طبیعت گردی، از باداب سورت تا دریاچه چورت

باداب سورت چشمهٔ پلکانی بی نظیر در ایران و کم نظیر در جهان است که واقع در روستای ارست بخش چهاردانگه شهرستان ساری می باشد. معمولا شرکت های ارائه دهنده خدمات مسافرتی و جهانگردی تورهای چند روزه های برای این مکان زیبا در نظر می گیرند که با استقبال مردم مواجه می شود. آسمونی در این بخش مطالب جالبی در مورد باداب سورت و دریاچه چورت برای شما عزیزان تهیه کرده است که در ادامه می خوانید

باداب سورت از جمله چشمه‌های آب معدنی است. سورت در لغت به معنای شدت اثر است. باداب سورت [Badab surt] نیز به معنی شدت اثر آب گاز دار است که در زبان محلی به آن اروست وائو یا بادو می گویند. همچنین ادعای روستاهای اطراف مبنی بر مالکیت باداب سورت نیز کاملا بی اساس است و در اصل نام چندین و چند هزار ساله این چشمه‌ها، باداب اروست می باشد.

از آنجایی‌ که آب چشمه از هر مسیری حرکت کند پلکان‌ها و آثار زیبایی از خود بر جای می گذارد، در گذشته‌های خیلی دور که آب چشمه بسیار زیاد بوده است بر روی سرزمینی به مساحت حدود سه هکتار پلکان‌ها و آثار بسیار زیبایی ایجاد کرده است. البته در 200 سال اخیر آب چشمه کمتر شده است و فقط آب بر روی حدود 1000 متر مربع از پلکان‌ها جریان دارد و بقیه پلکان‌ها که آب از روی آن جاری نیست مانند چشمه‌های پاموکاله ترکیه به رنگ سفید خود نمایی می کند.

چشمه آب‌معدنی (به انگلیسی: Mineral Spring) چشمه‌ای است که املاح معدنی قابل توجهی به جز کربنات سدیم و یاسولفات سدیم به صورت محلول داشته باشد. املاح موجود در چشمه‌های آب معدنی اغلب خاصیت درمانی دارند اما این چشمه‌ها بیشتر به دلیل جذابیت بصری مورد توجه اند. انواع چشمه‌های آب معدنی عبارتند از:

• چشمه نمکی که حاوی املاح نمکی است.

• چشمه گوگردی که حاوی محلول هیدروژه سولفوره است.

• چشمه آب آهن دار که حاوی محلول ترکیبات آهن است.

چشمه‌های باداب سورت اروست مشتمل بر دوازده چشمه با آب‌های کاملاً متفاوت از لحاظ رنگ بو مزه می باشند. یکی از این چشمه‌ها که چشمه اصلی بوده که دارای آبی بسیار شور می باشد و دارای حوضچه‌ای کوچک است که عمدتاً در تابستان برای آب درمانی استفاده می‌شود. در قسمتی از کف این حوضچه حفره‌ای عمیق به نام برمودای اروست وجود دارد.

در کناره‌های این حوضچه نیز رسوبات سیاه رنگی وجود دارد که همراه با آب حوضچه جهت درمان دردهای کمر و پا، امراض پوستی، روماتیسم و میگرن سودمند است. همچنین به علت شوری زیاد این دریاچه و دارا بودن املاح و مواد معدنی فراوان به هیچ عنوان در فصل زمستان یخ نمی زند و هیچ جانوری نیز در آن زیست نمی‌کند.

یازده چشمه دیگر که در مجاورت این چشمه قرار دارند، بسیار کوچک‎تر هستند و به اکسیر حیات معروف‌اند. همچنین دارای آب‌هایی به رنگ نارنجی و کمی ترش مزه‌اند که به صورت دائمی و نشتی همانند نوشابه‌ای گاز‌دار از دل زمین می‌جوشند. همچنین در اطراف دهانه چشمه‌ها کمی رسوب اکسید آهن نشسته است.

آب‌های رسوبی چشمه‌های باداب‌سورت در مسیر جریان خود از بالای کوه به پائین طی هزاران سال مانند آبشاری پلکانی با هنرنمایی خود دهها حوضچه کوچک بسیار زیبا در رنگ‌های نارنجی، زرد، قرمز و طلایی در اندازه‌های مختلف ایجاد کرده است که اسراری از دنیای مستور و پوشیده طبیعت بکر و دل انگیز را به نمایش گذاشته است.

البته حوضچه‌های پائین‌دست باداب سورت به خاطر ته‌نشین شدن املاح در حوض‌چه‌های بالادست، شفاف‌ترند. چشمه‌های باداب سورت ساری از نوع ژئوپارک محسوب شده و همزمان با آخرین چین خوردگی البرز در پلیوستوسن و پلیوسن که دوران چهارم زمین‌شناسی می‌باشد، شکل گرفته است.

