تاریخچه و وظایف سازمان حفاظت محیط زیست ایران

آسمونی : سازمان حفاظت محیط زیست ایران سازمانی دولتی است که بر امور مربوط به حفظ محیط زیست ایران نظارت دارد....

در این مطلب می خوانید : [بستن]

- تاریخچه
- اهداف و وظایف
- وظایف اساسی
- تهیه و تدوین ضوابط و استانداردهای زیست محیطی در زمینه های زیر:
- بخش‌ ها و مجموعه‌ های مرتبط
- یگان حفاظت
- شرح وظایف اداره یگان حفاظت
- طرح‌های بین المللی سازمان

سازمان حفاظت محیط زیست ایران وابسته به ریاست جمهوری ایران است و عیسی کلانتری ریاست آن را بر عهده دارد. کوشش دست‌ اندر کاران در سال 1335 باعث تشکیل سازمانی به نام کانون شکار ایران شد.

تاریخچه

تخریب محیط زیست و بهره برداری بیش از حد منابع در کشور ما نیز همانند بسیاری از کشور های جهان در طی قرن گذشته، چشمگیر بوده و تسریع در این روند در سال 1335 منجر به تشکیل دستگاهی مستقل به نام کانون شکار ایران، با هدف حفظ نسل شکار و نظارت بر اجرای مقررات مربوط به آن شد.

در سال 1346 در پی تصویب قانون شکار و صید، سازمان شکاربانی و نظارت بر صید جایگزین کانون فوق شد. بر اساس قانون اخیر، سازمان شکاربانی و نظارت بر صید، ترکیبی از وزیران کشاورزی، دارایی، ‌جنگ و شش نفر از اشخاص با صلاحیت بود.

بر اساس ماده 6 قانون فوق، وظایف سازمان شکاربانی و نظارت بر صید از محدوده نظارت و اجرای مقررات ناظر بر شکار فراتر رفته و امور تحقیقاتی و مطالعاتی مربوط به حیات‌ وحش کشور، تکثیر و پرورش حیوانات وحشی و حفاظت از زیستگاه آنها و تعیین مناطقی به عنوان پارک وحش و موزه‌ های جانور شناسی را نیز در بر گرفت.

با تلاش‌ های اسکندر فیروز، در سال 1350 نام سازمان شکاربانی و نظارت بر صید به “سازمان حفاظت محیط زیست و نام شورای‌ عالی شکاربانی و نظارت بر صید به “شورای‌ عالی حفاظت محیط زیست تبدیل شد و امور زیست‌ محیطی از جمله پیشگیری از اقدام های زیانبار برای تعادل و تناسب محیط زیست نیز به اختیارات قبلی آن افزوده شد.

در سال 1353 پس از برپایی کنفرانس جهانی محیط زیست در استکهلم و با تصویب قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست در 21 ماده، این سازمان از اختیارات قانونی تازه‌ ای برخوردار شد و از نظر تشکیلاتی نیز تا اندازه‌ ای از ابعاد و کیفیت سازگار با ضرورت های برنامه‌ های رشد و توسعه برخوردار شد.

اسکندر فیروز، مرداد سال 1356 از ریاست سازمانی که بینان‌ گذارش بود، کناره‌ گیری کرد. پس از آن تا پاییز سال بعد منوچهر فیلی ریاست دستگاه محیط زیست ایران را بر عهده داشت.

پس از انقلاب 57 زمزمه‌هایی از تعطیلی این سازمان شنیده شد اما عده‌ای توانستند از عملی شدن این خواسته جلوگیری کنند.

اهداف و وظایف

مهم‌ترین اهداف سازمان به ترتیب اهمیت عبارتند از:

تحقق اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به منظور حفاظت از محیط زیست و تضمین بهره‌مندی درست و مستمر از محیط زیست به نحوی که ضمن حفظ تعادل مناسبات زیستی موجبات توسعه پایدار و بهبود، رشد و اعتلای کیفی انسان ها فراهم آید.
پیش‌گیری و ممانعت از تخریب و آلودگی محیط زیست.
حفاظت از تنوع‌زیستی کشور وسعت بخشیدن به منابع طبیعی.

