تعریف بانک به زبان ساده و انواع بانک

وظایف بانک مرکزی عبارت است از انتشار اسکناس و تنظیم حجم پول در گردش، نگهداری فلزات گرانبها و ارز های متعلق به دولت، نگهداری ذخایر قانونی و موجودی نقدی بانک‌های تجاری، ایجاد امکانات اعتباری برای بانک‌های تجاری، انجام دادن عملیات تصفیه حساب بین بانکها، صندوقداری و نمایندگی مالی برای عملیات بانکی دولت، اجرای سیاست پولی و کنترل حجم اعتبارات. این بانک مسیولیت کنترل شبکه بانکی و اداره سیاست پولی ثبات را بر عهده دارد. این بانک، بانک‌ها را در جهت ارائه خدمت و هماهنگی با اقتصاد به فعالیت وامیدارد.

پیشینه

کهن‌ترین شکل بانک داری مربوط به دوران هخامنشیان و در میانرودان (بخشی از ایران آن زمان) است که در آنجا یهودیان عهده‌ دار امور بانک داری بوده‌اند. مدارکی از این ناحیه به دست آمده است که کاملا حکم چک را دارند. واژهٔ «بانک» نیز در آن زمان به کار می‌رفته است و واژه «چک» نیز از آن روزگار تا به امروز باقی مانده است. در نوشته‌های ساسانیان به زبان پهلوی به واژه چک بر می‌خوریم و همین واژه از ایران به دیگر نقاط جهان راه یافته است.

تاریخچه بانکداری مدرن

ریشه بانک داری به معنای امروزی این کلمه، می‌توان در دوره رنسانس ایتالیا و در شهرهای ثروتمند آن در شمال مانند فلورانس، ونیس و ژنووا یافت. خانواده‌های باردی و پروزی در 4 میلادی بانک داری را در فلورانس با ایجاد شعبات در بسیاری از بخشهای دیگر اروپا گسترش دادند و شاید مشهور ترین بانک ایتالیا، بانک medici، باشد که توسط جیووانی مدیسی در سال 1397 تاسیس شد. اولین بانک سرمایه گذاری ایالتی شناخته شده بانک سنت جورج (به ایتالیایی: Banco di san Giorgio)‏ در ژنووا ایتالیا در سال 1407، تاسیس شد.

ایالات متحده آمریکا

در ایالات متحده آمریکا صنعت بانک داری صنعتی کاملا قانون دار با قانون گذاری بسیار دقیق و نکته بین است تمامی بانکها با سپرده های تضمین شده از طریق fdec دارای شرکت نیمه سپرده گذاری فدران fdic به عنوان یک متعادل کننده هستند گرچه سیستم ذخیره فدرالی اولین تعدیل کننده بانکهای ایالتی عضو فدرال است اما اداره ممیزی اسکناس occ اولین تعدیل کننده فدرالی بانکهای داخلی است و اداره نظارت بر پس انداز یا ots اولین تعدیل کننده فدرالی پس‌اندازها می‌باشد.

بانکهای غیر عضو ایالتی از طریق مراکز ایالتی و همینطور fdic مورد بررسی قرار می‌گیرند. بانکهای داخلی یک تعدیل کننده اولیه دارد یعنی occ واسطه‌های واجد شرایط و کارگران کمکی توسط MAIC تعدیل می‌شوند. هر مرکز تعدیل مجموعه قوانین و مقررات خاص خودش را دارد که بانکها و صندوق‌های ذخیره باید از آنها پیروی کنند.

شورای نظارت بر موسسات مالی فدرال FFIEC درسال 1979 به عنوان یک بدنه بین نمایندگی‌های رسمی که وکالت دارند تا قوانین و سیاست گذاریهای واحد معیارها و استانداردها را تعریف کرده شیوه های متداول فدرال بر موسسات مالی را گزارش دهد گرچه FFIEC موجب ایجاد درجهٔ بالاتری از تعدیل بین نمایندگی‌ها و شعب بانکها شده است. قوانین و مقررات تعدیل دائما در حال تغییر است علاوه بر قوانین در حال تغییر تغییرات در صنعت موجب ادغام موسسات ذخیره فدرال FDIC،OTS،MAIC،OCC در هم شده است ادارات بسته شده‌اند.

