نقد پویانمایی بنیامین 

اختصاصی آسمونی نقد از انسیه نجفی نشلی

بنیامین انیمیشن تولیدی گروه پویانمایی ندای موعود (تاسیس در1390) است که با مضامین مذهبی و با شعار "تولید انیمیشن اسلامی ایرانی با بالاترین کیفیت جهانی" آغاز بکار کرد. "مصطفی مزرعتی حسن آبادی" و موسسه " آینده نگار " تهیه کننده و کارگردان محسن عنایتی است. تولید انیمیشن بنیامین حاصل زحمات دوساله این گروه است و بودجه نسبتآ بالایی هم(سه میلیارد) صرف آن شده است. شش ماه صرف پیش تولید و  همزمان تکمیل فیلمنامه و دو سال صرف تولید فیلم شد. با اعلام  تهیه کننده بنیامین ، در میانه راه با کمبود بودجه و نیروی انسانی و دوبلور مواجه شدند و علیرغم داشتن فیلمنامه کامل بازنویسی نشده و نداشتن دکوپاژ و استوری بورد، کارهای انیمیت آن انجام شده که کار اشتباهی بود. بخش هایی از فیلم از دیدگاه کارشناسان مذهبی و روانشناسان اضافی بود اما فرصت حذف آن یا دوباره سازی را نداشتند و قرار شددر مرحله اکران صحنه های خشن حذف شود. "بنیامین "با تکنیک سه بعدی و مدت زمان نسبتا بلند و به گفته فیلمساز در مدت کم با محدودیت زمانی و مالی تولید شده است . این انیمیشن در سی ودومین جشنواره بین المللی کودک ونوجوان اکران شد و دیپلم افتخار بهترین پویانمایی را کسب کرد.

دو شخصیت اصلی (بنیامین و عاشر) نام فرزندان حضرت یعقوب از پیامبران قوم بنی اسرائیل است. برخی نمادهای عینی در بنیامین وجود دارد که می تواند بیانگر معنای خاصی باشد مثل طاووس ‌...طاووس در برخی ادیان نماد آموزگار و راه بلد است. ریشه در واژه یونانی زئوس (خدای خدایان در یونان باستان) و ملک طاووس (فرشته طاووس) دارد از طرفی عده ای  معتقدند شیطان در هیات طاووس آدم وحوا را  فریب داد. و اما درام! شوربختانه دارای سکته است. محور اصلی  داستان جستجو برای یافتن مدالی است که بنیامین و شخصیت های منفی داستان به دنبال ان هستند. نیمه اول فیلم بیانگر ستم فرعون بر مردم و سختی های آنهاست و نیمه دوم آن سعی مردم بر علیه فرعون و ظهور منجی است . مشکلات بنیادی در زیر بنا و ساختار فیلمنامه و همچنین جزئیات سناریو برای دوره سنی مخاطبین (بالای هفت سال) پیام رسانی را مشکل می سازد. هرچند به گفته  کارگردان، بنیامین رده سنی خاصی ندارد! استحکام  و قدرتمندی مادر بنیامین و در پایان داستان، قرار گرفتن بنیامین بین نجات مادر یا مردم مصر، با بینشی که در طول داستان بدست آورده ، مردمش را انتخاب می کند تا وظیفه ای که پدر بر عهده او گذاشته را بدرستی انجام دهد. المان های اولیه درست است و قشنگ طراحی شده اما در جمع بندی این عوامل و المان ها و گره زدن سر نخ ها در نقطه مرکزی زیربنا، نتوانسته منسجم عمل کند و مخاطب دچار سردرگمی شده و سوالات بی پاسخ در ذهنش رژه می روند. اگر یک کالای گرد گرفته را بتکانی اضافات و گرد و خاکش رفته و اصالت باقی می ماند  همانند یک فرش دستبافت که از زیر آوار ناشی از زلزله بیرون کشیده شود.

آوردن طنز در درام و  پرورش شخصیت های طناز و حوادث کمیک ، راهکارهای متفاوت دارد. اما سربازان فرعون در حد بسیار سطحی احمق هستند و توطئه های شیرین قهرمانان داستان برعلیه آنها، سطحی وغیر قابل باور است و به جای اینکه بر اصول درام طنز استوار باشد، بیشتر در حد بسیار سطحی وخنده آور است به عبارتی با توجه به سن مخاطبین وسعی در آمیزش داستانک ها وریزه کاریها ی طنز در فیلمنامه، ساختار درام و ماجراها نتوانسته در زیر بنای آن به هم گره بخورد و قوی از کار در آید. زیرا اگر ستون ها و اسکلت و فونداسیون بنا محکم باشد، اگر یک پایه سست شود با سفت کاری و ترمیم آن قابل احیاست اما شاکله درام آنقدر قوی نیست که سرنخ های ماجراها را در زیر بنا به هم گره زده و محکم کرد، شاید نخ ها پوسیده است . سادگی و بلاهت عاشر، درایت و زیرکی بنیامین، تضاد رفتاری دو شخصیت اصلی، تا حدی داستان را پیش می برد. ضعف در همخوانی حرکت لبها به هنگام صحبت کردن قهرمانان با دوبله حل شده است. "لیپ سینک "شخصیت های فیلم دچار اشکال است که به گفته "مزرعتی "، فرصت کم برای رساندن فیلم به جشنواره و صداگذاری سریع؛ علت آن است . انتخاب زاویه دوربین و تدوین در بنیامین بسیار خوب و حرفه ای و توسط کارگردان انجام شده است. موسیقی روی کار نخوابیده است و صدای دوبلورها با شخصیت ها همخوانی زیادی ندارد و بقول معروف حس اینکه دوبلورهای خوب و قوی، به جای کارکترها حرف می زنند، جا نمی افتد و یکی نمی شود و گویا قرضی است . افکت های آب و آتش و حرکت شخصیت ها و چشمان کارکترها سطحی و مصنوعی است. حرف آخر: بنیامین اثری قابل تحسین و از منظر جایگاه حرفه ای فنی مثل زاویه دوربین و تدوین عالی اما از نظر محتوا و فیلمنامه دارای ضعف است و در عین  حال زحمات این گروه جوان و زحمتکش ستودنی است ‌به امید رشد هنر و فرهنگ ایران عزیزمان. نقد از انسیه نجفی نشلی