش مالی در بانکهای عامل مواد اولیه ارزان و فراوان داخلی ( مثلا فولاد ): کشورهایی مانند ژاپن و کره از این مزیت برخوردار نیستند رونق مناطق محروم ساحلی کشور: کاهش بیکاری و اعتیاد ـ افزایش جمعیت و امکانات ـ افزایش امنیت مناطق مرزی ـ کاهش قاچاق واشتغال به آن درکشورهای پیشرفته، زیباترین و ثروتمندترین شهرها، شهرهای ساحلی و بنادر هستند امکان فعالیت بیشتر بخش خصوصی در مناطق محروم و توجیه اقتصادی 2 ـ شرکت ایزوایکو (بندرعباس): سینکرولیفت 000/11 تنی به طول 170 متر ـ جرثقیل 3000 تنی ـ جرثقیل زرافه ای 150 تنی و متحرک 220 تنی ـ دو داک ساخت و تعمیر ( در حال احداث): طول 470 متر و عرض 76 متر - طول 370 متر و عرض 80 متر - داک شناور 28000 تن. شرکت شهید درویشی (بندرعباس): سینکرولیفت 1600 تنی - داک شناور 2000 تنی به طول 65 متر و عرض 18 متر – جرثقیل متحرک 90 تن شرکت اروندان (خرمشهر): سینکرولیفت 1200 تنی به طول 70 متر - جرثقیل های سقفی تا 60 تن شرکت فجر (بوشهر): سینکرولیفت 1000 تنی به طول 64 متر کارخانه ارتش (بندرعباس): داک خشک 16000 تنی به طول 190 متر و عرض 28 متر ـ جرثقیل 35 تنی ـ داک شناور 4000 تنی به طول 130 متر دستـرسـی به نقـاط دور دست کـره زمیـن بـا تکیه برتکنولوژی داخلی (پرتغال – انگلیس – آمریکا) : اهمیت نظامی و امنیتی: تا کنون سواحل ایران همواره عامل تهدید بوده اند نه عامل افزایش حاشیه امنیتی شکل گیری واقعی مدیریت صنعتی در کشور: مدیریت صنعتی مجموعه عظیمی مانند یک کارخانه کشتی سازی به مساحت چند هکتار ( اولین تجربه در کشور) امکانات مراکز کشتی سازی کشور 1 ـ شرکت صدرا (نکاء و بوشهر): کارخانه نکاء : سینکرولیفت 3250 تنی به طول 130 متر، جرثقیل دروازه ای 200 تنی کارخانه بوشهر : سینکرولیفت 700 تنی به طول 54 متر ـ داک خشک به طول 300 متر و عرض 50 متر به ظرفیت 150000 تن (در حال احداث در جزیره صنعتی صدرا) 2 ـ شرکت ایزوایکو (بندرعباس): سینکرولیفت 000/11 تنی به طول 170 متر ـ جرثقیل 3000 تنی ـ جرثقیل زرافه ای 150 تنی و متحرک 220 تنی ـ دو داک ساخت و تعمیر ( در حال احداث): طول 470 متر و عرض 76 متر - طول 370 متر و عرض 80 متر - داک شناور 28000 تن. 3 ـ شرکت شهید درویشی (بندرعباس): سینکرولیفت 1600 تنی - داک شناور 2000 تنی به طول 65 متر و عرض 18 متر – جرثقیل متحرک 90 تن 4 ـ شرکت اروندان (خرمشهر): سینکرولیفت 1200 تنی به طول 70 متر - جرثقیل های سقفی تا 60 تن 5 ـ شرکت فجر (بوشهر): سینکرولیفت 1000 تنی به طول 64 متر 6ـ کارخانه ارتش (بندرعباس): داک خشک 16000 تنی به طول 190 متر و عرض 28 متر ـ جرثقیل 35 تنی ـ داک شناور 4000 تنی به طول 130 متر 7 ـ امواج براق (چابهار): 8 ـ کرمان خودرو (کرمان): مهمترین پروژه های انجام شده ساخت شناور : گروه دریایی صنایع دفاع: لندینگ کرافت 1300 تنی به طول 5/72 متر ـ حوض شناور 4000 تن به طول 130 متر - شناور صیادی 18 متری ـ ناوچه 26 متری ـ نفتکش 6200 تنی به طول 101 متر ـ نفربر لجستیک 47 متری. شرکت صدرا: لندینگ کرافت 64 متری ـ صیادی 46 متری ـ یدک کش 320 اسب، 5/33 متری ـ لایروب 35 متری ـ بارج حمل و نصب سکو 124 متری ـ نفتکش 4800 تنی، سکوی حفاری (jack up)، سکوی حفاری نیمه شناور به طول 97 متر اروندان : کاتاماران آلومینیومی 6/12 متری ـ لندینگ کرافت 27 متری ـ کاتاماران مسافربری 6/12 متری ـ بارج 3000 تنی کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، این صنعت را به عنوان نیروی محرک تمام بخشهای صنعتی کشور خود انتخاب کرده و مورد حمایت قرار می دهند مانند: ژاپن، کره،چین، تایوان، هند و ایران به اعتقاد اغلب تحلیلگران داخلی و خارجی در آینده ای نزدیک، ایران با توجه به سرمایه گذاری ها و حمایتهای دولتی انجام شده به بزرگترین کشتی ساز نیمه غربی آسیا تبدیل خواهد شد.