4 اردیبهشت؛ پخش نخستین برنامه های رادیویی ایران (1319 ش)

ساعت چهار روز چهارم اردیبهشت 1319 بود که نخستین جمله از رادیوی ایران به گوش رسید: «اینجا تهران است، رادیو ایران»!

 تاریخچه حضور رادیو در ایران به سال‌های قبل از 1319 بر می‌گردد؛ ‌ردپای این حضور از سال 1303 هجری شمسی آغاز شد که در آن زمان مقدمات استفاده از بیسیم در کشورمان فراهم شد.

در سال 1305 بیسیم وارد ایران شد و از سال 1311 سامانه بیسیم در ایران توسعه پیدا کرد که در نهایت به تولید رادیو منتهی شد. در سال 1316 مقدمات ایجاد مرکز رادیو در وزارت پست و تلگراف و تلفن فراهم شد و در چهارم اردیبهشت 1319 نخستین دستگاه پخش صدا یا همان رادیو در تهران در محلی که امروز به عمارت کلاه فرنگی، بیسیم معروف است برنامه‌های چند ساعته رادیوئی شامل شعر، موسیقی و خبر پخش می‌کرد.

از فاصله سال‌های 1319 تا 1327برنامه‌های رادیو در همان استودیوی اولیه اجرا و پخش می‌شد، اما فاصله نه کیلومتری فرستنده از شهر و وجود تنها یک اتومبیل برای رفت و آمد اعضای پخش برنامه و گویندگان باعث شد محلی در ضلع غربی میدان توپخانه در نظر گرفته شود و به این ترتیب دو استودیوی رادیویی در ارگ تهران که اکنون نیز برپاست برای اجرا و پخش برنامه‌های رادیویی ساخته شود که اخبار نیز از آن محل پخش می‌شد.

جالب اینکه در ابتدای‌ کار برای اطلاع رسانی و پخش اخبار، آژانس‌ پارس، اخبار روزنامه‌ها را قیچی‌ می‌کرد و به‌ دست‌ گویندگان‌ رادیو می‌داد، اما رفته‌ رفته‌ پس‌ از پنج‌ سال‌ این‌ آژانس‌ به‌ یک ‌خبرگزاری‌ تبدیل‌ شد که‌ علاوه‌ بر تهیه‌ و پخش‌ اخبار رادیویی‌، هر روز چهار شماره‌ بولتن ‌صبح‌ و عصر از اخبار ایران‌ و جهان‌ تهیه‌ می‌کرد و به‌ رایگان‌ در اختیار روزنامه‌ها قرار می‌داد. گزارش‌های‌ رادیویی‌ نیز یا از طریق‌ فرستنده‌ سیار به‌ طور زنده‌ پخش‌ می‌شد و یا جریان‌ رویداد روی‌ نوار ضبط و در بخش‌ اخبار از رادیو پخش‌ می‌‌شد.

اخبار خارجی‌ نیز از طریق‌ تله‌ تایپ‌ (دستگاه‌ خودکار خبرگیری‌) که‌ نقش‌ خبرنگار را بازی‌ می‌کرد دریافت‌ و سپس‌ مترجمان‌ در مدت‌ کوتاهی‌ آن را ترجمه‌ و برای‌ تنظیم‌ خبر ‌تحویل‌ سردبیر اخبار می‌دادند. ناگفته نماند که از سال‌ 1325 تا 1338 نیز به‌ مرور هر استانی‌ برای‌ خود (زیر نظر اداره‌ کل‌ انتشارت‌ و رادیو) اقدام‌ به‌ تاسیس‌ رادیو کرد و اخبار استانی خود را مخابره می‌کرد.

رفته رفته رادیو همچون یکی‌ از اعضای خانواده‌ و مصاحبی مطلع ‌به حساب آمد، اگر روزی برای دریافت امواج رادیو باید پیچ آن را بارها و بارها می‌پیچاندیم و آن ‌را به گوش می‌چسباندیم تا صدای شفافی داشته باشیم، امروز این امواج به راحتی و با بهترین کیفیت از بیش از 25 شبکه رادیویی عمومی و تخصصی به گوش می‌رسد و برای بهتر شنیده شدن با یکدیگر به رقابت می‌پردازند