درباره توپ طلا از دهه 50 میلادی تا امروز

در این مقاله از آسمونی درباره دارندگان توپ طلا از دهه 1950 میلادی تا امروز به طور کامل توضیح می دهیم. با ما همراه باشید.

رونالدو و مسی؛ مردانی با 5 توپ طلا / مهدی زارعی ، اختصاصی آسمونی

ابتدا لیست دارندگان توپ طلا و سپس مرور تاریخچه توپ طلا در آسمونی

توپ طلا 2017 کریستیانو رونالدو، پرتغال، رئال مادرید

توپ طلا 2016 کریستیانو رونالدو، پرتغال، رئال مادرید

توپ طلا 2015 لیونل مسی، آرژانتین، بارسلونا

توپ طلا 2014 کریستیانو رونالدو، پرتغال، رئال مادرید

توپ طلا 2013 کریستیانو رونالدو، پرتغال، رئال مادرید

توپ طلا 2012 لیونل مسی، آرژانتین، بارسلونا

توپ طلا 2011 لیونل مسی، آرژانتین، بارسلونا

توپ طلا 2010 لیونل مسی، آرژانتین، بارسلونا

توپ طلا 2009 لیونل مسی، آرژانتین، بارسلونا

توپ طلا 2008 کریستیانو رونالدو، پرتغال، منچستر یونایتد

توپ طلا 2007 کاکا، برزیل، آث میلان

توپ طلا 2006 فابیو کاناوارا، ایتالیا، یوونتوس و رئال مادرید

توپ طلا 2005 رونالدینیو ، برزیل، بارسلونا

توپ طلا 2004 رونالدینیو، برزیل، بارسلونا

توپ طلا 2003 زین الدین زیدان،‌ فرانسه، رئال مادرید

توپ طلا 2002 رونالدو، برزیل، رئال مادرید

توپ طلا 2001 لوئیس فیگو، پرتغال، بارسلونا و رئال مادرید

توپ طلا 2000 زین الدین زیدان،‌ فرانسه،‌ یوونتوس

توپ طلا 1999 ریوالدو، برزیل، بارسلونا

توپ طلا 1998 زین الدین زیدان، فرانسه،‌ یوونتوس

توپ طلا 1997 رونالدو، برزیل، بارسلونا و اینتر میلان

توپ طلا 1996 رونالدو، برزیل، آیندهوون و بارسلونا

توپ طلا 1995 ژرژوه آ، لیبریا،‌ پاری سن ژرمن

توپ طلا 1994 روماریو، برزیل، بارسلونا

توپ طلا 1993 روبرتو باجو،‌ ایتالیا، یوونتوس

توپ طلا 1992 مارکوفان باستن، هلند، آث میلان

توپ طلا 1991 لوتارماتئوس ،‌ آلمان،‌ اینتر میلان

 

استنلی متیوس؛ مردی که در 41 سالگی برنده توپ طلا شد!

*****

کریس رونالدو و لیونل مسی با کسب 5 توپ طلا، پرافتخارین مردان تاریخ در کسب جایزه ای هستند که بیش از نیم قرن به برترین های سال اهدا می شود. جایزه توپ طلای فوتبال اروپا ابتکاری است از مجله فرانس فوتبال در دهه 50 این جایزه طی 4 دهه به بهترین بازیکنان اروپایی اهدا می‌شد که در قاره سبز بازی می‌کردند. اما از سال 1995 شرط «اروپایی بودن» حذف شد و بازیکنان تمام کشورها در صورت بازی در اروپا، در این لیست قرار می‌گرفتند تا این که در سال 2010 فیفا وارد عمل شد...

