جشنواره جهانی فیلم فجر : بودن یا نبودن

جشنواره جهانی فیلم فجر

پست اختصاصی آسمونی مقاله از نجیبه نعمتی منتقد سینما

سال 1393 خبر غافلگیر کننده‌ای در میان اصحاب سینما دهان به دهان پخش شد چیزی که ابتدا به نظر یک شایعه می‌آمد، به سر تیتر اخبار و رسانه ها مبدل شد و آرام آرام به جشنواره‌ای منفک شده از فجر مبدل گردید. تفکیک بخش بین الملل و جدایی آن از پیکره مادر خود یعنی جشنواره فیلم فجر هم اکنون به چهار سالگی خود رسیده است. هنوز مخالفان و موافقان زیادی در این خصوص یعنی چرایی تفکیک صحبت می‌کنند و هستند افرادی که مخالفت خود و یا موافقت خود را بیان می‌کنند. سینمای ایران بعد از انقلاب اسلامی سال 1357 با افت و خیزهای زیادی روبرو بوده است. سال هایی که افرادی برای بودن آن در مقابل افرادی که نبودن سینما را فریاد می‌زدند؛ جنگیدند. سینمای ایران قبل از انقلاب با نام جشنواره بین المللی فیلم تهران در میان جوامع سینمایی شناخته می‌شد جشنواره‌ای که از سال 1351 تا سال 1356 در تهران برگزار می‌گردید. شش دوره برگزاری آن با وقوع انقلاب اسلامی در سال 1357 متوقف گردید و بعد از آن و با چهار سال تاخیر در سال 1361 اولین جشنواره سینمایی ایران همزمان با روزهای دهه فجر (12 تا 22 بهمن ماه) دوباره پا به عرصه وجود گذاشت. جشنواره فیلم فجر از سال 1361 تا سال 1374 تنها به مسابقه میان فیلم های ایرانی می‌پرداخت و بخش بین الملل به دلایل خاص و عدم استقبال از آن تا سال 1374 برگزار نگردید. سال 1374 جشنواره عنوان بین المللی را نیز به خود پذیرفت. جشنواره فیلم فجر در ابتدا همه فیلمهای سینمایی را در برمی‌گرفت اما در طی زمان بخش هایی از آن منفک شده و به صورت جشنواره های مستقل قد علم کردند:فیلم های کوتاه از اولین مواردی بودند که مستقل شده و به صورت یک جشنواره و با تاسیس انجمن سینمای جوانان ایران تحت عنوان جشنواره فیلم کوتاه موجودیت یافت. این جشنواره ابتدا به تولیدات هشت میلی متری و 16 میلی متری می‌پرداخت و در سال 1375 عنوان بین المللی را نیز پذیرفت. این جشنواره در سال 1382 نام خود را به « جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران» تغییر داد. بخش دیگر که حساب خود را از این جشنواره ( جشنواره فیلم فجر) سوا کرد؛ فیلمهای کودکان و نوجوانان بود. این بخش مانند سایر بخش های جشنواره از سال 1361 مشغول به کار بود و همزمان با جشنواره فیلم فجر به فیلم های کودکان و نوجوانان می‌پرداخت تا اینکه بعد از همزمانی با پنج دوره جشنواره فیلم فجر از سال 1369 از آن منفک گردید. هر چند این جشنواره برای اینکه استقلال یابد چند سالی در زمان ها و شهرهای مختلفی گشت برای مثال این جشنواره یک دوره در کرمان، پنج دوره در همدان، شش دوره در تهران و مابقی را در شهر اصفهان گذارند. آخرین بخش یعنی بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر نیز در سال 1393 از آن منفک گردید. همان گونه که دو جشنواره تفکیکی توانستند با گذشت زمان؛ استقلال خود را باز یابند و به صورت تخصصی به کار خود ادامه دهند جشنواره جهانی نیز خواهان زمان برای اثبات خود دارد تا بتواند به عنوان نمادی از سینمای منطقه‌ای و جهانی مبدل گردد. جشنواره‌ای که توان و پتانسیل آن را دارد تا در میان همسایگان و جهانیان شناخته شود و به بازاری مهم سینمایی آسیایی در آید. توانایی جذب فیلمسازان بین المللی را برای حضور در کشور، کشف استعدادهای جهانی و...را در خود بارور سازد.یکی از دغدغه های فیلمسازان به خصوص جهانی آن است که مالکیت حقوقی و معنویشان محفوظ بماند. سالهای پیش از این فیلم ها از مجاری غیرقانونی دریافت می‌گردید و بدون اطلاع صاحب اثر دچار ممیزی می‌شد و باز بدون اطلاع وی پخش می‌گردید. این مسئله نه مخاطبان سینمایی داخل کشور را راضی نمی‌کرد و از سوی دیگر نیز سبب بی اعتماد فیلمسازان می‌گشت؛ اما جشنواره جهانی در این مدت اثبات نموده است در جذب فیلمسازان جهانی با تدابیری چون حفظ و احترام به مالکیت حقوقی و معنوی آنان کوشا بوده و سعی در حفظ این رویه دارد به همین دلیل است که آمار مراجعین و مدعوین به این جشنواره هر ساله بیشتر می‌شود. اعتبار و اعتماد فیلمسازان به آسانی به دست نیامده و باید در حفظ آنان با رعایت موازین حقوقی کوشید. پست اختصاصی آسمونی مقاله از نجیبه نعمتی منتقد سینما