تفاوت مطب، کلینیک، پلی کلینیک، ساختمان پزشکان، درمانگاه و بیمارستان

مطب، کلینیک، پلی کلینیک، ساختمان پزشکان، درمانگاه و بیمارستان مکان هایی هستند که تقریبا معنای مشابهی دارند اما تفاوت هایی نیز با همدیگر دارند. برای آشنایی با تفاوت مطب، کلینیک، پلی کلینیک، ساختمان پزشکان، درمانگاه و بیمارستان این بخش آسمونی را تا پایان مطالعه نمایید.

تفاوت مطب، کلینیک، پلی کلینیک، ساختمان پزشکان، درمانگاه و بیمارستان

مطب

آسمونی : مَطَب عموما جایی است که پزشک در آن به معاینه و درمان بیماران می‌پردازد، البته تسامحا به محل فعالیت سایر شاغلین حرف پزشکی مانند روانشناس که دارای دفترکار می‌باشند نیز می‌توان مطب اطلاق کرد.واژه مطب اسم مکان از ریشه طب است و در پارسی به آن پزشکگاه هم می گویند. طبق قوانین موجود تأسیس مطب در ساختمانهای مسکونی نیز مجاز است. هر پزشکی تنها پس از اخذ مجوزهای لازم مانند پروانه مطب از سازمان نظام پزشکی) مجاز به تأسیس مطب است و مسئولیت اقدامات درمانی انجام شده در مطب برعهده پزشک می‌باشد . نصب تابلو، چاپ سرنسخه، تعرفه دریافتی از بیماران، اقدامات درمانی قابل انجام در مطب، فهرست ملزومات مطب و شرایط فیزیکی آن تابع قوانین موجود می‌باشد .

کلینیک یا درمانگاه

درمانگاه یا کلینیک (به انگلیسی: clinic) ساختمان یا بخشی در بیمارستان یا مرکز بهداشتی - درمانی که به درمان بیماران یا مراقبت پزشکی از بیماران سرپایی اختصاص دارد. معمولاً درمانگاه موسسه‌ای مستقل است که به درمان بیماران می‌پردازد ولی برخلاف بیمارستان بیماران را بستری نمی‌کند. در ایران درمانگاه معمولاً می‌تواند دارای بخشهای پزشک عمومی و متخصص، دندانپزشکی، داروخانه، مامایی، رادیولوژی، آزمایشگاه و … باشد. مجوز تأسیس و پروانه بهره‌برداری درمانگاه را وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از طریق دانشگاه‌های علوم پزشکی مربوطه صادر می‌نماید. درمانگاه می‌تواند خصوصی، دولتی یا خیریه باشد. هر درمانگاهی بجز مؤسس باید برای هر شیفت فعال خود دارای مسئول فنی پزشک باشد. درمانگاه می‌تواند عمومی یا تخصصی (مانند درمانگاه پوست و مو یا درمانگاه دندانپزشکی) باشد. برخلاف ساختمان پزشکان، درمانگاه مؤسسه واحدی است لذا می‌تواند با سازمانهای بیمه گر و ادارات قرارداد (جهت پذیرش بیماران) ببندد، سرنسخه و سربرگ داشته باشد و پذیرش و صندوق واحدی برای بخشهای مختلف داشته باشد.

پلی کلینیک

پلی کلینیک، در لغت به معنای مطبی است که دارای درمانگاه‌های مختلف بوده و در صورت لزوم امراض و بیماری‌های مختلف را در آن جا مورد مداوا قرار می‌دهند. پلی کلینیک طبق تعریف آیین‌نامه در درمانگاه‌ها و پلی کلینیک مصوب سال 1334، موسسه‌ای است که در آن چند بخش برای بیماری‌های مختلف دایر می‌باشد.