البته این چشمه‌ها بسیار جوان هستند چرا که اگر چشمه‌های باداب سورت اروست را پیاده صدها متر به سمت شمال طی مسیر کنید در ارتفاعات به باداب سورت قدیمی می رسید که به گودال زمان معروف است. البته این چشمه صدها سال است که خشک شده است، اما آثار بسیار زیبایی از آن باقی است و اگر این چشمه جوشان بود بدون شک جزو عجایب هستی به شمار می رفت. چشمه سورت‌ در ایران فقط به همین دو مکان ختم نمی شوند. مکان دیگری به نام باداب کوچک که به شورسر معروف است نیز وجود دارد که شامل دو چشمه می‌باشد. این دو چشمه از نظر وسعت بسیار کوچک هستند و در منطقه‌ای در روستای اروست واقع‌اند و خواص درمانی بسیار خوبی نسبت به دیگر چشمه‌ها دارند. در مجموع در حریم روستای اروست سه باداب با موقعیت‌های جغرافیایی مختلف وجود دارد که دو تای آن زنده‌اند و هر کدام از چندین چشمه که دارای آب‌هایی با دمای معتدل می باشند، تشکیل شده‌اند و در همه ایام سال پر آب می‌باشند.

چشمه‌های باداب سورت در سال 1387 به عنوان دوّمین اثر طبیعی ملی ایران ثبت شد. در سال 1387، کوه دماوند، چشمه‌های باداب سورت و سرو ابرکوه به عنوان سه اثر طبیعی به‌وسیله سازمان میراث فرهنگی ثبت شدند. در مورد ترجمه تحت‌اللفظی باداب واژه مازندارانی «وا اُ» است. وا (باد) به نوعی درد (رُماتیسم) اشاره دارد که با استفاده از آب معدنی درمان می‌شود.

این اثر زیبا و دیدنی که حدود سه هکتار را در بر می گیرد، از شمال به ارتفاعات و تپه‌های پوشیده ‌‌‌‌‌از جنگل‌هایی با درختان سوزنی برگ می‌رسد، از جنوب مشرف به دره‌های پایین دست و از شرق در مجاورت ارتفاعات پوشیده از گیاهان بوته‌ای و درختچه‌ها است. غرب آن را نیز روستای اروست احاطه کرده است. دیدار از چشمه و حوضچه‌های باداب سورت خستگی را از جان گردشگران بیرون می کند و چشمان کنجکاو و حقیقت جو در کنکاش مناظر طبیعی جنگلی و کوهستانی پیرامون تا دوردست‌ها مبهوت و خیره می ماند.

خیال انگیزترین صحنه‌های منطقه به هنگام طلوع و غروب خورشید است که تلالو نور خورشید در حوضچه‌ها و انعکاس نور آنها همراه با سایه روشن طبیعت اطراف جلوه‌های تحسین برانگیز از موهبت خداوندی را به جلوه‌گری می‌گذارد که این چشم اندازهای چشم نواز هیچگاه از روح و ذهن فراموش نمی شود و بارها و بارها طبیعت دوستان را به تماشای خود فرا می خواند. باداب سورت در همه فصول سال زیباست و در هر فصل زیبایی‌های خاص خودش را دارد اما پر بازدید ترین زمان، فصل بهار و تابستان است.

روستای تاریخی، متمدن و زیبای اروست با وسعت زیادش از چندین محله قدیمی تشکیل شده است که سورت نیز یکی از آنها است و در گذشته‌های دور محله ای زرتشتی نشین بوده است. گویند که زرتشتیان بر فراز این چشمه‌ها با آداب و رسوم خاصی به عبادت خداوند یکتا می پرداختند. البته بعد‌ها این زرتشتیان به آیین مقدس اسلام گرویدند.

این چشمه‌ها در ارتفاع 1840 متری واقع شده‌اند و در ایران بی‌نظیر هستند و تنها در شش کشور دیگر پدیده‌ای تا حدّی شبیه باداب سورت وجود دارد. که عبارتند از: پاموکاله در ترکیه، ایوانهای مطبق سفید و صورتی در نیوزیلند، بایشوایتای در چین، باگنی سان فلیپو در ایتالیا، منطقه سنگ زرد در ایالات متحده آمریکا و هیرو ال آگورا در مکزیک.

در کشور ترکیه مشابه این چشمه‌ها با نام پاموکاله به صورت رسوبات سفید رنگ آهکی وجود دارد که نسبت به چشمه‌های اروست خواص درمانی و وسعت کمتری دارد و در زبان محلی به آن قلعه سفید یا قصر سفید می گویند که البته به علت اینکه منطقه آزاد استان مازندران، جنوب شهرستان ساری، بخش چهاردانگه، دهستان پشت کوه، روستای سورت، حدفاصل روستاهای اروست و مال خواست قرار دارد.