پارک ملی بوجاق زیباکنار

پارک ملی بوجاق زیباکنار یکی از زیباترین پارک های استان گیلان است چرا که گونه های زیستی گسترده ای شامل پرندگان و جانوران را در خود جای داده است. آسمونی در این بخش به معرفی پارک ملی بوجاق زیباکنار می پردازد.

معرفی پارک ملی بوجاق زیباکنار

پارک ملی بوجاق منطقه‌ای حفاظت‌شده در بندر کیاشهر استان گیلان است. این منطقه نخستین «پارک ملی خشکی ـ دریایی» ثبت‌شده در ایران محسوب می‌شود و 3260 هکتار وسعت دارد. از این مقدار حدود 1600 هکتار آن محوطه دریایی، حدود 160 هکتار محوطه تالابی و بقیه آن محوطه خشکی شامل زمین‌های ساحلی، جلگه‌ای و علفزار است.

پارک ملی بوجاق زیباکنار در شمال به دریای خزر قرار گرفته و از جنوب به بندر کیاشهر، از غرب به رودخانه اوشمک و شهر زیباکنار، از شرق به تأسیسات صدا و سیما در کنار روستای امیرکیاسر و از شمال تا عمق 6 متری دریای خزر در منطقه کیاشهر ادامه پیدا می‌کند.

پارک ملی بوجاق زیباکنار از سه تالاب کیاشهر در شرق، بوجاق در غرب و 22 بهمن در مرکز همراه دلتای سفیدرود، جلگه‌ها و علفزارهای غرب دلتای سفیدرود و زمین‌ها و آب‌های ساحلی دریای خزر تشکیل می‌شود. این منطقه از سال 81 به عنوان پارک ملی تعیین شده‌است. البته تالاب کیاشهر از سال 54 به عنوان تالاب بین‌المللی تعیین و بر اساس کنوانسیون رامسر مورد حفاظت قرار گرفت. اما نکته عجیب اینجاست که تالاب کیاشهر در حال حاضر وضعیت بسیار نامناسب‌تری از نظر تنوع و تعداد جانوران نسبت به تالاب 22 بهمن و تالاب بوجاق دارد که بتازگی مورد حفاظت قرار گرفته‌اند.

گونه‌های زیستی پارک ملی بوجاق زیباکنار

براساس تحقیقی که از سال 83 تا 85 در پارک ملی بوجاق زیباکنار انجام شد، در مجموع 234 گونه پرنده از 49 تیره مختلف در آن مشاهده شده که 12 گونه آن از جانوران در معرض خطر انقراض هستند که در فهرست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست است.

انواع قو، غاز، مرغابی، فلامینگو، آنقوت، چنگر (پرلا)، پرستوی دریایی، بوتیمار، قار، خوتکا، مرغ سقا، گیلانشاه، گیلار، کشیم، لک‌لک، کاکایی، باکلان، حواصیل، درنا، قرقاول، بلدرچین، چاخ‌لق، زنگوله بال، سلیم، خروس کولی، آبچلیک، ابیا، پاشلک، تلیله، جغد، چکاوک، دارکوب، هدهد، سبزه قبا، زنبورخوار، ماهی‌خورک و پرندگان شکاری مانند انواع عقاب، کورکور، سارگپه، سنقر، عقاب دریایی، هما، قرقی، طرلان، پیغو، ترمتای، دلیجه، لیل، بالابان، لاچین و بحری، سسک، پپت، زرده‌پره، توکا، قمری، چرخ ریسک، مگس‌گیر، دم جنبانک، سنگ چشم، بلبل، سینه سرخ، کوکو و چلچله از جمله پرندگان پارک ملی بوجاق زیباکنار هستند.

البته تعداد پرندگان بومی ساکن این پارک، فقط 20 گونه است و بقیه از پرندگان مهاجر و عبوری هستند که بیشتر آنها فصل زمستان را در منطقه می‌گذرانند و سپس به زادگاه‌های خود بازمی‌گردند. شناگر بلوطی پرنده نادری است که تاکنون فقط 2 بار در ایران دیده شده که یک بار در بوجاق و بار دیگر در جنوب کشور بوده است. پرندگان نادر دیگری چون عروس غاز، فالاروپ، غاز پازرد، و غاز پیشانی‌سفید کوچک هم در پارک ملی بوجاق زیباکنار دیده شده‌اند. همچنین حضور پرندگانی مثل طرقه کوهی و چکچک ابلق که معمولاً در مناطق کوهستانی زندگی می‌کنند تعجب کارشناسان را برانگیخته است.

بیش از 50 گونه از آبزیان مختلف هم در پارک ملی بوجاق زیباکنار شناسایی شده که ماهی سفید، کپور، اردک ماهی، کُلمه، ماهی کاراس، لای‌ماهی، سیم‌پرک و سرخ‌باله از جمله آن‌ها هستند. همچنین فک خزری، تنها پستاندار دریای خزر هم در این منطقه دیده می‌شوند. تعداد گونه‌های گیاهی شناسایی شده در این منطقه هم 248 گونه است.

قرارگیری پارک ملی بوجاق زیباکنار در منطقه آزاد

از سال 1392 با افزایش محدوده منطقه آزاد بندر کیاشهر نیز به محدوده منطقه آزاد افزوده شده پیش از این شهرستان‌های رشت و انزلی در محدوده آزاد بودند. پارک ملی بوجاق کیاشهر با کاربری گردشگری و طبیعت‌گردی در محدوده منطقه آزاد قرار دارد.