وظایف اساسی

مطالعه عوامل مخرب و آلاینده‌های مختلف محیط زیست
به کارگیری فن‌آوریهای سازگار با محیط زیست و ارائه دستورالعملهای زیست‌ محیطی برای مکان‌یابی محل استقرار واحدهای صنعتی بزرگ، کشاورزی و سکونت‌گاههای انسانی
شناسایی و تعیین زیستگاه های بحرانی با ارزش زیست‌ بومی بالا
گسترش همکاریهای منطقه‌ای و بین‌المللی در زمینه محیط زیست
تهیه و تدوین ضوابط و استانداردهای زیست‌ محیطی برای مدیریت و بهره‌برداری از منابع آب، خاک، هوا، مدیریت پسماندها و زباله‌های شهری، روستایی، صنعتی و کشاورزی، کنترل دخالت در اکوسیستمها بر حسب ظرفیتهای طبیعی آنها
گسترش آگاهی زیست‌ محیطی
جمع‌آوری، نگهداری و نمایش گونه‌های گیاهی و جانوری از طریق ایجاد موزه‌ها و نمایشگاههای مختلف
اعمال نظارت و دخالت قانونی برای پیشگیری و منع ورود آلاینده‌ها به منابع زیست‌ محیطی
حفاظت از اکوسیستم های طبیعی کشور و ترمیم اثرات سوء گذشته در محیط زیست
پیشگیری و ممانعت از تخریب و آلودگی محیط زیست
ارزیابی ظرفیت قابل تحمل محیط در جهت بهره وری معقول و مستمر از منابع محیط زیست نظارت مستمر بر بهره برداری از منابع محیط زیست
برخورد فعال با زمینه های بحرانی محیط زیست شامل آلودگیهای بیش از ظرفیت قابل تحمل محیط

تهیه و تدوین ضوابط و استانداردهای زیست محیطی در زمینه های زیر:

هوا شامل هوای آزاد ، حد مجاز تخلیه کننده ها ، طبقه بندی منابع و عوامل آلوده کننده آب و تغییر و تخریب مسیر رودخانه ها و انهدام تالابها و دگرگونی اکولوژیک دریاچه ها و دریاها منابع خاک شامل آلوده کننده و فرساینده خاک
سروصدا شامل حد مجاز و تعیین ضوابط مکانی ،‌ زمانی و نوعی مواد زائد و جامد شامل جمع آوری، حمل، دفع یا تبدیل و بازیافت مواد زائد وجامد از منابع روستائی، شهری، معدنی ، کشاورزی و غیره در مناطق مختلف کشور
آفت کشها و کودهای شیمیائی شامل حد مجاز باقیمانده در محیط ، دفع یا معدوم نمودن و ممنوعیت مکانی، زمانی، نوعی، کمی و کیفی
پوشش گیاهی و جانوران وحشی آلودگی های مواد نفتی ، فلزات سنگین ، سموم کشاورزی ، فاضلاب انسانی و ... در محیط های دریایی ( آب ، رسوب ،‌ آبزیان (
آموزش زیست محیطی به منظور اشاعه و ارتقاء سطح دانش و بینش زیست محیطی افرادجامعه برای ایجاد علاقه ، حس مسئولیت و مشارکت عمومی مردم کشور در حفاظت از محیط زیست با همکاری مراکز آموزشی و پژوهشی و رسانه های گروهی، تشکل های غیردولتی و بهره گیری از کلیه امکانات داخل کشور و در سطح بین المللی
ارزیابی و نظارت به منظور حصول اطمینان از کاربرد و کارآئی ضوابط و استانداردهای زیست محیطی
ایجاد موزه و نمایشگاه به منظور جمع آوری و نگهداری و نمایش نمونه ها و گونه های گیاهی و جانوران وحشی با توجیه جنبه های آموزشی و تحقیقاتی آنها و تاکسیدرمی جانوران وحشی جهت استفاده در نمایشگاه و موزه ها
ایجاد توسعه و گسترش مراکز آموزش علمی و کاربردی زیست محیطی به منظور تامین و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز محیط زیست کشور با هماهنگی و همکاری وزارت فرهنگ و آموزش عالی و سایر مراجع ذیربط
مطالعه و بررسی اکوبیولوژی دریا و آلودگی های دریایی و تالابهای ساحلی
مطالعه و ارزیابی وضعیت کمی و کیفی اجزای تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی کشور
تدوین طرح ها و پروژه های تحقیقات و پژوهشی منطقه ای ، ملی و بین المللی در زمینه مسایل زیست محیطی
ارزشگذاری اقتصادی منابع طبیعی و هزینه های زیست محیطی ناشی از توسعه
مطالعه و زمینه سازی جهت دستیابی به توسعه پایدار

