چرا همسر شهید آوینی به پخش مستند همسرش از تلویزیون اعتراض کرد؟

شهید مرتضی آوینی، کارگردان فیلم مستند و روزنامه ‌نگار حوزه فرهنگی بود.

آسمونی: اما فروردین 1400 در مورد شهید آوینی ، مستندی ساخته و از شبکه سه پخش شد به نام «آقا مرتضی» که باعث اعتراض خانواده شهید آوینی شد.

در ادامه اعتراض همسر شهید آوینی و پاسخ کارگردان مستند آقا مرتضی را ببینید.

همسر شهید مرتضی آوینی در یادداشتی نوشت:

«تجربه‌ تماشای بخشی از مستند «آقا مرتضی» به یکی از هولناک‌ترین تجربیات زندگی‌ام تبدیل شد. تحمل دیدن کل برنامه را نداشتم. در تکه‌هایی که دیدم، کاریکاتوری از دوران جوانی شهید آوینی ارائه شده که شاید برای دختر دبیرستانی‌های چند دهه پیش جذاب باشد، مملو از روایت‌های جعلی و مبتذل مخصوص رسانه‌های زرد.

بدون اطلاع و نظارت خانواده، مستند زندگی‌نامه‌ای ساخته‌اند به نام «آقا مرتضی». در جای‌جای فیلم‌شان از تصویر و کلام بنده و دیگر اعضای خانواده که به برنامه‌ها و فیلم‌های دیگری تعلق دارد، استفاده کرده‌اند. حتی حریم شخصی‌ترین لحظات زندگی‌ام در بهشت زهرا را نگه نمی‌دارند و در تلویزیون نمایشش می‌دهند. از نظرشان، نمایش «بی‌سانسور» زندگی شهید آوینی، یعنی ساختن یک کاریکاتور بی‌وجود عاشق‌پیشه‌ سیگاری مثلا روشنفکر که هزاران‌هزار نمونه‌اش در همه جا پیدا می‌شود. تصویری مشابه زنان بدکاره‌ فیلمفارسی که قرار است با وقوع انقلاب آب توبه سرشان بریزند تا پاک شوند. هرچه بدکاره‌تر جذاب‌تر، توبه‌اش مقبول‌تر و فروش فیلم بیشتر.

اول صبح نامه‌ای می‌فرستم برای آقای شاه‌آبادی، معاون سیما. به نمایندگی از کل خانواده نارضایتی‌ام را اعلام می‌کنم و خواستار توقف پخش برنامه می‌شوم. می‌نویسم شهید آوینی تا زمانی که در قید حیات بود، علاقه‌ای به روایت زندگی خصوصی‌اش نداشت. و حالا که نیست، تشخیص این‌که کدام بخش از زندگی ایشان را می‌شود روایت کرد و چگونه، به عهده‌ خانواده‌اش است. به چه حقی می‌شود در زندگی خصوصی یک شخصیت مشهور تجسس کرد و بعد، بر اساس اطلاعاتی مطلقاً جعلی این زندگی را به تصویر کشید؟ در کجای دنیا، زندگی خصوصی یک شخصیت مشهور را می‌شود بدون اطلاع و نظارت خانواده‌اش ساخت؟ جوابی نمی‌شنوم.

با آقای فروغی، مدیر شبکه سه، تماس می‌گیرم، پشت تلفن همان حرف‌ها را تکرار می‌کنم. پاسخ این است که قرائت‌های مختلفی در مورد شهید آوینی وجود دارد! کم‌کم من دارم تبدیل می‌شوم به سانسورچی و ایشان به مدافع آزادی عقیده! توضیح می‌دهم که الان درباره‌ افکار شهید آوینی صحبت نمی‌کنیم که بشود قرائت‌های متفاوتی از آن داشت. البته که هر کسی می‌تواند، به روال مرسوم این 28 سال، نظر خودش را درباره‌ افکار او ابراز کند، فیلمش را بسازد یا نوشته‌اش را منتشر کند. ما می‌شنویم و بعد، نظر خودمان را می‌گوییم، بدیهی است که اگر اختلاف‌نظری شکل بگیرد، اعتراض و شکایت قانونی در پی نخواهد داشت.

الان داریم درباره‌ جزئیات زندگی خصوصی یک شهید مشهور صحبت می‌کنیم که تا وقتی در قید حیات بوده، بدون اجازه‌ خودش و بعد از آن هم بدون اجازه‌ و تأیید وارث قانونی‌اش نمی‌شود بر اساس این جزئیات منتشرنشده‌ و خصوصی، فیلم ساخت. چطور می‌شود به حرف‌هایی که شاید کسی نقل کرده اکتفا و استناد کرد؟ شاید هر کسی هر نسبت دروغینی به ایشان بدهد؛ این کفایت می‌کند برای نمایشی‌کردن زندگی خصوصی این شخصیت؟ تازه این یک وجه ماجراست، وجه دیگر موضوع، تعرض به زندگی خصوصی خانواده و تبعات ارائه‌ این چهره‌ جعلی در زندگی تک‌تک اعضای خانواده‌ اوست.

حرف‌هایم فهم نمی‌شود. برایم روشن می‌شود وقتی سازمان اوج، تهیه‌کننده‌ فیلمفارسی شهید آوینی باشد، مرزهای بی‌اخلاقی، بی‌قانونی، پرده‌دری، و ابتذال می‌تواند جابه‌جا شود. تلویزیون هم صرفاً پخش‌کننده است و مدیرانش می‌گویند با وجود احترام بی‌حدوحصری که نه تنها برای شهید آوینی بلکه برای همه‌ خانواده‌های شهدا قائل‌اند، به پخش این برنامه‌ مبتذل ادامه خواهند داد!

در کشوری زندگی می‌کنیم که مرجع تأیید آن‌چه درباره‌ زندگی خصوصی سیدمرتضی آوینی نمایش می‌دهند، من نیستم که همسرش بوده‌ام و صاحب قانونی آن‌چه از او بازمانده. بلکه برنامه‌ساز سازمان اوج است که اجازه دارد قرائت جعلی خودش را برای میلیون‌ها مخاطب به نمایش بگذارد و آنها را به این باور برساند که آوینی همین بوده که ما مقابل چشم‌تان قرار داده‌ایم.»

جواب کارگردان مستند آقا مرتضی

سیدابراهیمی کارگردان مستند «آقا مرتضی» درباره اعتراض خانواده شهید آوینی گفته است:

مشکل این است که خانواده شهید آوینی تصور می‌کنند غیر از خانواده کسی حق ندارد به این شهید بپردازد.

هدف ما این بود مستندی جامع از شهید آوینی بسازیم و با توجه اینکه بیش از 20 سال از شهادت ایشان گذشته، تصمیم گرفتیم از برخی آثاری که درباره شهید ساخته شده بود، کمک بگیریم.

ما پیش‌تر روی کتابی با موضوع شهید آوینی کار می‌کردیم که بعدها به پژوهش‌های مستند «آقا مرتضی» تبدیل شد. برای این پژوهش‌ها سراغ همسر شهید آوینی رفتیم که برخوردی تند با ما داشتند.

خانواده شهید تصور می‌کنند کسی نباید به ایشان بپردازد، در حالی که شهید آوینی بُعد ملی دارد.