گوریل ، از زندگی و غذا تا انواع شرقی و غربی

گوریل از جمله حیواناتی است که جثه بزرگی دارد و انواع مختلفی نیز دارد. آسمونی در این بخش برای آشنایی شما عزیزان با گوریل، به معرفی کامل گوریل، زندگی گوریل، انواع گوریل و ... می پردازد.

گوریل ، از زندگی و غذا تا انواع شرقی و غربی

گوریلها از بزرگترین نخستی‌ها هستند. این جانوران خشکی‌زی هستند و در جنگل‌های آفریقا زیست می‌کنند. گوریل‌ها به دو گونه تقسیم شده‌اند و هر کدام از آن دو گونه خود به 4 یا 5 زیرگونه تقسیم شده‌است. «دی.ان. ای» گوریل‌ها 98٪-99٪ با «دی.ان. ای» انسان یکسان است و پس از دو گونه شامپانزه نزدیکترین خویشاوند گونه انسان است.

گوریل‌ها در جنگل‌های استوایی و نیمه استوایی زندگی می‌کنند و زیستگاهشان درصد کوچکی از آفریقا را شامل می‌شود و بیشتر گوریل‌ها در بلندی‌ها زندگی می‌کنند و زیستگاه گوریل‌های کوهستانی در کوه «آلبرت ریفت» و جنگلهای مرتفع «ویرونگا ولکانوئوس» در ارتفاعات 2225 متری تا 4267 متری است. گوریل‌هایی که در سرزمین‌های پست در جنگلهای انبوه، مرداب‌ها و باتلاق‌های پایین‌تر از سطح دریا زندگی می‌کنند.

سیر تکاملی گوریل

نزدیک‌ترین خویشاوند گوریل‌ها، شامپانزه‌ها و انسان‌ها هستند که نیای یکسان گوریل‌ها از انسان‌ها و شامپانزه‌ها 7 میلیون سال پیش جدا شده‌است. ژن انسان میانگین 1٫6٪ با ژن گوریل تفاوت دارد و این دگرگونی هم به خاطر چند عدد کپی هر ژن است. اخیراً سه گونه گوریل مطرح بوده‌است؛ گوریل زمینی غربی، گوریل زمینی شرقی و گوریل کوهی ولی اکنون توافق شده که دو گونه بیشتر وجود ندارد گوریل زمینی غربی و شرقی که هر کدام دو زیر گونه دارند و به‌تازگی نیز آشکار شده سومین زیرگونه نیز در یکی از گونه‌ها وجود دارد. انواع گوریل‌ها که دانشمندان بر روی آن توافق دارند به این ترتیب هستند:

سرده گوریل‌ها:

• گوریل غربی

1. گوریل غربی زمینی
2. گوریل کراس ریور

• گوریل شرقی
  1. گوریل کوهی
  2. گوریل شرقی زمینی

زیرگونه سوم که هنوز نامگذاری نشده است زیرگونه گوریل کوهی است که گاهی به نام گوریل بویندی هم نامیده می‌شود.

ویژگی‌های بدنی گوریل

زندگی گروهی گوریل

گوریل‌ها جزو جانوران پنجه‌رو هستند. گوریل نر بالغ قدش میان 165 تا 175 سانتیمتر و وزنش میان 140 تا 204٫5 کیلوگرم می‌رسد مادهٔ بالغ نصف اندازه یک پشت نقره‌ای (نر بالغ) هستند و بلندی قامتشان به 140 سانتیمتر و وزنشان به 100 کیلوگرم می‌رسد. گه‌گاه گوریل نر بالغ (پشت نقره‌ای) از نظر قد به بالای 183 سانتیمتر و از لحاظ وزنی به 270 کیلوگرم می‌رسد که البته این در طبیعت یک رکورد محسوب می‌شود. به هر صورت گوریل‌های چاق در اسارت به وزن 270 کیلوگرم نیز می‌رسند اما این در اسارت رکوردی محسوب نمی‌شود.

گوریل شرقی تیره‌تر از گوریل غربی است و گوریل کوهی از هر دو تیره‌تر و پر موتر است. گوریل غربی می‌تواند قهوه‌ای یا خاکستری تیره با پیشانی حنایی باشد. گوریل‌هایی که در جنگلهای نواحی پست زندگی می‌کنند لاغرتر و چابکتر از گوریل‌های بزرگ کوهستانی هستند. تقریباً گروه خونی تمام گوریل‌ها «ب» می‌باشد و آن‌ها هر کدام مانند انسان‌ها دارای اثر انگشت منحصربه‌فرد خود هستند.

