علت مسافرت حضرت معصومه به ایران

بنا به مقتضای عبارت معروف «أهل البیت أدری بما فی البیت» اهل خانه از آنچه که در خانه می گذرد، بیشتر از دیگران می دانند، بهتر است آن بانوی بزرگ را از زبان امامان معصوم ـ علیهم السّلام ـ بشناسیم.

امام صادق (علیه السلام) فرمود: خدا حرمی دارد و آن مکه است، پیامبر (صلی الله علیه و آله) حرمی دارد و آن مدینه است، امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ حرمی دارد و آن کوفه است... بهشت هشت در دارد که سه تای آن از قم است؛ در این شهر زنی از فرزندان من از دنیا می رود، نام او فاطمه دختر موسی ـ علیه السلام ـ است و با شفاعت او همه شیعیان من روانه بهشت می شوند.

چرا حضرت معصومه در شهر قم دفن شدند؟

شهر قم، مدفن تعداد زیادی از امامزادگان است و هر کدام دارای مقامات بس والایی هستند، اما ائمه (علیهم السّلام) تنها از اهمیت شخصیت و زیارت دختر موسی بن جعفر ـ سلام الله علیها ـ سخن گفته اند، این خود نشانگر عظمت معنوی این بانوی بزرگ است. حرم حضرت معصومه یکی دیگر از نشانه های شخصیت آن حضرت داشتن زیارت نامه مخصوص بسان پیامبر (صلی الله علیه و آله) و امامان (علیهم السّلام) است، در حالی که در آرامگاه های دیگر امامزادگان به طور معمول خواندن فاتحه مرسوم است. چند نکته در زمینه شخصیت آن بانوی بزرگ در خورد توجه است:
مسافرت ایشان پس از هجرت اجباری برادر بزرگوارش امام رضا ـ علیه السلام ـ به مرو، به سمت ایران به جهت دیدار با برادر، اما آنگونه که مورخان نوشته اند این مسافرت به سرانجام نرسید و حضرت معصومه با رسیدن به ساوه بیمار شد و دستور داد او را به قم ببرند و در همین شهر بود که جان را به جان آفرین تسلیم کرد.
حرکت آن حضرت از مدینه به سمت ایران با این مسیر طولانی و به جان خریدن همه سختی های مسافرت مخصوصاً خطراتی که از ناحیه حکومت مأمون آن حضرت را تهدید می کرد حاکی از شخصیت سیاسی و اجتماعی این بانوی بزرگ است.
در این مسافرت آنگاه که مریض شد و از دستیابی به امام رضا ـ علیه السلام ـ مأیوس شد با توجه به آگاهی او از موقعیت آینده قم و مرکزیت فرهنگی آن دستور داد او را به قم ببرند تا پس از پرواز روح بلندش به سوی ملکوت، حرم بهشت گونه اش مأمن عاشقان اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ قرار گیرد.
این تصمیم یعنی دستور برای رسیدن به قم، حاکی از داشتن دید فرهنگی دختر موسی بن جعفر ـ سلام الله علیها ـ است. در این راستا وقتی زندگی نامه آن حضرت را مطالعه کنیم در می یابیم که یکی از القاب مشهور آن حضرت «محدثه» است.

و همچنین روایت دیگری با همین سلسله سند که به حدیث معراج مربوط است.

بنابراین:

1. حضرت معصوم (سلام الله علیها) دارای شخصیتی معنوی و ارزنده است همان گونه که از سخنان معصومان (علیهم السّلام) استفاده می شود.
2. بعد سیاسی و فرهنگی شخصیت حضرت معصومه (سلام الله علیها) نیز قابل توجه است، همان گونه که از زندگی نامه آن حضرت قابل استفاده است.