12 آوریل؛ روز جهانی فضانوردی

 در روز 12 آوریل 1961 بشریت مرزهای علم را به عقب راند و برای اولین بار یک انسان فضانورد به فضا ارسال شد. یوری گاگارین، خلبان جوان اتحادیه جماهیر شوروی برای 108 دقیقه در اطراف زمین پرواز کرده و سپس با موفقیت به خانه بازگشت.

آسمونی: گاگارین در سال 1934 در دهکده کلوشینو در نزدیکی شهر کوچک گژاتسک (گاگارین کنونی) در غرب مسکو متولد شد. خانواده وی در یکی از مزارع کمونیستی کار می‌کردند که توسط اتحاد جماهیر شوروی برای سازماندهی تولید محصولات کشاورزی برنامه‌ریزی شده بود.

گاگارین در نوجوانی پس از مشاهده فرود اضطراری یک هواپیمای نظامی در نزدیکی خانه‌شان تصمیم گرفت که خلبان جنگی شود. پس از تحصیل در رشته فیزیک و ریاضیات و ورود به کلوپ پرواز، رویای گاگارین به واقعیت پیوست. وی در سال 1955 نخستین پرواز انفرادی خود را انجام داد که چهار سال قبل از ورودش به عرصه فضا بود.

جنگ سرد و رقابت فضایی

با اوج گرفتن جنگ سرد، فضا به منبع تنش بین شوروی و آمریکا تبدیل شد. گاگارین در آن زمان نمی‌دانست که قرار است یکی از مهمترین پیروزی‌های شوروری را ارائه کند. هر دو حکومت شوروی و آمریکا می‌خواستند نخستین فاتح فضا باشند. هر دو طرف می‌دانستند که ارسال نخستین انسان به فضای خارج زمین می‌تواند دستاوردی بزرگ باشد.

در سال 1957، اتحادیه شوروی نخستین پیروزی را با ارسال نخستین ماهواره ساخت دست بشر به فضا موسوم به "اسپوتنیک 1" بدست آورد. از آن زمان به بعد هر دو کشور شوروی و آمریکا به سختی کار می‌کردند تا در رقابت بعدی یعنی ارسال انسان به فضا برنده شوند.

یوری گاکارین که در آن زمان به عنوان خلبان جنگنده فعالیت می‌کرد، جذب موفقیت‌های کشورش در فضا شد و تصمیم گرفت برای شرکت در برنامه وستوک درخواست کند. هدف این برنامه آموزش دقیق جسمی و روانی، آماده‌سازی نخستین مرد یا زن از شوروی برای ارسال به مدار پائین زمین بود.

مقاومت گاگارین، مهارت‌های خلبانی‌اش، تحصیلات علمی و قامت کوچک وی به دلیل فضای محدود درون کابین به او اجازه داد تا توسط سرگئی کورلوف، رئیس برنامه فضایی آن زمان از بین 200 کارآموز به عنوان نخستین فضانورد انسان انتخاب شود.

در روز 12 آوریل 1961 گاگارین بر روی فضاپیمای ووستوک 1 به اولین مردی تبدیل شد که توانسته زمین را از فضا مشاهده کند.

آمریکا سه هفته پس از این دستاورد توانست فضانورد خود را به فضا بفرستد. آلان شپارد در روز پنج مه 1961 برای 15 دقیقه در اطراف مدار زمین سفر کرد. دو سال بعد نخستین زنی که به فضا ارسال شد نیز روسی بود. والنتینا ترشکووا، فضاپیمای ووستوک 6 را در ژوئن 1963 به پرواز درآورد.

یوری گاگارین الهام‌بخش نسل‌های فضانوردان و کیهان‌نوردان سراسر جهان بوده است. وی در روز 27 مارس 1968 طی یک پرواز آموزشی نظامی در سن 34 سالگی درگذشت.

روز 12 آوریل در سال 2011 در پنجاهمین سالروز سفر گاگارین به فضا که راه را برای کاوشهای متعاقب فضایی هموار کرده بود، به طور رسمی به عنوان روز جهانی پرواز انسان به فضا نامگذاری شد.