روش زندگی گوریل

گوریل پشت نقره‌ای یک گوریل نر بالغ است. معمولاً بیشتر از 12 سال سن دارد و از موهای نقره‌ای پشتش شناخته می‌شود. گوریل پشت نقره‌ای دندان‌های نیش بزرگ و کاملاً رشد کرده‌ای دارد. نرهای بالغ پشت سیاه معمولاً بالای 11 سال سن دارند.

پشت نقره‌ای قوی است و رهبر گروه است. هر پشت نقره‌ای رهبر یک گروه 5 تا 30 عددی است و در مرکز توجه گروه قرار دارد. وی همه تصمیم‌ها را می‌گیرد. در درگیری‌ها بین اعضای گروه نقش میانجی را ایفا می‌کند و برای حرکت گروه تصمیم می‌گیرد. گروه را به سمت مراکزی که خوراک وجود دارد راهنمایی می‌کند و مسئولیت رفاه و امنیت گروه را بر عهده دارد. نرهای جوان‌تر پشت سیاه نامیده می‌شوند و ممکن است وظیفه حفاظت و امنیت را داشته باشند و از پشت نقره‌ای پشتیبانی کنند.

نرها هنگامی که 11 ساله شدند به آرامی گروه اصلی خود را ترک می‌کنند یا به تنهایی یا با گروه‌های نرهای 2 تا 5 ساله تا قبل از اینکه برای جفت یابی و بعد از آن تولید مثل آماده شوند حرکت می‌کنند. بچه گوریل معمولاً 3 تا 4 سال کنار مادرش می‌ماند. پشت نقره‌ای که رهبر گروه‌است از کودکان یتیم شیرخوار مراقبت می‌کند اما همیشه نمی‌تواند از تعداد زیادی از آن‌ها مراقبت کند.

هر گاه یک نر جوان نافرمانی کند یا یک نر خارجی مشکل به وجود بیاورد پشت نقره‌ای غرّش می‌کند و مشتهایش را به سینه‌اش می‌کوبد، شاخه‌ها را می‌شکند، دندانهایش را نشان می‌دهد و به سمت جلو حمله می‌کند. گاهی یک نر جوان از طرف رهبر مسن عهده‌دار رهبری می‌شود. اگر رهبر به علت بیماری، جنگیدن یا شکار غیرقانونی از بین برود گروه از هم متلاشی می‌شود و اعضای گروه به سایر گروه‌ها می‌پیوندند. خیلی از موارد پیش می‌آید که یک نر دیگ با کشتن پشت نقره‌ای گروه، آن گروه را کاملاً تصرف کند و خطر بزرگی وجود دارد که نر غالب بچه‌های پشت نقره‌ای کشته شده را نیز از بین ببرد.

خوراک گوریل و جستجوی آن

گوریل‌ها حیواناتی گیاه‌خوار هستند و جزو حیواناتی می‌باشند که غذای خود را نیم خورده رها می‌کنند. گوریل‌ها برگ و میوه و حتی گاهی حشرات کوچک را نیز می‌خورند. گوریل بیشتر روز خود را به خوردن صرف می‌کند. دندانهای نیش بزرگ و بلندش به او اجازه می‌دهد تا گیاهان سخت و محکم مانند ساقه بامبو را خرد کند و بخورد. گوریل‌های زمینی اساساً از میوه تغذیه می‌کنند اما گوریل‌های کوهی از شاخ و برگ گیاهان و ساقه و ریشه آن‌ها تغذیه می‌کنند.

تولید مثل و طول عمر گوریل

دوره آبستنی گوریل ماده 34 هفته به درازا می‌انجامد و معمولاً یک بچه به دنیا می‌آورد. 3 تا 4 سال میان هر زایمان فاصله است. زیرا تا هنگامی که بچه‌ها در کنار مادر هستند، مادر دیگر آبستن نمی‌شود. ماده‌ها در 10–12 سالگی بالغ می‌شوند و این مدت در اسارت کمتر است و زودتر بالغ می‌شوند. نرها نیز در 11–13 سالگی به بلوغ می‌رسند. طول عمر گوریل‌ها 30 تا 50 سال است. اما در مورد این موضوع بحث است و مواردی که سن بالاتر داشته باشند نیز دیده شده‌است. مثلاً در باغ وحش دالاس در آمریکا یک گوریل به نام «جنی» هنوز در سن 55 سالگی زنده‌است. چیزی که ذهن دانشمندان را تازگیها مشغول کرده‌است، درگیری گوریل‌ها با جنس مخالف می‌باشد.

