نقد فیلم روانشناختی پسر کشی

اختصاصی آسمونی نقد ازمرجان دلپسند

درگذشته در بسیاری از شهرها و استان های کشورمان ایران داشتن فرزندپسر یک موهبت و فوق ارزش تلقی می شد؛ اکنون نیز یک موهبت به حساب می آید،خصوصا درخانواده هایی که در روستاها وحومه شهرها به کارهایی همچون کشاورزی،دامداری و...اشتغال دارند.البته در آن دوره و در چنین خانواده هایی نقش پسر خانواده بیشتر از جنبه اقتصادی اهمیت داشت چون عصای دست پدر و مادران بودندو شایدیک نیروی کار رایگان جهت خدمت درمزارع و مراتع و یاصرفا عضوی ازخانواده که باتلاش و زور وبازو خود به تامین نیازهای خانواده و فرزندانش می پرداخت .

همان طورکه فقط و فقط برای زنان نقش فرزندپروری و مادربودن رامتصور می شدند.اما در زمان حال به فرزند پسر به مثابه عضوی ازخانواده که قرار است؛ نسل آن خانواده را ادامه بدهد ؛نگاه می کنند. درآن دوران نیز زنانی بودند که به دلیل به بدنیا آوردن فرزندان پسر، ازدید اطرافیان و خانواده همسرانشان به چنان ارزش و اعتباری دست می یافتند که به زنانی که تنها فرزند دختر بدنیا می آوردند،فخر می فروختند. گاهی نیز آنها را تحقیر می کردند.تا جایی که این موضوعآنان را وادار می کرد تابرخلاف میل خود برای شوهرانشان همسر دوم اختیار نمایند.همانطور که در فیلم سینمایی"پسر کشی"به کارگردانی "محمدهادی کریمی"می توان دید.فیلمی که در سی وهشتمین جشنواره فیلم فجر در سال 1398 نیز به نمایش درآمد.ازدیگر آثار این کارگردان می توان به(برف وشیروانی داغ)،(کمدی انسانی) و...اشاره نمود.در این فیلم سینمایی به موضوعات متعددی از قبیل زنان وفراز نشیب های زندگی آنان،مردسالاری وخرافات و...اشاره شده است.

باتوجه به عنوانی که برای این فیلم درنظر گرفته شده است و باتوجه به سکانس های ابتدایی این فیلم که همگی در گذشته اتفاق افتاده است؛پیش بینی داستان این فیلم اتفاقات برای مخاطب به راحتی قابل حدس زدن است.بیشترین موضوعی که این فیلم به آن پرداخته است؛مربوط به زنانی است که دراین فیلم نقش آفرینی دارند.از یک سو با شخصیت مادر با بازی"ژاله صامتی"روبرو هستیم؛بانویی که دارای چهارفرزند دختر است وبرای معاینه وپنجمین بارداری اش به پزشک زنان مراجعه می کند بااین امیدکه شاید این بار فرزندش پسر باشد وبتواند دوباره عزت نفس خود را به عنوان یک بانو نزد همسرش وخانواده او بازیابد.بانویی که مملو ازخشم های فروخورده وزخم زبان هایی است که ازخواهر شوهر خود با بازی"نسیم ادبی"شنیده و این سرکوفت ها برایش تبدیل به یک کینه شده و حتی تا بعد ازگذشت سالها از آن دوران به اضطراباتی نامشخص از اتفاقاتی که هنوز نیفتاده است؛ تبدیل شده است.همانطور که دربخش دوم این فیلم می توان دید که او دوست ندارد پسرش همسری اختیار نماید.

بخش دوم این فیلم سینمایی نیز بدون هیچ مقدمه ای شروع می شود ودرسکانس های بعدی با ورود دختری به زندگی ژاله صامتی وپسرش مخاطب غافلگیر می شود. دختری که ظاهرا از ابتدا دردل ژاله صامتی نشانه هایی ازاضطرابات وترس های نامشخص گذشته راتداعی و زندگی را برای او تبدیل به کابوس می کند.دختری که با یادگاری هایش ازگذشته نه چندان دوروتداعی دوباره آنها وتنهابا هدف انتقام وارد این خانه می شود.به نظر می رسدبه این شخصیت بابازی"بهاره کیان افشار"کامل تر ازدیگر شخصیت هاپرداخته شده است.دختری که می خواهد انتقام گذشته اش و اتفاقات ناخوشایند ه اش را از ژاله صامتی بگیرد. برای مثال درسکانس هایی از این فیلم می بینیم که این دختر مانند یک عضو قدیمی خانواده کارهای خانه ژاله صامتی رانظم می دهد ومرتبا بدنبال آلبوم در آن خانه می گردد یا لباس هایی شبیه لباس های مادرمرحوم خود رامی پوشد و عروسک واشیای قدیمی را درخانه اومی گذارد.

اشکالی که می توان برای این فیلم مطرح کرد،این است که نقش پدرخانواده در این فیلم به لحاظ حضور ودیالوگ هایش بسیار کوتاه بود. همچنین با وجود پدرخانواده و اینکه اوحکمران وتصمیم گیرنده نهایی درخانواده بوده است ،خواهر ش برایش تصمیم می گیرد وخود اوظاهرا ازتصمیماتی که برایش می گیرند،نقشی ندارد.نکات قابل ابهامی در این فیلم وجود داردکه برای مخاطب تا پایان فیلم بی جواب می ماند.ابهام اول،"ژاله صامتی" چگونه صاحب فرزند پسرشد،درحالی که درگذشته به خاطر اینکه صاحب فرزند پسرنمی شد؛موردطعنه وکنایه واقع می شد؟ابهام دوم اینکه چراچهارفرزند دختر او به خاطرحضور پسرش باوی زندگی نمی کنند و یا او را به عنوان برادرخودقبول ندارند؟سومین ابهام نیز این است که چگونه و درچه زمانی خبر انتشار کشف اسکلت دوانسان منتشرشده بود؟چگونه پای پسر این ژاله صامتی به این داستان وارد می شود؟درنهایت داستان اسکلت های دو انسان که در انتهای فیلم مشخص می شود که مربوط به جدال همسر اول و دوم مادرخانواده بوده است.