بخش‌ ها و مجموعه‌ های مرتبط

پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار

پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار، یک مؤسسه پژوهشی وابسته به سازمان حفاظت محیط زیست و تابع قوانین و مقررات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار در سال 1393 مجوز قطعی فعالیت را با سه گروه پژوهشی اقتصاد محیط زیست، ارزیابی و مخاطرات محیط زیست، ایمنی زیستی و تنوع زیستی دریافت نمود.

یگان حفاظت

یگان حفاظت محیط زیست یکی از زیر مجموعه‌ های پلیس پیشگیری نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است که بودجه آن توسط سازمان حفاظت محیط زیست تأمین می‌ شود. هدف از تشکیل این یگان، پیشگیری و ممانعت از تخریب و آلودگی محیط زیستی، حفاظت از انواع گونه‌ های گیاهی و جانوری کشور و مقابله با صید و شکار غیر مجاز و صدور مجوز های شکار عنوان شده‌ است.

شرح وظایف اداره یگان حفاظت

راهبری و تدوین برنامه های عملیاتی جهت مقابله با شکار و صید غیر مجاز ، تخریب محیط زیست و مسببین آلودگی زیست محیطی و انجام اقدامات لازم در زمینه دستگیری متخلفین ذیربط و تشکیل پرونده و معرفی به مقامات ذیصلاح قضایی با همکاری واحد حقوقی .
برنامه ریزی واجرای دوره های آموزش نظامی و نحوه بکار گیری سلاح جهت محیط بانان وماموران اجرایی
تامین اسلحه و مهمات و تجهیزات مورد نیاز محیط بانان و توزیع تسلیحات و تجهیزات انتظامی و مخابراتی برابر جداول مصوب سازمانی در سطح اداره کل .
ساماندهی مجوز حمل سلاح سازمانی مامورین اجرایی.
جمع آوری و ارزیابی مستمر اخبار و اطلاعات در خصوص تخریب و آلودگی محیط زیست و شکار و صید غیر مجاز در سطح استان وارایه راهکارهای لازم جهت پیشگیری از آن .
انجام اقدام لازم در خصوص گسترش همکاری با عوامل انتظامی محل ماموریت در کشف جرایم در ادارات کل حفاظت محیط زیست استانها.
انجام هماهنگی های لازم با ناجا و مراجع قضایی در زمینه تعقیب و ادامه پیگیری متخلفین زیست محیطی در خارج از حوزه استحفاظی شهرستان محل وقوع جرم.
انجام هماهنگی های لازم با سایر دستگاههای اجرایی و انجام عملیات اطفاء حریق در مناطق آزاد، شکار ممنوع و مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان و انجام امورامدادی لازم.
حفاظت از اموال ،‌اماکن ، مستحدثات و جلوگیری از آسیب رسانی به آنها در مناطق آزاد و تحت مدیریت.
همکاری با گشتهای تخصصی ویژه جهت پیشگیری و جلوگیری از ایجاد هر گونه آلودگی و تخریب محیط زیست اعم از آب ، هوا و خاک و تنوع زیستی.
همکاری با گشتهای تخصصی ویژه جهت پیشگیری و جلوگیری از فعالیت مراکز غیر قانونی کارگاههای تاکسیدرمی و مراکز فروش غیر قانونی حیوانات تاکسیدرمی شده و مراکز غیر مجاز و تکثیر و پرورش حیات وحش در حوزه استان مطابق با ضوابط و مقررات مربوط.
نظارت بر چیدمان و عملکرد پرسنل یگان .