هوش گوریل

گوریل‌ها خویشاوندی نزدیکی با انسان می‌دارند و همچنین بسیار باهوش هستند. حتی عده کمی از گوریل‌ها در اسارت نوعی زبان مستقل از زیر مجموعه زبانهای اشاره را فرا گرفتند.

استفاده از ابزار

بر پایه مشاهدات تیم «توماس برور» در جامعه حفظ حیات وحش در سپتامبر 2005 گوریل‌ها اکنون توانایی استفاده ابزار در طبیعت را دارند. یک گوریل ماده در پارک ملی کنگو مشاهده شده‌است که از یک چوب برای سنجش عمق یک باتلاق استفاده می‌کرده‌است و ماده دیگری دیده شده که از یک تکه چوب به عنوان تکیه‌گاه در زمانی که می‌خواست ماهیگیری کند استفاده کرده‌است. این نشان می‌دهد که گوریل‌ها استفاده از ابزار را هم اکنون فراگرفته‌اند.

در سپتامبر 2005 یک گوریل دو سال و نیمه در حالی که در یک پناهگاه با سنگ در حال شکستن یک بادام بود دیده شده و زمانی استفاده کردن از ابزار در گوریلها دیده شده که شامپانزه‌ها 40 سال زودتر استفاده از ابزار در طبیعت را می‌دانستند و بسیار عالی از یک چوب برای شکار کردن موریانه‌ها استفاده می‌کردند. داستان‌هایی در میان مردم بومی رواج دارد که گوریل‌ها در دفاع از خود در برابر حیوانات درنده از سنگ و چوب استفاده می‌کنند. گوریل‌ها دارای دستی نیمه دقیق هستند و مطمئناً می‌توانند از هر نوع ابزار ساده و اسلحه استفاده کنند.

گوریل غربی

گوریل غربی (Western Gorilla) با نام علمی Gorilla gorilla یک کپی بزرگ است، و پرجمعیت‌ترین گونهٔ سردهٔ گوریل‌ها می‌باشد.

تقریباً اکثر اعضای این گونه از زیرگونهٔ گوریل غربی زمینی هستند که حدود 95000 تخمین زده می‌شوند. فقط کمتر از 300 عدد از زیرگونهٔ دیگر گوریل غربی یعنی گوریل کراس ریور باقی‌مانده‌است.

ظاهر گوریل غربی

رنگ گوریل غربی روشن‌تر از پسرعمویش یعنی گوریل شرقی است. گوریل غریی پست‌زمین به رنگ قهوه‌ای یا خاکستری است و پیشانی‌اش به زردی می‌زند. همچنین این گوریل دارای یک برجستگی در بینی است که گوریل شرقی آن را ندارد. نرها از 183-170 سانتیمتر و 287-140 کیلوگرم وزن دارند. ماده‌ها از 155-140 سانتیمتر و 120-60 کیلوگرم هستند. گوریل غربی باریک‌اندام‌تر از گوریل شرقی است. زیرگونهٔ گوریل غربی کراس ریور از لحاظ اندازهٔ دندان و جمجمه با زیرگونهٔ گوریل غربی زمینی تفاوت دارد و معمولاً 15-10 سانتیمتر بلندتر و 35-20 کیلوگرم سنگین‌وزن‌تر است.

رفتار و بوم‌شناسی گوریل غربی

گوریل‌های غربی در گروه‌هایی مشتمل از 2 تا 20 گوریل زندگی می‌کنند که حداقل از یک نر، چندین ماده و فرزندان آن‌ها تشکیل شده‌است.

وضعیت گوریل غربی

گوریل غربی توسط اتحاد حفاظت جهانی جز گونه‌های در خطر انقراض به شکل بحرانی قرار گرفته‌است.

