11 ذی الحجه، روز نوشتن دعای صباح

دعای صباح دعایی که حضرت امیرالمومنین (ع) بعد از دو رکعت نماز فجر می‌خوانده و به گفته علمای شیعه بلندترین مضامین حکمی، عرفانی و کلامی را در قالب الفاظ و عبارات ادبی بیان کرده است. علمای دینی به جهت اهمیت مضامین این دعا، شرح‌های بسیاری بر آن نوشته‌اند.

مضامین دعای صباح

1. دعای صباح با مناجات خداوند و ذکر نعمت‌های او از جمله پدید آوردن صبح، آفرینش آسمان، حرکت ستارگان و گردش آفتاب و ماه شروع می‌شود سپس به یگانگی، علم، بخشندگی، احسان و رحمت خدا اشاره می‌کند و به پیامبر(ص) و خاندان او درود می فرستد.
2. در فراز دیگر از خداوند حاجت‌هایی می‌طلبد. نعمت هدایت، و حلم و عدم تعجیل خداوند در عقوبت را یادآوری می‌کند. در ادامه علت آمدن خود به درگاه الهی را از جهت برآمدن و حصول آرزوها معرفی می‌کند و علت دوری از خدا را هوی و هوس نفس می‌داند که با گمان‌های فاسد، آرزوها، ارتکاب گناهان و مخالفت فرمان خدا موجبات هلاکت شخص را فراهم می‌کند. و امید خود به رحمت الهی و پناه گرفتن به درگاه او از خواهش‌های نفس را اظهار می‌دارد.
3. این دعا با بیان خواسته‌هایی از درگاه الهی ادامه پیدا می‌کند. رحمت بی‌کران الهی و اعتماد به قبول توبه و برآوردن امیدها و حاجات را یادآور می‌شود. به مسکینی و تهیدستی خود اشاره کرده عرضه می‌دارد: «چگونه رد می‌نمایی و بر می‌گردانی و ناامید می‌گذاری تشنه جگری را که درآمده باشد به سوی دریاهای آب زلال مالامال رحمت تو، و نوشیده باشد نوشیدن به مقدار تشنگی خود؟»
4.  در فرازهای بعد، دیگر بار رحمت الهی را یاد کرده، خداوند را وجودی معرفی می‌کند که «همه امیدها و آرزوها به او بازگشت می‌نماید و کار همه مخلوقات از حضرت او ساخته می‌گردد نه غیر او» و در ادامه عرضه می‌دارد که؛ «من مهارهای نفس را به ریسمان محکم اراده تو بسته‌ام» و به تفویض امور خود به خدا تاکید می کند. از خداوند هدایت می‌طلبد و سپس قدرت، دانایی و رزّاق بودن خدا را یادآور می‌شود.
5. در فقرات بعدی خداوند را از شریک، نقص‌ها، عیب‌ها و از صفات اجسام تنزیه کرده، او را دارای جمیع صفات کمال معرفی می‌کند. به نعمت‌های خداوند اشاره کرده و او را ستایش می‌کند. به پیامبر(ص) و آل او درود می‌فرستد و عصمت پیامبر(ص) و خاندان او را یادآور می‌شود. و با ستایش و با بیان حاجت هایی از درگاه الهی دعا به پایان می‌رسد.