تسهیلات بانکی چیست؟ انواع آن + نرخ سود

اعطای تسهیلات یکی از مهمترین و با اهمیت ترین فعالیت های بانک ها به شمار می آید. در این راستا خدمات مختلفی در این عرصه از سوی بانک های کشور ارائه می شود که آسمونی در این بخش به معرفی کامل تسهیلات بانکی و انواع آن و همچینن حدول نرخ سود بانکی را برای شما عزیزان منتشر می کند.

تسهیلات بانکی همان خروجی های اصلی بانک ها هستند که از طریق آنها نقدینگی های سرگردان جامعه، به مبادی تعریف شده و هدفمند اقتصادی تزریق می شود. بدین معنی که یک بانک با تجهیز منابع (شامل سرمایه و حقوق صاحبان سهام و انواع سپرده ها و یا سایر بدهی ها) آنها را در راستای اهداف از قبل تعیین شده به مصرف می رساند.

به تعبیر دیگر فرض بر این است که یک بانک با ایجاد این دارایی های درآمدزا در پایان هر دوره مالی به سود رسیده و دوباره با استفاده از سودهای انباشته شده و منابع جدید شامل افزایش سرمایه یا ایجاد بدهی های دیگر فعالیت خود را گسترش می دهد. هرچند در بانک های توسعه ای که معمولا با سرمایه دولت ها تشکیل می گردند، رسیدن به اهداف اقتصادی و ملی، از اهمیت بیشتری نسبت به سوددهی بانک برخوردار است.

به لحاظ لغوی کلمه تسهیلات از ریشه سهل کردن (آسان کردن) می آید.

ممکن است پرسیده شود کاربرد این تسهیلات چیست و به چه شکل باعث حمایت از بخش های اقتصادی می شود؟

در زندگی اقتصادی معمولاً موضوع نقدینگی و احتیاج به آن از اهمیت فراوانی برخوردار است.

مثال1 شما وقتی یک کالایی را قسطی از بازار می‌خرید، در واقع فروشنده، خرید کالا را برای شما سهل کرده یا به شما تسهیلات داده است.

مثال2  اگر پولی را از کسی می‌گیرید به قصد اینکه با آن کار کنید و هر چه سود بدست آمد به نسبتی، بین هم تقسیم کنید، آن طرف به شما تسهیلات داده است. چون شما به تنهایی پول نداشتید.

مثال3 امکان دارد محصول یک باغ یا زمین زراعی را قبل از برداشت با قیمت ارزانتر پیش‌خرید کنید و وعده کنید آن محصول برای شماست. شما پول دارید و کشاورز برای ادامه فعالیت به پول احتیاج دارد. این فعالیت برای واحدهای تولیدی دیگر هم مصداق دارد.

مثال4 اصطلاحی به عنوان شرخری(شر خریدن) وجود دارد، یعنی شخصی می آید و یک کار سخت را که شما از عهده آن بر نمی آیید در قبال دریافت مبلغی برای شما انجام میدهد.

به تعبیر دیگر این شر را از شما میخرد. مثلاً چک بی محل از شخصی دارید ولی نمی توانید آنرا نقد کنید و به مشکل برخورده اید. اشخاصی با همین عنوان وجود دارند که از عهده نقد کردن چک بر می آیند.

پس چک را به آنها واگذار می کنید و آنها هم پس از نقد کردن کارمزدی از شما دریافت می کنند. یا از همان اول چک را با قیمت کمتری از شما می خرند (تنزیل می کنند و شما پولتان را میگیرید و می روید).

در این فعالیت بدلیل اینکه شخص وصول کننده چک با استفاده از اعمال خلاف عرف و قانون مثل استفاده از زور و قلدری کردن چک را وصول می کند نمی توان برداشت خوبی از موضوع داشت. اما اگر همین کار در قالب درست مثل خرید دین، تنزیل اسناد یا جعاله انجام شود می توان آنرا فعالیتی قانونی دانست.

مثال5 اگر شما ملکی را برای مدتی اجاره دهید و حق انتفاع آنرا در مدت مذکور به مستاجر واگذار کنید نوعی تسهیلات به او داده اید. یا اگر همین ملک را به قیمتی اجاره دهید که در مدتی معین حق اجاره و قیمت آن به شما برگردد می توانید آن ملک را به مستاجر واگذار کنید و باز هم به او تسهیلات داده اید.

یکی از همین اهداف، حمایت از بخش صادرات غیرنفتی است که به عهده این بانک نهاده شده است.

قابل ذکر است که در مواردی واژه های دیگری مثل اعتبار، تأمین مالی و وام برای تسهیلات بانکی بکار میرود که با کمی تفاوت از یک جنس می باشند، البته کلمه وام در بانکداری اسلامی صرفاً برای اعطای تسهیلات قرض الحسنه بکار می رود.