پنج سال ابتدایی؛ 8 جایزه برای رئال مادرید

هر چند در سال 1956 نخستین توپ طلای اروپا به استنلی‌متیوس (بازیکن بلکپول انگلستان) رسید. اما تیم فاتح اولین دوره جام باشگاه‌های اروپا هم بی‌نصیب نماند و دو بازیکن این تیم، نفرات دوم و سوم جایزه بهترین بازیکن شدند. نفر دوم آلفردو دی استفانو بود که با 44 امتیاز (3 امتیاز کمتر از متیوس) به این عنوان دست یافت و ریموند کوپا فرانسوی، هم تیمی او در رئال با 33 امیتاز سوم شد. کوپا در سال 1957 نیز با 16 امتیاز سوم شد. این بار به صورت مشترک با دانکن ادواردز (از منچستر یونایتد). دی استفانو با 72 امتیاز مقتدرانه توپ طلا را از آن خود کرد و بیلی رایت (بازیکن وولور همپتون انگلیس) با 19 امتیاز دوم شد. جوایز سالهای بعد نیز از آن رئال شد. ریموند کوپا با 71 امتیاز توپ‌ طلای 1958 را برد و آلفردو دی استفانو با 80 امتیاز در حالی فاتح توپ طلای 59 شد که بازهم نزدیک‌ترین رقیب او ریموند کوپا بود که با 42 امتیاز نفر دوم شد. یک سال بعد خبری از این دو در بین سه بازیکن برتر اروپا نبود. اما این بار فرنس پوشکاش نماینده باشگاه رئال مادرید بود که با 37 امتیاز دوم شد. در آن سال نفر اول، یکی دیگر از ستارگان لالیگا بود. لوییس سوارز از بارسلوفا که با 54 امتیاز اولین توپ طلای بارسلونا را از آن خود کرد.

************

8 سال، 8 برنده، 8 کشور مختلف

از سال 1961 تا 1968 تنوعی کم نظیر در انتخاب برترین‌های سال دیده شد. عمر سیووری از یوونتوس در رقابتی حساس با سوارز، (46ـ4) برنده و مرد سال 1961 شد. یک سال بعد توپ طلا به باشگاه دوکلاپراگ چکسلواکی رفت و ژوزف ماساپوست با 65 امتیاز، بالاتر از اوزه بیو پرتغالی (53 امتیاز) ایستاد. فاتح توپ طلای 1963 یک دروازه بان بود؛ لویاشین دروازه‌بان دینامو سکو با 73 امتیاز، جیانی ریوه را (مهاجم میلان)، که 53 امتیاز کسب کرده بود، پشت سر گذاشت و تنها دروازه بان فاتح توپ طلا لقب گرفت.

در 1964 «دنیس لو» اسکاتلندی با درخشش در منچستر یونایتد و کسب 61 امتیاز اول شد و لوییس سوارز ـ که حالا در اینتر بازی می‌کرد ـ و آمانسیو (از رئال مادرید) را پشت سر گذاشت. اوزه بیو پرتغالی بالاخره به لطف درخشش در بنفیکا فاتح توپ طلای 1965 شد. اوزه بیو در سال 1966 نیز می‌توانست مجدداً از عنوان خود دفاع کند. اما در رقابتی نفس گیر (80ـ81) از بابی چارلتون (منچستر یونایتد) شکست خورد و دوم شد. چارلتون یک سال بعد نفر دوم اروپا شد. در حالی که عنوان مرد سال به فلورین آلبرت (بازیکن فرنس واروش مجارستان) رسید. بابی چارلتون با 53 امتیاز به او نرسید.

************

در انحصار آلمان و هلند

هر چند در سال 1969 دو نفر اول فوتبال اروپا ایتالیایی بودند و جیانی‌ ریوه را (83ـ79) یویجی ریوا را شکست داد و توپ طلا را از آن خود کرد، اما دوره‌ای جدید با حضور ستارگان آلمانی و هلندی در حال آغاز بود. پیش از این هلموت ران (نفر دوم سال 1958)، اووه زیلر (نفر سوم سال 1960) کارل هاینز اشنلینگر (نفر سوم 1962) فرانتس بکن باوئر (نفر سوم 1966) و گردمولر (نفر سوم 1969) آلمانی‌هایی بودند که در بین برترین‌های اروپا جای گرفته بودند. اما آلمانی‌ها تا سال 1970 فاتح توپ طلا نشدند. در آن سال گردمولر با 77 امتیاز، بابی مور کاپیتان انگلستان ـ که 70 امتیاز آورده بود ـ را پشت سرگذاشت یک‌سال بعد یوهان کرویف هلندی رکوردی عجیب بر جای نهاد و در رأی گیری 116 امتیاز کسب کرد! در سال 1971 نیز تمامی جوایز به آلمان رسید. فرانتس بکن باوئر با 81 امتیاز اول شد و در رقابتی فشرده گردمولر هم تیمی وی دربایرن به همراه گونتر نتزر (از مونشن گلادباخ) با 79 امتیاز مشترکاً دوم شدند. سال 1973 این عنون باز به کرویف رسید در حالی‌که گردمولر آلمانی پس از کرویف و دینو زوف سوم شد. در سال 1974 همه چیز در انحصار کاپیتان‌های آلمان و هلند بود. کرویف 116 امتیاز کسب کرد و بکن باوئر 105 امتیاز تا کاپیتان هلند اولین مردی لقب گردید که سه توپ‌ طلای اروپا را از آن خود کرده است. این دو ستاره در سال 1975 در بین سه بازیکن برتر اروپای جای گرفتند. اما بکن‌باوئر دوم شد و کریوف سوم! فاتح توپ طلای 1975 اولگ بلوخین از شوروی بود که 122 امتیاز کسب کرد. یک سال بعد باز هم عناوین برتر به آلمان و هلند رسید؛ بکن‌باوئر برنده توپ طلا شد و راب رنسن برینگ هلندی دوم!

