دریای خزر گاهی بزرگترین دریاچه جهان و گاهی کوچکترین دریای خودکفای کره زمین نامیده می شود. در این بخش آسمونی شما را با تاریخچه دریای خزر و اطلاعات کاملی در مورد دریای خزر آشنا می کنیم.
تاریخچه دریای خزر
تاریخچه دریای خزر
آسمونی :دریای خزر که در گذشته به نامهایی چون خاواینسکی، دریای هیرکانیان، دریای جرجان (گرگان)،
بحر مازندران بحر آبسکون و بحر قانیا، نامیده می‌شد، بزرگترین دریاچه روی زمین است.
این دریای بسته که در شمال کوهزایی آلپ- هیمالیا قرار گرفته، باقیمانده‌ای از دریای پاراتتیس است
که بر پایه پژوهش های زمین شناسان روسی، حدود 11000 سال پیش،
پس از جداییش از دریاهای سیاه ومدیترانه، مستقل شده است.
وسعت دریای خزر
آسمونی : دریای خزر، با وسعت حدود 436000 کیلومتر مربع، 1200 کیلومتر طول و 220 تا 550 کیلومتر پهنا دارد.
و حجم آب آن افزون بر 77000 کیلومتر مکعب است.
گودی این دریا در بخش شمالی، 10 تا 12 متر و در بخش میانی، تا 770 متر است
و گودترین نقطه آن در بخش جنوبی، تا 1000 متر تیز می رسد.
سطح آب دریاچه در حدود 26 تا 28 متر (برحسب سالهای مختلف)
از سطح آب دریاهای آزاد، پایینتر است این دریا از طریق ولگا
و همچنین کانال ولگا- دن که مجهز به حوضچه های تنظیم سطح آب و برقراری هم ترازی آب است،
به طور غیر مستقیم با دریای بالتیک و دریای سیاه ارتباط دارد.
ریخت شناسی دریای خزر
آسمونی : بخش شمالی خزر، شیب بسیار ملایم دارد. دو بخش میانی و جنوبی،
با یک برجستگی زیر آبی به نام برجستگی سرت در حد فاصل دماغه باکو و خلیج قره بغاز (ترکمنستان)
با امتداد شمال غربی- جنوب شرقی از یکدیگر جدا میَ‌شوند این برجستگی، ادامه کوههای قفقاز است
و ژرفای آب روی آن از 200 متر، تجاوز نمی‌کند. این برجستگی، مانع جریان آب، در سطح دریاچه نیست.
حجم آب دریای خزر
بیش از دو سوم حجم آب دریای خزر در بخش جنوبی است.
نزدیک به یک سوم از آب در بخش مرکزی و فقط حدود 0.1 درصد به بخش شمالی تعلق دارد.
رسوبات بستر دریای خزر
آسمونی : به دلیل ناهمگنی ریخت بستر، گسترش رسوبهای وارده، ناهماهنگ است.
سالانه رودهای وارده، به ویژه ولگا حدود 90 میلیون تن رسوب را وارد دریاچه می‌کنند
که در آنها، سیلت از همه بیشتر است و همراه با دیگر انواع (ماسه، رس کربناتی دانه ریز) ستبرای قابل توجهی را تشکیل می‌دهند.
ستبرای رسوبات نرم بستر دریای خزر را از 40 متر در نقاط شمالی و مرکزی تا حدود 1200 متر در بخش جنوبی برآورد کرده‌اند.
caspian-sea-history
گل فشان ها و گریفون های دریای خزر
آسمونی : در بخش جنوبی دریای خزر به ویژه در جمهوری آذربایجان و ترکمنستان محدوده آبی شمال غربی بندرانزلی
و در شمال بندر ترکمن (منطقه داشلی برون و قزل تپه) به ویژه از دیدگاههای نشانه های مثبت وجود نفت و گاز، در خور توجه‌اند.
آن گل فشان ها حدود 70 درصد گل فشانهای دنیا را تشکیل می‌دهند و ابزاری خوب در پی‌جویی های نفتی به شمار می‌آیند.
در هر حال، باید گفت که به دلیل فورانهای ناخواسته هنگام حفاری، می‌توانند مخاطره آمیز باشند.
