تاریخچه عکاسی

عکاسی (Photography) از دو واژه یونانی نور (photo) و ثبت کردن (graphing) گرفته شده است.

به عمل ثبت تصاویر روی موادی حساس با کمک نور و پرتوافشانی عکاسی گفته می‌شود اما این فرایند بعدها تغییر شکل داد.

سرجان فدریک ویلیام هرشل - دانشمند انگلیسی- در سال 1839برای نخستین بار از واژه Photography -عکاسی - استفاده کرد.

اولین عکس در آوریل سال 1827، توسط ژوزف نیسفور نیپس مخترع فرانسوی با یک دوربین سوزنی گرفته شد.

عکس وی برای ظاهر شدن باید 8 ساعت در معرض نور قرار می‌گرفت و پس از مدت کوتاهی نیز نقش تصویر از بین می‌رفت. و 30 آوریل نیز به نام عکاسی پین هول نامگذاری شده است.

عکاسی دارای 3 جنبهٔ علمی، صنعتی و هنری است. عکاسی به‌عنوان یک پدیدهٔ علمی متولد شد و به‌شکل یک صنعت گسترش یافت و همچنین جنبه‌های هنری نیز در آن ظهور کرد.

صنعت عکاسی روی کاغذ حساس در سال 1839 میلادی بوجود آمد و در سال 1841 میلادی پلاک‌های شیشه برای عکاسی اختراع شد.

تاریخچه عکاسی در ایران

پس از اعلام عکاسی در سال 1839 میلادی با وقفه ای حدود 5 سال یعنی در اواخر حکومت محمد شاه قاجار و اوایل حکومت ناصرالدین شاه، عکاسی وارد ایران شد.

آغاز عکاسی در ایران به دوران قاجار و سلطنت ناصرالدین شاه باز می‌گردد از عکس‌های موجود این دوران می‌توان به بخشی از راه و رسم زندگی آن زمان پی برد.

در بدو پیدایش عکاسی، محدودیت‌های فنی عکسبرداری موجب می‌شد تا عکسبرداری از ابنیه و عمارات رونق پیدا کند.

تمایل واقعی ناصرالدین شاه به ترویج عکاسی در ایران باعث شد تا در آن دوران تعدادی از محصلان مستعد دارالفنون برای کسب مهارت‌های فنی و اطلاعات هنری به اروپا اعزام شوند.

دوربین‌های عکاسی نیز تنها در دسترس درباریان خاص که آشنا به فن عکاسی بودند و بیشتر آنها لقب عکاس‌باشی داشتند قرار می‌گرفت.

ناصر الدین شاه را از جمله اولین عکاسان ایرانی می‌دانند. آنچه از یادداشت‌های شخصی او به دست آمده نشانگر آن است که وی با روش‌های علمی و فنی عکاسی و طرز کار دوربین‌های مختلف آشنا بوده و اغلب، از دوربین‌های بزرگ با 3 پایه استفاده می‌کرده است.

اولین دست‌اندرکاران عکاسی در ایران، اروپائیانی ازکشورهای فرانسه، اتریش و ایتالیا بودند که در مدرسه دارالفنون تهران به تدریس مشغول بودند.

مدرسه فنی حرفه‌ای دارالفنون برای تربیت افسران، مهندسان، غیر نظامی، پزشکان و مترجمان توسط امیر کبیر تأسیس شد.

اولین مجموعه عکس از آثار تاریخی ایران توسط لوئیجی پشه، سرهنگی از اهالی ناپل درسفر به ایران تهیه شد. نسخه دومی نیز از این مجموعه در همان سال تهیه و برای ویلیام اول، پادشاه پروس فرستاد شد.

دسته‌بندی کلی دوربین‌های عکاسی:

• دوربین‌های آنالوگ:

دوربین‌های آنالوگ به طور کلی به دوربینی انعکاسی گفته می‌شود که نور برای رسیدن به منظره یاب آن بایستی توسط آینه‌ای با زاویه 45 درجه، شکستی معادل 90 درجه پیدا کند.