کشورهای غربی،چین و کره تلاشهای بسیاری برای جلوگیری از شکل گیری صنعت کشتی سازی درایران و ایجاد یک کشور رقیب در عرصه کشتی سازی انجام دادند چراکه آنها براین باور هستندکه ایران باداشتن نیروی کارارزان ومواد اولیه فراوان داخلی(بخصوص فولاد ) تبدیل به یک کشور مهم در صنعت کشتی سازی خواهد شد که بخشی از بازار منطقه را تصاحب خواهد کرد. این طرح فرصت مناسبی برای فعال شدن بخش خصوصی صنایع دریایی فراهم کرده است. ارزش قراردادهای داخلی کشتی سازی: کشتی های تجاری: 6 فرونـدکانتینربـر : 5/188 میلیـون دلار(70 درصد شرکت کشتیرانـی و 30 درصد صندوق ذخیره ارزی) 2 فروند کاتاماران: 13 میلیون دلار (والفجر – اروندان) 6 فروند کشتی 75 هزار تنی : 135 میلیون دلار( ایزوایکو-کشتیرانی بنیاد) 4 فروند فله بر 35 هزار تنی: 68 میلیون دلار (صدرا) 1 فروند کشتی 70 نفره مسافربری: 400 میلیون تومان( کرمان خودرو) 2 فروند کشتی چندمنظوره 22 هزارتنی: 50 میلیون دلار ( ایزوایکو) 10فروند کشتی هندی ماکس: در حال مذاکره با صدرا – 170 میلیون دلار نفتکش: 2 فروند نفتکش 158 هزارتنی با صدرا 50 میلیون دلار 2 فروند کشتی 35 هزارتنی حمل فراورده های نفتی 50 میلیون دلار ایزوایکو: 3 فروند نفتکش 63 هزار تنی در خزر – 120 میلیون دلار ـ صدرا 3 فروند کشتی پشتیبانی سکوی شناور – 4/56 میلیون دلار سکوی حفاری نیمه شناور 220 میلیون دلار - صدرا حضور در خزر: ضرورتهای توسعه صنایع دریایی درخزر: 1) بهره برداری از منابع زیرزمینی 2) توسعه ناوگان تجاری 3) تجهیز ناوگان صیادی 4) حراست از منافع ملی کشتی های شرکت کشتیرانی دریای خزر عبارتند از: 1. ایران بشیر : 2500 تن 2. ایران معین :2700 تن 3. ایران کبیر : 5800 تن 4. ایران قدیر : 3700 تن 5. ایران بصیر : 3700 تن 6. ایران دلیر :5800 تن ضرورتهای توسعه کارخانجات کشتی سازی در خزر: 1 ـ مشکل خرید شناور نو یاسفارش ساخت شناور ازکشورهای حاشیه خزر و خرید کشتی دست دوم 2 ـ مشکلات عبور شناور از ولگا و کارشکنی های روسیه 3 ـ محدودیت تناژ کشتی های عبوری از کانال ولگا 4 ـ نیازمندی به نوع خاصی ازشناورها با توجه به شرایط نامساعد دریانوردی درخزر 5 ـ یخبندان نیمه شمالی خزر و نیازمندی به شناورهای یخ شکن حمل کالا لزوم توسعه ناوگان کشتیرانی در خزر: • کریدور شمال جنوب • جابهجایی غلات قزاقستان • صادرات • لزوم توسعه بخش صنعتی در حاشیه دریای خزر مراکز دریایی فعال در شمال کشور : § کارخانه کشتی سازی صدرا § کارخانه تعمیر و ساخت کشتی شهید تمجیدی § کارخانه کشتی سازی پرگاسیران § کارخانه تعمیر و ساخت نیروی دریایی ارتش § کارخانه تعمیر و ساخت نیروی دریایی سپاه § کارخانه کشتی سازی اروندان فریدونکنار (در حال احداث) § کارخانه صنایع دریایی فجر (در حال مطالعات اولیه) سکوی حفاری نیمه شناور: طول سراسری6/98 متر عرض سراسری8/78 متر ارتفاع کیل تا عرشه5/35 متر طول پانتون56/80 متر عرض پانتون68/18 متر قطر ستونها9/ 12ارتفاع ستونها21 متر قطر مهارها 2 متر طول عرشه اصلی70 متر عرض عرشه اصلی5/57 متر