دمای آب دریای خزر
دما در تابستان تقریبا در همه جا برابر است. ولی در زمستان،
بخش شمالی دریای خزر (دست کم چهار ماه) دمای زیر صفر دارد و یخبندان است
در صورتی که در جنوب آن، هیچگاه یخبندان نمی‌شود و متوسط دما 509+ درجه سانتیگراد است.
تغییرات سطح آب دریای خزر
آسمونی : شواهد تاریخی نشان داده که سطح آب دریای خزر، همیشه در نوسان بوده است.
اعداد گزارش شده، متفاوت است در مجموع به نظر می‌رسد که بین بالاترین و پایین ترین سطح آب،
9 متر اختلاف وجود داشته است به دلیل وسعت زیاد، تغییرات سطح آب دریا،
بر تغییرات آب و هوایی و حتی پستانداران پیرامون اثرگذار است.
عوامل تاثیرگذار در بالا آمدن سطح دریا، عبارتند از: عوامل کوتاه مدت طبیعی
(مانند چرخه های آب و هوایی و افزایش دمای زمین)
و عوامل مصنوعی (جلوگیری از تبخیر در قره بغاز، ورود فاضلاب شهری).
پی سنگ دریای خزر
آسمونی : دریای خزر ناهمگن و قابل تقسیم به سه بخش شمالی، مرکزی و جنوبی است
که با گسل های اصلی موجود در پی سنگ از یکدیگر جدا شده‌اند.
پی سنگ بخش شمالی از نوع پوسته نیمه اقیانوس- سکوی قاره‌ای پرکامبرین روسیه است که چین هایی با روند شمالی- جنوبی دارد.
بخش مرکزی، دارای پی سنگ هرس نین ، با ویژگیهای قاره‌ای و روند شمال غربی- جنوب شرقی است.
بخش جنوبی دارای پی سنگ بازالتی با ستبرای 15 تا 20 کیلومتر است که با پوسته گرانیتی محصور داشته است.
ترکیب شیمیایی دریای خزر
آب خزر از نوع منیزیم، کلسیم و سولفات است و میزان نمک های محلول آن بین 12 تا 13 گرم در لیتر است
که به تقریب یک سوم شوری آب دریاهای آزاد و اقیانوس هاست.
شیرین ترین بخش آن مربوط به نواحی نزدیک به مصب رودخانه ولگا
و شورترین بخش آن مربوط به خلیج قره بغاز بوده است
که در آن تبخیر بیش از ورودی آب به آن است.
توان هیدروکربنی دریای خزر
نخستین گزارش مستند درباره توان هیدروکربن خزر، به سده سیزدهم میلادی باز می‌گردد.
نفت، به طور رسمی در سال 1869 از بخش خشکی و در سال 1945 از بخش آبی باکو استخراج شد
و تاکنون تعداد 21000 حلقه چاه در مناطق اکتشافی (خشکی و دریا) حفر شده است.
جدا از میدان های نفتی خزر شمالی و خزر میانی خزر جنوبی یکی از منابع اصلی اکتشاف و تولید نفت و گاز دریای خزر است.
در خزر جنوبی، سنگ مخزن اصلی بهره ده به سن پلیوسن زیرین- میانی است.
سنگ مخزن فرعی آن، رسوبات ماسه‌ای سازند آبشرون به سن کواترنر پیشین می‌باشد.
نظر خود را درباره «تاریخچه دریای خزر» در کادر زیر بنویسید :
آسمونی شامل بخش های متنوعی است که هر کدام از آنها شامل دنیایی از مقالات و اطلاعات کاربردی می باشند، شما با ورود به هر کدام از دسته بندی های مجله اینترنتی آسمونی می توانید به زیردسته های موجود در آن دسترسی پیدا کنید، برای مثال در دسته فیلم و سینما؛ گزینه هایی مثل نقد فیلم، معرفی فیلم ایرانی، فیلم بین الملل، انیمیشن و کارتون و چندین بخش دیگر قرار دارد، یا بخش سلامت وب سایت شامل بخش هایی همچون روانشناسی، طب سنتی، نکات تغذیه و تناسب اندام می باشد.
