استخدام چیست و تعریف استخدام

آیا می دانید معنای لغوی استخدام چیست؟ اگر می خواهید بدانید استخدام چیست و با تعریف استخدام آشنا شوید این بخش آسمونی را تا پایان مطالعه نمایید چرا که مطالب کاملی در مورد استخدام و انواع استخدام و همچنین تفاوت استخدام پیمانی و استخدام رسمی را برای شما عزیزان شرح می دهیم.

استخدام چیست؟

استخدام در لغت به معنی «به خدمت گرفتن» و در اصطلاح علم بدیع آن است که از یک لفظ دو معنی مختلفِ آن را در سخن به کار گیرند، به گونه‌ای که اگر هر یک از آن دو معنی را در سخن اعتبار نکنند، در معنی آن خللی پدید آید.

تعریف استخدام

استخدام قراردادی است که بین کارمند و کارفرما بسته می‌شود و می‌تواند شامل چارچوبی شفاهی و یا کتبی برای ارئه خدمات و کنترل و نظارت بر انجام کار باشد که بین کارمند و کارفراما بسته می‌شود. این قرارداد معمولاً با تضمین سود از جانب کارمند برای کارفرما همراه با تعیین دستمزد می‌باشد.

انواع استخدامی؟

استخدام انواع مختلفی دارد و از نظر مراجع قانونی و طبق ماده 45 قانون مدیریت خدمات کشوری بعد از تصویب این قانون کلیه استخدامی ها را به دو صورت رسمی یا پیمانی انجام می شود و البته استخدامی روز مزد، کار ساعتی یا قرارداد کار معین را هم از وقتی کارها به بخش خصوصی و پیمانکاران واگذار شده است، از آن پس استخدام ها به صورت پیمانی بسته می شوند و حتی در ادارات و ارگان‌های دولتی نیز از قرارداد کار معین استفاده می گردد.

استخدام رسمی چیست؟

استخدام رسمی برای در اختیار گرفتن سمت‌ های ثابت در مشاغل حاکمیتی در نظر گرفته شده و در مقابل استخدامی کشوری، استخدامی رسمی در قانون مدیریت خدمات کشوری محدودیت بیشتری دارد و همچنین تاکید شده است که باید برای برای مشاغل ثابت صورت بگیرد.

همچنین برای استخدامی های رسمی که دارای سابقه کار مشخصی هستند حکم رسمی صادر می گردد و افرادی که به اصطلاح رسمی می شوند با حفظ ضوابط تا همیشه به کارشون ادامه می دهند.

استخدامی پیمانی چیست؟

قرارداد های استخدامی پیمانی برای مدت زمان معینی و کار مشخص انجام می شود و باید کار به صورت موقت انجام شود و برای مشاغل ثابت استخدامی رسمی صورت می گیرد. افرادی که به صورت پیمانی به خدمت گرفته می شوند نمی توانند به صورت مستمر در خدمت سازمان باقی بمانند و حتی اگه کارمند دولتی باشد باز هم به عنوان استخدام رسمی به حساب نمی روند.

استخدام قرارداد چیست؟

همچنین حالت سومی تحت شرایط خاص و با تعاریف مشاغل معینی که از معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور تاییدیه دارند، 10 درصد مشاغل سازمانی باید بصورت ساعتی یا قرداد کار معین باشد که حداکثر زمانش 1 سال می باشد و بعد از اون قابل تمدید نخواهد بود. اما استخدام قرارداد کار معین برای مشاغل سازمانی ثابت نمی تواند منطقی باشه که متاسفانه این امر انجام می شود.

تفاوت استخدام رسمی با استخدام پیمانی

انواع استخدام رسمی: الف)رسمی آزمایشی ب)رسمی قطعی

پیش از آنکه افراد بصورت استخدام رسمی قطعی درآیند باید مدتی بصورت رسمی آزمایشی کار کنند

افرادی که در طی یا پایان دوره ی آزمایشی صالح برای ابقاء در خدمت مورد نظر تشخیص داده نشود بدون هیچگونه تعهد حکم برکناری آنها از طرف وزارتخانه یا موسسه صادر و جریان به اطلاع سازمان امور اداری و استخدامی کشور می رسد

افراد برکنار شده تا یکسال پس از برکناری حق شرکت در آزمون استخدام رسمی در همان شغل را نخواهند داشت(مواد17تا18ق ا ک)

2-مستخدم پیمانی:

مستخدم پیمانی به کسی گفته می شودکه به موجب قرارداد به طور موقت برای مدت معین و کار مشخصی استخدام شود

(ماده 6 ق ا ک)

شرایط قرارداد پیمانی به جهت اینکه از نوع قرارداد های حقوق عمومی می باشد می تواند با اراده ی دولت تغییر یابد اما بر اساس مقررات جدید توافق طرفین (سازمان و مستخدم) بیشتر مورد توجه قرار گرفته است به عنوان مثال:

ماده 6 آئین نامه:فسخ قراداد استخدام پیمانی توسط هر یک از طرفین قرارداد  با یک ماه اعلام قبلی امکان پذیر خواهد بود مگر آنکه مدت قرارداد کمتر در نظر گرفته شده باشد