دوربین‌های آنالوگ به دو گروه کلی تقسیم می‌شود:

دوربین های فانوسی: در این دوربین‌ها، بدنه یا اتاقک دوربین، یعنی فاصله میان لنز و محل قرار گرفتن فیلم، از یک فانوس چرمی آکاردئون شکل تشکیل شده است.

دوربین‌های بدون فانوس: در این نوع، لنز به وسیله ابزاری به نام مانت 1 ، به بدنه دوربین که از جنس سختی ساخته شده است، متصل می‌شود.

دوربین های آنالوگ را از نظر ساختمان ، با رویکری دیگر نیز می توان به چهار گروه  تقسیم کرد :

1 ) (view  camera ( Plate camera  دوربین های تخت

2 )  Parallex       دوربین های پارالکس

3 ) Twin lens reflex دوربین ها ی انعکاسی دولنزی

4 ) Single lens reflex دوربین ها ی انعکاسی تک لنزی

1 ) دوربین های تخت :

این نوع از دوربین ، بیشتر به صورت فانوسی است . دوربین های اولیه و  دوربین های حرفه ای که بویژه ، تا پیش از ورود دوربین های دیجیتال به آتلیه ها ، در آن جا ، مورد استفاده قرار می گرفتند ، از این گروه بودند. چون در این دوربین ها از فیلم تخت 2 استفاده می شود ، به دوربین های تخت ، شهرت یافته اند . در این دوربین ها تصویر شئ پس از عبور از لنز ، به طور مستقیم روی صفحه ی ماتی که در پشت دوربین قرار دارد می افتد و برای ثبت تصویر ، مگزین 3  یا مخزن فیلم ، دقیقا در محل این صفحه قرار می گیرد.

2 ) دوربین های پارلکس :

پارالکس به دوربینی گفته می شود که در آن برای مشاهده ی تصویر و گرفتن عکس از دو عدسی متفاوت استفاده می شود و به این ترتیب ، آن چه ما در منظره یاب دوربین می بینیم ، با آن چه بر روی فیلم ثبت می شود ، قدری با هم اختلاف زاویه دارند . در برخی از این دوربین ها از ویزورهای رنج فایندر4 ( محدوده یاب )  استفاده شده است . که تصویر حاصل از هر دو لنز یک دوربین پارالکس را بر روی صفحه ی منظره یاب می تاباند ، هر گاه این دو تصویر بر هم منطبق شوند ، گویای درستی فاصله ی دوربین تا موضوع می باشد.

3 )  دوربین های انعکاسی دولنزی :

به طور کلی به دوربینی انعکاسی گفته می شود که نور برای رسیدن به منظره یاب آن بایستی توسط آینه ای با زاویه ی 45 درجه ، شکستی معادل 90 درجه پیدا کند . اساس کار دوربین انعکاسی دولنزی به کار گرفتن دو لنز موازی یکسان است ، که دارای زاویه ی دید بسیار نزدیک به هم می باشند . لنزی که در پایین قرار گرفته است ، دارای شاتر ، دیافراگم ، حلقه ی فوکوس ، اتصالات همزمان سازی فلاش و تایمر می باشد . این لنز نور مورد نیاز تصویر ما را در هنگام چکاندن دکمه ی شاتر به فیلم خام می رساند . لنزی که در بالا قرار گرفته ، فقط دارای حلقه ی فوکوس است و این حلقه یا حلقه ی فوکوس لنز پایین به هم قفل شده اند ، بنابراین پیچاندن حلقه ی فوکوس یک لنز ، به طور خودکار حلقه ی لنز دیگر را نیز به حرکت در آورده و هر دو را همزمان و با انطباق کامل تنظیم می کند . منظره یاب این نوع دوربین در قسمت بالای آن قرار گرفته است و عکاس ناچار است دوربین را به شکلی در دست بگیرد و یا آن که بر روی سه پایه قرار دهد که بتواند از بالا به آن نگاه کند . نور پس از عبور از لنز به آینه ای با زاویه ی 45 درجه ، در پشت لنز بالایی قرار گرفته است ، برخورد کرده و به میزان 90 درجه منحرف می شود . به این ترتیب تصویر بر روی شیشه ی مات منظره یاب که در قسمت بالای دوربین قرار دارد ، تشکیل می شود . مزیت این دوربین بر یک دوربین پارالکس این است که می توان وضوح عکس را به کمک تصویر تشکیل شده بر روی صفحه مات تنظیم نموده و درستی فاصله ی موضوع تا دوربین را تشخیص داد ، زیرا هر دو لنز این دوربین دارای فاصله ی کانونی برابر بوده و تصویر تقریبا یکسانی دارند.

