- آسمونی
- مجله اینترنتی
- گردشگری
- طبیعت گردی
- دریاچه هامون
دریاچه هامون
دریاچه هامون سومین دریاچه بزرگ ایران پس از دریاچه خزر و دریاچه ارومیه است.
این دریاچه از سه دریاچه کوچک تشکیل شده‌است که در زمان وفور آب به هم متصل می‌شوند و دریاچه هامون را که تشکیل می‌دهند. وبزرگ‌ترین پهنه آب‌های شیرین سیستان، نقش اساسی در زندگی مردم منطقه داشته، علاوه بر اثرات مثبت طبیعی، اقتصادی واجتماعی آن، در دین زرتشت نیز تقدس خاصی دارد. در دشت سیستان یک سری فرورفتگی هاو چاله‌های طبیعی وجود دارد که در ماه‌های مختلف به دریاچه وباتلاق ونیزار تبدیل می‌شودو به سه قسمت سابوری، پوزک وهامون تقسیم می‌شود.
وسعت کل هامون‌ها در زمان پرآبی 5660 کیلومتر مربع است که از این مقدار 3820 کیلومتر مربع متعلق به ایران است. با این اوصاف، دریاچه هامون وابسته به رودخانه هیرمند می‌باشد واین وابستگی باعث شده تا هرگونه نوسانات در میزان آب آن، مشکلاتی را برای کل سیستم بوجود آورد. رودخانه هیرمند شریان اصلی ورود به هامون وهمچنین رودخانه‌های خاشرود، فراه، هاروت رود، شوررود، حسین آباد ونهبندان به هامون می‌ریزند.
با توجه به خشکسالی های 15 ساله و بسته شدن آب ورودی از سمت کشور افغانستان و پرداخت نکردن حق آبه دریاچه از طرف افغانستان دریاچه هامون هم اکنون کاملا خشک شده است و هیچ آثاری از حیات در آن یافت نمیشود.
نام‌های دیگر
نام دریاچه هامون در اوستا کانس اویا یا کس‌اُیا یا کنسو، در پهلوی کیانسی یا کیانسیه یا کیانسه و شاهنامه فردوسی دریاچه زره و در نوشته‌های فارسی زرتشتی کانفسه آمده‌است.
در ادبیات و اسطوره شناسی
در ادبیات و اسطوره شناسی ایران کهن، دریاچه هامون از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، به ویژه در مباحث فرجام‌شناسی دین زرتشتی. در اوستا بارها به این دریاچه اشاره شده است.کنار این دریاچه کوه اوشیدا(اوشیدم یا اوشیدر) قرار دارد که در واقع کوهی بوده است که بر فراز آن بر زرتشت پیامبر وحی نازل می شده است. هم اکنون به نام کوه خواجه نیز معروف است. بسیاری از مورخین با توجه به کوه اوشیدر و دریای کیانسه و سایر اسناد موجود خاستگاه آیین زرتشت را سیستان می دانند.
دریاچه هامون در تاریخ
تیمورلنگ نیز از این دریاچه چنین یاد می‌کند:
امیر سیستان مرا سوار برکشتی کرد و روی دریاچه هامون گردش داد وبه من گفت که در دوره رستم وسعت این دریا بیش از این بود که می‌بینی.
مولف حدودالعالم می‌نویسد:
دریای زره به سیستان است که گرد آن سی فرسنگ است، اندر پهنای او هشت فرسنگ وگاه آب این دریا چندان بود که از رودی خیزد که از کرمان بگذرد وبه دریای اعظم ریزد.