ماده 17 آئین نامه:در صورتیکه مستخدم پیمانی مدت 7 روز بدون اطلاع و بدون عذر موجه در محل خدمت حاضر نشود دستگاه دولتی می تواند بدون رعایت یک ماه مهلت مقرر در ماده 6 از تاریخ ترک خدمت فسخ نماید

مدت قرارداد استخدام پیمانی:

مدت قرارداد پیمانی یکسال می باشد اما در مورد پست های ثابت سازمان تخصصی و نیز پست های موضوع 2 ماده ی 7 قانون تعدیل نیروی انسانی (منظور مشاغل پشتیبانی (اداری و خدماتی))حداکثر تا 10 سال قابل تمدید است.

مرخصی برای یک مستخدم پیمانی در سال یک ماه می باشد

مستخدم می تواند در هر سال با توافق رئیس مربوطه یک ماه مرخصی بدون حقوق دریافت دارد

در هر سال می توان 15 روز مرخصی استحقاقی را ذخیره نمود

مستخدم پیمانی در صورت ابتلاء به بیماریهایی که مانع انجام کار آنان باشد و نیز زنان باردار از قانون حمایت های مقرر تامین اجتماعی برخوردارند

حقوق و فوق العاده های مستخدم پیمانی که عدم اشتغال آنان به سبب بیماری باشد و در بیمارستان بستری نشوند تا سه روز توسط دستگاه مربوطه پرداخت می شود و مازاد بر سه روز حداکثر تا پایان قرارداد مشمول مقررات قانون تامین اجتماعی خواهد بود

از کار افتادگی:

هر گاه مستخدم پیمانی در حین انجام کار ناقص یا از کار افتاده شود یا به سبب انجام وظیفه فوت نماید مستخدم یا بازماندگان وی طبق مقررات قانون تامین اجتماعی از مستمری از کار افتادگی یا بازنشستگی یا مستمری بازماندگان استفاده خواهند نمود

مستخدم پیمانی نمی تواند در دو دستگاه دولتی استخدام شود

انتقال مستخدم پیمانی در سایر وزارتخانه ها و موسسات دولتی ممنوع است مگر برای انجام ماموریت موقت و نیز جابجایی در واحد های داخلی وزارتخانه مربوط و دوره های آموزشی یا کارآموزی مربوط به شغل

3-مستخدم خرید خدمتی(به اصطلاح شبه پیمانی):

مستخدم خرید خدمت عبارتست از خدمت افرادی در دستگاه دولتی برای انجام وظایف و مسئولیت های مشخص و مدت معین و در مواردی که امکان جذب افراد از طریق قوانین و مقررات و ظوابط استخدام رسمی یا پیمانی یا ثابت یا مشابه آن وجود نداشته باشد

استفاده از خرید خدمت بر پایه ی قراردادی است که میان اداره و داوطلب کار به امضاء می رسد

مدت قرارداد خرید خدمتی نباید از یکسال تجاوز کند و در صورت نیاز دستگاه مجددا می تواند تمدید شود

در ارتباط با مرخصی ها،معذوریت مستخدم خرید خدمت،فسخ قراردادو ...دستگاه دولتی می تواند از مقررات استخدامی پیمانی یا مقررات همانند آن بهره گیرد(مواد4و5)

به نظر می رسد استخدام خرید خدمت همان استخدام پیمانی می باشد تنها با اندکی تفاوت

4-مستخدم روز مزد:

مستخدم روز مزد به فردی گفته می شود که برای یک یا چند روز استخدام و مزد خود را روزانه دریافت می کند.ولی در عمل

استخدام روزمزدان همواره برای یک یا چند روز نیست وگاهی اوقات این افراد برای مدت طولانی تری به استخدام دستگاه دولتی در می آیند

این افراد دو گروهند:روز مزد موقت و روزمزد ثابت

دسته ی اول برای کارهای موقت و استثنایی (مانند کارگران ساختمانی)و دسته ی دوم برای مدت نامعین و کارهای فنی و اداری(مانند منشی و حسابدار و غیره) استخدام می شوند

5- مستخدم حکمی:

این دسته از مستخدمین به موجب قرارداد به عنوان روز مزد استخدام نشده اند بلکه بر طبق اختیاراتی که به وجب قوانین خاص به وزیران یا سرپرستان سازمانهای دولتی داده شده است به استخدام دولت در آمده اند

وضع مستخدمین حکمی از لحاظ آنکه برای مدت نامعین استخدام شده اند ومشاغل آنها کم و بیش حساس و ثابت است شبیه وضع مستخدمین رسمی است بدون آنکه از مزایای استخدم رسمی یا پیمانی برخوردار باشند در گذشته شمار زیادی از مستخدمین حکمی ،مانند مهندسین و کارمندان فنی و اداری ،به این سبب وارد خدمت دولت شده اند که بعدا براساس ضوابط قانون استخدام کشوری،تبدیل وضع داده و رسمی شده اند.