4) دوربین های انعکاسی تک لنز :

در این دوربین با بکار گرفتن یک مکانیزم ساده ولی ابتکارآمیز ، وظیفه ی تامین نور مورد نیاز برای نوردهی فیلم خام و منظره یاب به عهده ی یک لنز گذاشته شده است . تصویر مورد نیاز منظره یاب در این دوربین نیز بوسیله ی شکست 90 درجه ای نور موضوع با یک آینه ی 45 درجه تامین می شود ، با این تفاوت که این آینه در برابر همان لنزی قرار دارد که نور فیلم را نیز فراهم می آورد و به محض چکاندن دکمه ی شاتر این آینه از مقابل لنز کنار می رود و اجازه می دهد نور به فیلم بتابد . در مدتی که فیلم نور می خورد ، آینه ی از زیر به صفحه ی مات چسبیده است و بلافاصله با بسته شدن شاتر به طور خودکار به جای خود باز می گردد . در نمونه های پیشرفته ی این دوربین تطابق میان تصویر منظره یاب و آن چه بر روی فیلم ثبت می شود در حدود 98 درصد است . نکته ی دیگر این که در این دوربین ها در بالای صفحه ی مات منشوری قرار دارد که مانند پریسکوپ عمل کرده و تصویر را به سمت چشمی دوربین که در پشت آن قرار دارد منحرف می کند . در واقع نور در دومرحله شکسته می شود ، بار اول توسط آینه به سمت بالا تا روی صفحه ی مات بیفتد و بار دیگر به وسیله ی منشور تا در چشمی پشت دوربین دیده شود . هنگام عکس گرفتن چشمی بدلیل مسدود شدن بوسیله ی آینه تیره می شود و این نشانه ی خوبی است برای عکاس ، که پس از چکاندن دکمه ی شاتر مادامی که چشمی تیره است ، دریچه ی دوربین باز بوده ، فیلم در حال نور خوردن است و در نتیجه دوربین به هیچ وجه نباید تکان بخورد.

• دوربین‌های دیجیتال:

دوربین دیجیتال دستگاهی الکترونیکی است که برای گرفتن عکس و ذخیره آن بجای فیلم عکاسی از حسگرهای حساس به نور استفاده می‌کند و تصویر گرفته شده توسط سنسور طی چند مرحله به حافظه دوربین برای استفاده فرستاده می‌شود.

در دوربین دیجیتال، تصویربرداری روی فیلم صورت نمی‌گیرد بلکه توسط یک حسگر حساس انجام می‌شود.

هنر عکاسی در میان هنرهای کاربردی از ظرافت، دقت و اهمیت خاصی برخوردار است. عکاسی فی‌نفسه وسیله‌ای است که در آفریدن کار هنری از آن بهره گرفته می‌شود. عکاسی در عرصهٔ خلاقیت با هنر وجه اشتراک دارد؛ زیرا هرگونه کار عکاسی با دخالت ماهیتاً با دخالت نیروی تخیل انجام می‌شود.

هرعکس، حتی یک عکس فوری که تصادفاً گرفته شده باشد، بازتابی از نوعی سازماندهی تجربه و ثبت یک صورت ذهنی است. به این ترتیب، موضوع و سبک هر عکس، از دنیاهای درونی و بیرونی شخص عکاس خبر می‌دهد.

دوربین معمولاً چیزی بیش از یک وسیلهٔ ثبت در نظر گرفته نمی‌شود؛ اما عکاسی به‌هیچ‌‌وجه یک وسیلهٔ خنثی نیست. هر عکسی، تفسیر دوباره‌ای از جهان پیرامون ماست و ما را عملاً بر آن می‌دارد که این جهان را به شکلی جدید ببینیم.