زندگینامه حضرت معصومه (س)

فاطمه معصومه، دختر موسی بن جعفر (هفتمین امام شیعه) و نجمه خاتون است. وی از شخصیت‌های مورد احترام شیعیان است و آرامگاهش در شهر قم در ایران است. در ادامه مطلب اسمونی با ولادت و زندگینامه حضرت معضومه و همچنین احادیثی درباره ایشان آشنا می شویم.

نام و القاب حضرت معصومه

• طاهره (پاکیزه)

• مرضیّه (مورد رضایت خدا)

• رضّیه (خشنود از خدا)

• بِرّه (نیکوکار)

• تقّیه (پرهیزگار)

• سیده صدیقه (بانوی بسیار راستگو)

• حمیده (ستوده)

• سیده رضیّه مرضّیه (بانوی خشنود خدا و مورد رضای او)؛

• رشیده (حد یافته)

• سیدهُ نساء العالمین (سرور زنان عالم)

هم چنین محدثّه و عابده از صفات و القابی است که برای حضرت معصومه (س) عنوان شده است.

مقامات حضرت معصومه

1. معصوم از خطا
2. معصوم از گناه

ولادت حضرت معصومه

تاریخ تولدشان به طور دقیق مشخص نیست، ولی کتاب «مستدرک سفینه البحار» تاریخ تولد ایشان را طبق اسناد به دست آمده، در روز 1 ذیقعده سال 173(قمری) در شهر مدینه نوشته‌است. آیت الله سید موسی شبیری زنجانی که عالمان بزرگ رجال هستند در کتاب «جرعه‌ای از دریا» نقل این تاریخ در کتاب «مستدرک سفینه البحار» را ناشی از تصحیح تاریخ مجعولی توسط آقای شیخ علی نمازی دانسته‌اند و زمان ولادت و رحلت او را ساختگی دانسته‌اند.

سفر حضرت معصومه به ایران

پس از آن که مامون خلیفه وقت، برادر فاطمه معصومه، علی بن موسی الرضا، را در سال 200، از مدینه به مرو خواند، فاطمه معصومه همچون تعدادی از علویان، درسال 201 هجری به ایران روی آورد. وقتی که به ساوه رسید، بیمار شد. در ساوه از همراهان خود پرسید که تا قُم چقدر فاصله‌است؟ گفتند که نزدیک است. گفت: مرا به شهر قم ببرید، زیرا از پدرم شنیدم که می‌فرمود شهر قم مرکز شیعیان ما است.

پسران سعد اشعری که از شیعیان برجسته بودند و نیز دیگر بزرگان شهر قم که از موضوع حرکت فاطمه معصومه به قم باخبر شده بودند، از وی استقبال باشکوهی به عمل آوردند. فاطمه معصومه به خانه موسی بن خزرج بن سعد اشعری وارد شد.

رحلت حضرت معصومه در ایران

فاطمه معصومه تنها هفده روز در قم زنده ماند و پس از آن در سن 28 سالگی، در حالی که هنوز ازدواج نکرده بود. پیکر او را در جایی که آن زمان به باغ بابلان مشهور بود به خاک سپردند که هم اکنون زیارتگاهی باشکوه مشهور به حرم حضرت معصومه است. پس از به پایان رسیدن مراسم دفن، موسی بن الخزرج سایبانی از حصیر و بوریا بر قبر او ساخت و این سایبان بر قرار بود تا زمانی که زینب دختر محمد بن علی جواد (امام نهم شیعه)، بر آن گنبدی بنا کرد.

در زمان تولیت سید محمد باقر متولی باشی (متوفی 1359 قمری) بر حرم حضرت معصومه، وی اعلام می‌کند: «که اگر کسی تاریخ ولادت یا وفات حضرت فاطمه معصومه را پیدا کند، دستور می‌دهم که در آن روزها بازار قم را تعطیل کنند.» فردی که به عدم صدق معروف بوده ادعا می‌کند که در کتاب لواقح الانوار که در کتابخانهٔ مدینه است این تاریخ ذکر شده است. متولی باشی گفته وی را قبول نمی‌کند و می‌گوید:«من با متولی کتابخانه مدینه آشنا هستم. و از وی خواهم خواست که آن کتاب را بدهد و ما اینجا چاپ کنیم.» آن فرد به صرافت می‌افت و بدین شکل دروغش آشکار می‌شود.

اما تاریخ ولادت این بانو بعدها به دلیل آگاه نبودن مؤلف کتاب «مستدرک سفینه البحار» در آنجا آمده است. البته مؤلف با حساب کردن آنکه حضرت موسی بن جعفر در سال 183 در زندان بوده‌اند به زعم خود این عدد را ناشی از اشتباه افواه دانسته و آن را ده سال عقب کشیده و در کتاب خود تاریخ تولد را روز 1 ذیقعده سال 173 قید کرده است.متأسفانه بعدها و در زمان تولیت مسعودی خمینی بر حرم آن بانو، به اشتباه این دو تاریخ به عنوان تاریخ تولد و رحلت ایشان در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت.

زیارت حضرت معصومه

زیارت آرامگاه فاطمه معصومه به شیعیان سفارش شده‌است. برای نمونه علی بن موسی الرضا در این خصوص فرموده است:

کسی که مرقد مطهر حضرت معصومه را با دانایی و معرفت به حق او، زیارت کند، سزاوار بهشت می‌شود.

احادیثی در رابطه با حضرت معصومه

• امام جعفر صادق

ان للّه حرماً و هو مکه ألا انَّ لرسول اللّه حرماً و هو المدینة ألا وان لامیرالمؤمنین علیه السلام حرماً و هو الکوفه الا و انَّ قم الکوفة الصغیرة ألا ان للجنة ثمانیه ابواب ثلاثه منها الی قم تقبض فیها امراة من ولدی اسمها فاطمه بنت موسی علیهاالسلام و تدخل بشفاعتها شیعتی الجنة با جمعهم

(ترجمه:خداوند حرمی دارد که مکه‌است پیامبر حرمی دارد و آن مدینه‌است و حضرت علی حرمی دارد و آن کوفه‌است و قم کوفه کوچک است که از 8 درب بهشت سه درب آن به قم باز می‌شود - زنی از فرزندان من در قم از دنیا می‌رود که اسمش فاطمه دختر موسی است و به شفاعت او همه شیعیان من وارد بهشت می‌شوند)

الّا انَّ حرمی و حرم ولدی بعدی قم

(ترجمه:آگاه باشید که حرم من و حرم فرزندان بعد از من قم است)

• فاطمه معصومه این روایت را از دختر جعفر صادق نقل می‌کند که سلسله سندش در نهایت به فاطمه زهرا می‌رسد.

فاطمه زهرا، دختر محمد گفته‌است:

آیا فرمایش رسول خدا (ص) را در روز غدیر خم فراموش کرده‌اید که فرمود: هر کس من مولای اویم، علی مولای اوست، و (آیافراموش کرده‌اید) دیگر فرمایش آن حضرت را که فرمود: تو برای من همانند هارون برای موسی هستی.

• علی بن موسی الرضا

هرکس نتواند به زیارت من بیاید، برادرم را در ری یا خواهرم را در قم زیارت کند که ثواب زیارت مرا در می‌یابد.