ساختمان پزشکان

ساختمان پزشکان (به انگلیسی: polyclinic) مجتمعی که در آن انواع مختلف بیماری‌ها و صدمات به‌طور سرپایی بررسی و درمان می‌شود. معمولاً مجتمع درمانی مانند درمانگاه موسسه ای مستقل است که به درمان بیماران می‌پردازد ولی برخلاف بیمارستان بیماران را بستری نمی‌کند و برخلاف درمانگاه معمولاً همزمان بیماران در چند رشته تخصصی ( مانند چشم، ارتوپدی، قلب و ...) پذیرش می‌شوند . مجتمع درمانی می‌تواند خصوصی، دولتی یا خیریه باشد . البته در قوانین مصوب فعلی بخش درمان ساختار مستقلی با نام مجتمع درمانی نداریم .

بیمارستان

آسمونی : بیمارستان یا شفاخانه نهادی است برای تیمارداری و درمان بیماران. بیمارستان معمولاً یک ساختمان بزرگ یا چادر بزرگ است که در آن، انجام مراقبت و درمان از سوی پزشکان، جراحان، پرستاران، متخصصان و دیگر افراد انجام می‌گیرد. معمولا بیمارستان از نظر بزرگی فضا، تعداد کارکنان، انواع خدمات و تنوع رشته‌های درمانی، وسیع تر از درمانگاه یا ساختمان پزشکان است.

دی کلینیک

مجتمع­ دی ­کلینیک به مجتمع پزشکی اطلاق می­شود که پس از انجام جراحی ، بیمار حداکثر ظرف چند ساعت قادر به ترک مرکز بشود . اعمال جراحی انجام شده اعم از جراحی مینور یا ماژور (جراحی مینور بدون بیهوشی و با بی­حسی موضعی، جراحی ماژور ، با بیهوشی انجام می­گردد) حتی در مورد اعمال جراحی ماژور که با بیهوشی عمومی انجام می­گردد نیز باید بیمار پس از به هوش آمدن مرکز را ترک نماید و نیازی به بستری شدن نداشته باشد .

هدف از تأسیس این گونه مراکز ممانعت از تحمیل هزینه سنگین به بیمار و حذف مخارج و مشکلات ناشی از هتلینگ و ترخیص هرچه سریعتر بیمار می­باشد . مجموعه متخصصین گروه جراحی که می­توانند مبادرت به اعمال جراحی نمایند عبارتند از:

جراحان عمومی، ارولوژی (جراحان مجاری ادراری و کلیه) ، ارتوپدی (جراحان استخوان و مفاصل) ، زنان و زایمان ، جراحی اطفال ، گوش و حلق و بینی ، ترمیمی و جراحی­های چشم . متخصصین فوق ­الذکر عمل­هایی را در این مراکز­ می­توانند انجام دهند که حداکثر مدت توقف بیمار بعد از عمل جراحی چند ساعت بیشتر نباشد و تا حد امکان بیمارانی را جهت عمل در این مراکز انتخاب کنند که احتمال خطر ضمن و بعد از عمل حداقل باشد و بعلاوه قبلاً تمام بررسی­ های دی­ کلینیک انجام شده و حتماً لازم است این مراکز با یک بیمارستان در نزدیکی خود قرارداد رسمی داشته باشد تا در صورت پیش آمدن مشکل در ضمن عمل ، بیماران به فوریت و بدون قید و شرط در آن بیمارستان بستری و پذیرش شوند ، انجام اعمال جراحی در مراکز جراحی محدود در مورد افرادی صورت می­گیرد که ریسک عمل جراحی حداقل باشد و بیمارانی که بعلت داشتن مشکلات در سایر ارگان­ها باعث افزایش ریسک عمل جراحی می­گردند ، در این مراکز پذیرفته نشوند ، بعلاوه بیمار باید به لحاظ فکری و فرهنگی قدرت انجام دستورات بعد از عمل را به نحو احسن داشته باشد . نمونه بارز بیمارانی که نباید در این مراکز عمل شوند عبارتند از:

بیمارانی که به عنوان عقب­مانده ذهنی شناخته شده باشند .
بیمارانی که دچار عفونت­های مجاری تنفسی ، ریوی ، کلیوی و کبدی (هپاتیتها) یا شکمی باشند.
بیمارانی که علایم حیاتی طبیعی نداشته یا دچار شوک و تروما شده باشند .
بیمارانی که نیازمند مانیتورینگ هستند .
نوزادان و شیرخواران زیر سه ماه .
بیماران خیلی چاق ، بیماران آسمی ، بیماران دچار کم خونی ، بیماران بسیار مسن و بیمارن قلبی ، ریوی و هیپرتانسیو (فشار خون بالا) .
پذیرش بیمارانی که نیاز به اقدامات درمانی غیر جراحی داشته باشند جز در موارد فوریت ها (اورژانس) ممنوع است.
لیست اقدامات تشخیصی درمانی و اعمال جراحی سرپایی مجاز و امکانات لازم برای انجام امور مزبور در مراکز جراحی محدود همه ساله از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی متناسب با پیشرفت های پزشکی اعلام می­گردد .

عمده گروه و تیپ تجهيزات پزشکي مجتمع ­های دي­کلينيک شامل انواع متنوع دستگاه های الکتروشوک ، الکتروکارديوگرافي ، پرفيوزر ، ساکشن پرتابل ، اکسيژن پرتابل ، پالس اکسي متر ، ترالي کد ، دستگاه های مانيتور پرتابل است که هرکدام به يک دستگاه مانيتور سانترال متصل مي باشند .

بيماراني که قبل و پس از عمل جراحي در اين مجتمع­ های دی­ کلینیک بستري مي­ گردند ، شامل جراحي­ هاي عمومي کوچک ، ترميمي ، زيبايي ، فيکو ، آنژيوگرافي ، رينوپلاستي ، فيستول­ گذاري ، PEG گذاري ، ERCP ، لاپاراسکوپي ، تعبيه سوند دبل­جي ، جراحي­هاي گوش و حلق و بيني مثل تمپانوپلاستي ، استاپدکتومي ، لوزه ، جراحي­هاي زنان مثل کورتاژ ، هيستروسکوپي و ... ساير جراحي­هاي سرپايي مي­باشد . اکثر اين بيماران عصر همان روز مرخص مي­شوند و يا در صورت نياز به بخش­هاي باليني منتقل مي­گردند .

ساير بيماراني که قبل از عمل در اين بخش بستري و پس از آمادگي به اتاق عمل منتقل مي­گردند ، شامل
جراحي­هاي زانو ، لاپاراتومي ، فتق ، جراحي اسليو ، آنژيوپلاستي و .... مي­باشند . بديهي است اينگونه بيماران پس از عمل جراحي مستقيماً به بخش­هاي باليني و يا ويژه منتقل خواهند شد .

پس از ورود بيمار از واحد پذيرش مجتمع دي­کلينيک ، مراتب به اطلاع پزشک معالج رسانده مي­شود و دستورات لازم از قبيل اقدامات دی­کلينيکي ، آزمايشات خون ، مشاوره­ها و ... پيگيري و انجام مي­گردد .

آموزش­هاي قبل از عمل توسط پرستاران به بيماران ارائه مي­گردد . پس از انتقال بيمار به اتاق عمل و انجام عمل جراحي توسط پزشکان متخصص ، مراقبت هاي پرستاري توسط پرستاران مجرب و کارآزموده به بيماران ارائه و در بعد از ظهر همان روز پس از اطمينان از ثابت شدن وضعيت باليني بيمار طبق دستور پزشک معالج ، بيماران مرخص مي­شوند.

قبل از ترخيص مجدداً به هر يک از بيماران آموزش نحوه مراقبت از خود در منزل از جمله رژيم دارويي ، غذايي ، مراقبت از برش جراحي توسط پرستاران بطور شفاهي به همراه يک نسخه کتبي از آموزش­ها و تاکيد به تاريخ مراجعه بعدي ارائه مي­گردد .

شایان ذکر است در قسمت ضمائم این طرح موارد ذیل به تفصیل و مسبوط آورده است :

گروه ليست اعمال مراکز جراحي محدود و زیرگروه هر یک از اعمال جراحی قابل اجرا در مجتمع­ های دی ­کلینیک .
آئین­نامه مصوب وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی در خصوص تاسیس و اداره مجتمع­های دی­کلینیک