کشف گوریل غربی در 2008

در میانه سال 2008 پژوهش‌گران 125000 گوریل را که قبلاً دیده نشده بود در جمهوری کنگو یافتند. این کشف می‌تواند جمعیت شناخته‌شدهٔ این جانور را دو برابر کند؛ هرچند تأثیر این اکتشاف روی وضعیت حفاظت از این گونه نامعلوم است.

 

گوریل شرقی

گوریل شرقی (Eastern Gorilla) با نام علمی (Gorilla beringei) یک گونه از سردهٔ گوریل است، که بزرگترین نخستی زنده به‌شمار می‌رود. این گونه در حال حاضر به دو زیرگونه تقسیم شده‌است: گوریل شرقی زمینی با جمعیت 5000، و گوریل کوهی با فقط 700 جانور باقی‌مانده در جهان. همچنین دانشمندان درصددند تا جمعیت گوریل بویندی که کمتر از 300 تا از آن‌ها باقی‌مانده را به زیرگونه ارتقا دهند.

طبقه‌بندی گوریل شرقی

حداقل دو زیرگونهٔ گوریل شرقی وجود دارد: گوریل کوهی در شیب‌های آتشفشانی رواندا، اوگاندا و کنگو؛ و گوریل شرقی زمینی که در نواحی پست شرق کنگو و اوگاندا می‌زید. یک جمعیت کوچک به نام گوریل بویندی در جنگل‌های نفوذناپذیر اوگاندا و نزدیک کنگو از نظر ژنتیکی از دو زیرگونهٔ نام‌برده متفاوتند و گاهی به عنوان یک زیرگونهٔ جدامحسوب می‌شوند.

ویژگی‌های فیزیکی گوریل شرقی

گوریل‌های شرقی هومینیدهای بزرگی هستند که سرهای درشت، سینه‌های پهن و دست‌های درازی دارند. آن‌ها را بینی صاف و سوراخ‌های بینی بزرگی می‌باشد. صورت، دستان، پاها و سینه‌ها بدون مو است.

پراکندگی و بوم‌شناسی گوریل شرقی

گوریل شرقی در نواحی پایین و دامنه‌های جنگل‌های بارانی شرق کنگو، جنوب غربی اوگاندا و رواندا پراکنده‌است. گوریل‌های شرقی جنگل‌های انبوه و پر از گیاه را ترجیح می‌دهند.

آنها گیاه‌خوار هستند و رژیم غذایی پر از برگ درختان دارند. آن‌ها روزفعال هستند ولی اغلب در صبح زود یا آخر بعد از ظهر به دنبال غذا می‌روند. شب‌ها لانه‌های خود را با خم کردن گیاهان روی زمین برای خود جای خواب درست می‌کنند.

رفتار گوریل شرقی

گوریل‌های شرقی در گروه‌های مستحکم خانوادگی می‌زیند که توسط یک نر پشت‌نقره‌ای رهبری می‌شود. آن‌ها نسبت به خویشاوندان غربی خود دسته‌های بزرگتری دارند که تا 35 عدد می‌رسد. فصل ویژه‌ای برای تولید مثل وجود ندارد و ماده‌ها به دلیل مدت زمان طولانی بزرگ کردن فرزند و بارداری طولانی 8.5 ماهه هر 4-3 سال می‌زایند. گوریل‌های تازه‌متولدشده پوستی صورتی مایل به خاکستری دارند و بعد از 9 هفته می‌خزند؛ و تا 3.5 سالگی کاملاً از شیر گرفته نمی‌شوند. نرها با استفاده از هیکل بزرگ خود از ماده‌ها و فرزندانشان دفاع می‌کنند. این کار معمولاً با ترساندن با سینه به سینه شدن رخ می‌دهد.

وضعیت گوریل شرقی

از میان دو گونهٔ شرقی و غربی گوریل، نوع شرقی در معرض خطرترین است. شکار به منظور مقاصد اقتصادی و از میان رفتن زیست‌گاه در نتیجهٔ توسعهٔ کشاورزی و از بین رفتن جنگل‌ها از اصلی‌ترین تهدیدهای موجود هستند. در برخی پارک‌های ملی جستجو برای یافتن گوریل کوهی از جاذبه‌های توریستی است که هم برای حفاظت از این گونه مزایایی دارد (آگاهی محیط زیستی و کمک مالی) و همچنین مضراتی دارد (برهم زدن رفتار طبیعی).

OLYMPUS DIGITAL CAMERA