**************

آمار عجیب بوندس‌لیگا و سری A

هر چند از سال 1977 دوران فتح توپ طلا توسط آلمانی‌ها و هلندی‌ها پایان یافت. اما باز هم لیگ آلمان در اروپا سرآمد بود. در سال 1977 آلن سیمونسون دانمارکی با 74 امتیاز کوین کیگان انگلیسی (که 71 امتیاز کسب کرده بود) را پشت سر گذاشت. هر دوی این بازیکنان در بوندس‌ لیگا بودند. سیمونسون در گلادباخ و کیگان در هامبورگ. کیگان در سال‌های 1978 و 1979 برنده توپ طلا شد و افتخاری دیگر نصیب هامبورگ و بوند‌س‌ لیگا کرد. نفر دوم سال 1979 کارل‌ هانیز رومنیگه بود که برای بایرن‌مونیخ توپ می‌زد و او بود که در سال‌های 1980 و 1981 مرد سال اروپا شد. بار اول با 122 امتیاز و بالاتر از برند شوستر آلمانی که در بارسلونا توپ می‌زد و بار دوم با 106 امتیاز بالاتر از پل برایتنر (بایرن مونیخ).

پس از آن اقتدار سری A آغاز شد. پائولو روسی در سال 1982 این افتخار را نصیب یوونتوس کرد و میشل پلاتینی سه سال پیاپی توپ طلا را از آن یوونتوس ساخت! پس از آن که ایگور بلانوف از دیناموکیف برنده توپ طلای 1986 شد. مجدداً نمایندگان سری A جوایز را درو کردند. رود گولیت (میلان و تیم ملی هلند) برنده توپ طلای 1987 شد و در 1988 مارکو فان‌باستن، رودگولیت و فرانک ریکارد (هر سه از باشگاه میلان) اول تا سوم شدند. در 1989 فان‌‌باستن، فرانکو باره‌سی و ریکارد باز هم افتخارات را نصیب میلان کردند و در 1990 لوتهار ماتئوس، سالواتوره اسکیلاچی و آندرآس بره‌مه در حالی اول تا سوم شدند که نفر دوم در یوونتوس بود و دو آلمانی در اینترمیلان!

********************

ورود غیراروپایی‌ها به لیست جوایز

ژرژ وه‌آ در سال 1995 نخستین غیراروپایی بود که فاتح توپ طلا می‌شد؛ قوانین دیگر تغییر کرده بود و یک سال بعد رونالدوی برزیلی با 143 امتیاز، توپ طلا را به ماتیاس زامر (144 امتیاز) واگذار کرد. رونالدو در سال‌های 1997 و 2002 موفق به کسب توپ طلا شد.

تا سال 2002 نفرات زیر برنده توپ طلا شدند

1995: ژرژ وه آ( میلان- 144 امتیاز)

یورگن کلینزمن( بایرن- 108 امتیاز)

یاری لیتمانن( آژاکس- 67 امتیاز)

1996: ماتیاس سامر (144 امتیاز)

رونالدو( بارسلونا- 143 امتیاز)

آلن شیرر( نیوکاسل- 107 امتیاز)

1997:  رونالدو( اینتر- 222 امتیاز)

پردراگ میاتوویچ( رئال مادرید- 68 امتیاز)

زین الدین زیدان( یوونتوس- 63 امتیاز)