برخی از مهمترین تسهیلات ارائه شده از سوی بانک ها ی کشور عبارت اند از:

1- قرض الحسنه

قرض الحسنه قراردادی است که بموجب آن بانک ( به عنوان قرض دهنده) مبلغ معینی را طبق ضوابط مقرر در این دستورالعمل به اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی ( به عنوان قرض گیرنده ) به قرض واگذار مینماید.

در نظام بانکداری کشور اعطای قرض الحسنه به این نهادها مجاز می باشد:

• شرکتهای تعاونی به منظور ایجاد کار
• کارگاهها و واحدهای تولیدی متعلق به اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور کمک به افزایش تولید
• رفع احتیاجات ضروری اشخاص حقیقی
• هزینه ازدواج و تهیه جهیزیه
• هزینه درمان و بیماری
• هزینه تعمیر و تامین مسکن
• کمک هزینه تحصیلی
• کمک هزینه برای ایجاد مسکن روستایی ها
• رفع نیازهای ضروری

2- مشارکت مدنی

” مشارکت مدنی عبارتست از درآمیختن سهم‎الشرکه نقدی و یا غیرنقدی متعلق به اشخاص حقیقی یا حقوقی متعدد، بنحو مشاع، بمنظور انتفاع ، طبق قرارداد”.

شرایط متقاضی :

افراد حقیقی و حقوقی که با توجه به نوع فعالیت و معامله مورد نظر می توانند برای اجرای پروژه یا معامله ای خاص با بانک مشارکت نمایند در صورت ارائه مدارک مورد نیاز فراهم بودن شرایط اعطای تسهیلات می توانند طرف معامله مشارکت مدنی بانک قرار گیرند.

مشارکت مدنی انواع مختلفی دارد از جمله می توان به مشارکت مدنی بازرگانی، خدماتی و صادراتی اشاره کرد.

متقاضیان با مراجعه به بانک و احراز شرایط و اعطای مدارک مورد نیاز می توانند از این تسهیلات استفاده کنند.

3- مضاربه

مضاربه قراردادی است که به موجب آن یکی از طرفین (مالک) عهد‌ه دار تامین سرمایه (نقدی) میگردد، با قید این که طرف دیگر (عامل) با آن تجارت کرده و در سود حاصله هر دو طرف شریک باشند.

مضاربه در امور بازرگانی ، دارای شرایطی کاملاً مشابه مشارکت مدنی میباشد، با این تفاوت که:

1. در مضاربه، صددرصد سرمایه ولی در مشارکت مدنی درصدی از سرمایه مورد نیاز برای اجرای عملیات موضوع مشارکت از طرف مؤسسه تأمین میگردد.
2. هزینه‎های قابل قبول منحصربه هزینهT ‎های‎ اصلی نبوده وهرنوع هزینه دیگر با توافق طرفین می تواند در قرارداد قید شود.
3. پرداخت سهم الشرکه مؤسسه درمشارکت مدنی برخلاف مضاربه که دفعتاً واحده و نقداً انجام میپذیرد ، به دفعات می تواند تأمین شود .

4- جعاله

جعاله عبارت است از التزام شخصی، به پرداخت اجرت و پاداش معلوم در مقابل عملی، اعم از این‌که عامل، معین باشد یا نه. در جعاله، شخص متعهد را جاعل و طرف مقابل را عامل، و اجرت را جُعل می‌گویند. برای مثال شخصی می‌گوید اگر کسی حیوان یا ماشین را پیدا کرد، صدهزار تومان به او اجرت می‌دهم، به این عمل جعاله گفته می‌شود.

اقسام جعاله:

جعاله به اعتبار چگونگی ایجاب و پیشنهاد آن، بر دو قسم است:

1. جعالۀ خاص؛ که ایجاب برای شخص معین است و طرف خطاب یک یا چند نفر خاص هستند مثل این‌که پدر به فرزند خود بگوید، اگر فلان مسأله را حل کنی هزار تومان به تو خواهم داد.
2. جعالۀ عام؛ که در آن، هدف جاعل، رسیدن به مقصود خود است و برای او فرقی ندارد که توسط چه کسی انجام پذیرد، مثلاً می‌گوید، هر کس فلان کار را انجام دهد، این‌قدر پاداش می‌دهم.

5- سلف

معامله سلف عبارت است از پیش خرید نقدی محصولات واحدهای تولیدی به قیمت معین ، بر این اساس یکی از روشهایی که به منظور تامین قسمتی از سرمایه درگردش واحدهای تولیدی‌ بکار گرفته می شود ( اعم از اینکه مالکیت آنها متعلق به شخص حقیقی یا حقوقی باشد) پیش خرید نقدی محصولات آنها است .