1998: زین الدین زیدان( یوونتوس- 244 امتیاز)

داور شوکر( رئال مادرید- 68 امتیاز)

رونالدو( اینتر- 66 امتیاز)

1999: ریوالدو( بارسونا- 219 امتیاز)

دیوید بکهام( منچستریونایتد- 154امتیاز)

آندری شوچنکو( میلان- 64امتیاز)

2000: لوییز فیگو( بارسلونا/ رئال- 197 امتیاز)

زین الدین زیدان( یوونتوس- 181 امتیاز)

آندری شوچنکو( میلان- 85 امتیاز)

2001:  مایکل اوون( لیورپول- 176 امتیاز)

رائول( رئال مادرید- 140 امتیاز)

اولیور کان( بایرن- 114 امتیاز)

2002: رونالدو( رئال- 169 امتیاز)

روبرتو کارلوس( رئال- 145 امتیاز)

اولیورکان( بایرن- 110 امتیاز)

 

 

در همان حال مردانی چون ریوالدو (1999) رونالدینیو (2005) و کاکا (2007) دیگر بازیکنانی بودند که این جایزه را از آن خود ساختند.

***************

پایان یک عصر

در  سال 2010 مجله فرانس فوتبال عملاً کار رأی‌گیری برای انتخاب مرد سال را به فیفا واگذار کرد و از آن پس تا پایان دوران ریاست سپ بلاتر بر فیفا، آن چه مرد سال فوتبال را تعیین کرد، نه عملکرد آن‌ها طی یک سال، بلکه میزان شهرت آن‌ها و عملکرد آن‌ها طی چند سال اخیر بود. برای نمونه در جام جهانی 2014 لیونل‌ مسی در چهار بازی به عنوان بازیکن برتر زمین انتخاب شد (زیرا مشهورترین بازیکن بود). کسب 4 عنوان بهترین بازیکن زمین سبب شد که او را برنده توپ طلای جام ساخته و به واسطه کسب توپ طلای جام جهانی، مسی در انتخاب سه بازیکن برتر سال، در لیست نهایی قرار گرفته و دوم شود!

بدین ترتیب مردان لایق تیم‌های نه چندان بزرگ، هر چقدر هم افتخار کسب می کردند، مجبور بودند رویای کسب توپ طلا را از سر خارج کنند. گاهی اوقات این مساله گریبان تیم های بزرگ را نیز می گرفت؛ از جمله وسلی اسنایدر که در سال 2010 با اینتر موفق به کسب سه گانه در ایتالیا و اروپا شد، در جام جهانی با هلند به فینال رسید اما در رده بندی نهایی حتی به جمع سه نفر پایانی نیز نرسید!

اکنون پس از پایان دوران بلاتر در فیفا، می توان امیدوار بود که یک بار دیگر توپ طلا به بهترین های هر سال اهدا شود...

********** پرافتخارترین باشگاه‌ها

بارسلونا به لطف 45 توپ طلای لیونل مسی اکنون با 11 توپ طلا، بیشترین آمار کسب جایزه بهترین بازیکن سال را به خود اختصاص داده است. این جوایز توسط 6 بازیکن به دست آمد. رئال مادرید هم با توپ طلای اخیر رونالدو صاحب 10 جایزه شده است که توسط 5 بازیکن به دست آمده است. دو تیم یوونتوس و میلان نیز 8 بار این افتخار را از آن خود کردند. در حالی که 6 بازیکن از هر تیم، برنده این هشت توپ شدند. سایر باشگاه‌های پرافتخار عبارت‌اند از:

بایرن مونیخ: 5 توپ طلا (3بازیکن)

منچستریونایتد: 4 توپ طلا (4 بازیکن)

دیناموکیف و اینترمیلان: 2 توپ (2 بازیکن)

هامبورگ: 2 توپ طلا (1 بازیکن)

ملکپول (انگلیس)، دوکلا پراگ (چکسلواکی)، دینامو مسکو (روسیه)، بنفیکا (پرتغال)، فرنس واروش (مجارستان)، آژاکس (هلند)، مونشن‌گلادباخ (آلمان)، مارسی (فرانسه)، دورتموند (آلمان) و لیورپول (انگلستان) هر کدام 1 بار فاتح این توپ شده‌اند.

درباره توپ طلا از دهه 50 میلادی تا امروز - اختصاصی آسمونی