بانکداری

فعالیتهای استاندارد

بانکها به عنوان عامل پرداخت کننده از طریق اجرای چک‌ها یا حساب‌های جاری مشتریان، فعالیت می‌کنند که چک‌های کشیده شده در وجه مشتریان در آن بانک را پرداخت می‌کنند و چکهای سپرده به حسابهای جاری مشتریان را جمع آوری می‌کنند. همچنین بانکها وجوه مشتریان را از طریق دیگر روشهای پرداخت، نظیر ACH، انتقال مخابره‌ای یا تلگرافی، EFTPOS، ماشین گویای اتوماتیک (ATM) خودپرداز که می‌پردازند.

قوانین

موضوع اصلی، قوانین بانکداری: بانکهای تجاری کنونی دراکثر حوزه‌های قانون گذاری توسط موسسات مستقل از دولت تنظیم و تاسیس شده‌اند و مدارک بانکی ویژه‌ای جهت اداره آن می‌طلبد.

قانون بانکداری بر اساس یک تحلیل قرار دادی از روابط بین بانک و مشتری

این قانون دربردارندهٔ حقوق و مقرراتی است که در این رابطه وجود دارد که به صورت زیر است:

مانده حساب بانکی مقام مالی بین بانک و مشتری است زمانیکه حساب دارای اعتبار باشد، بانک این مانده حساب را به مشتری بدهکار می‌شود

بانک قبول می‌کند تا چک‌های مشتری را تا حد اعتبار حساب است حساب بیشتری بدون داشتن وکالت از سوی آن مشتری مثلا: یک چک که از سوی مشتری کشیده شده است، پولی برداشت نکند.

بانک ممکن است از حساب مشتری بدون داشتن وکالت از سوی آن مشتری مثلا یک چک که از سوی مشتری کشیده شده است پولی برداشت نکند.

بانک موافقت می‌کند که چک‌های کشیده شده در وجه مشتری را به عنوان نماینده مشتریش جمع آوری می‌کند.

بانک دارای این حق است که حسابهای مشتری را با هم ترکیب کنند زیرا هر حساب تنها یک جنبه از همان رابطه اعتباری است.

بانک دارای حق تصرف در مورد چک‌های کشیده شده در وجه مشتری است تا حدی که مشتری به بانک بدهکار باشد.

بانک نباید جزئیات معاملات صورت گرفته از طریق حساب مشتری را فاش کند مگر اینکه مشتری موافقت کند که در این صورت یک وظیفه عمومی جهت فاش کردن به وجود می‌آید، و سودهای بانک آن را می‌طلبد، قانون، آن را تقاضا می‌کند. بانک نباید حساب یک مشتری را بدون هیچ دلیل منطقی ببندد زیرا پرداخت چک‌ها به روش عادی تجاری، تا چندین روز به تعویق می‌افتد برخی از انواع موسسات مالی نظیر جوامع سازندگی و اتحادیه‌های اعتباری ممکن است به صورت بخشی یا تماما معاف از مستلزمات مجوز بانکی باشد و به این ترتیب تحت قوانین مجزایی تدوین و تاسیس شده باشد. الزامات صدور مجوز بانکی در بین حوزه‌های قانونی، متفاوت است.

اما به طور کلی به قرار زیر است:

• حداقل سرمایه
• نسبت حداقل سرمایه
• مناسب و صحیح برای حسابداران، صاحبان، مدیران، یا کارمندان ارشد بانک
• تایید طرح تجاری بانکی به عنوان وامی که به قدر کافی محتاطانه و قابل پذیرش می‌باشد

خطر پذیری و سرمایه 

بانکها با خطرات زیادی جهت انجام فعالیتهای تجاری مواجه‌اند و چگونگی مدیریت و درک این بحران‌ها و خطرات یک راهبرد کلیدی جهت سود دهی می‌باشد و اینکه یک بانک به چه اندازه سرمایه نیاز دارد برخی از خطرات که بانک با آن مواجه است به قرار زیر می‌باشد:

• خطر اعتبار و سرمایه
• خطر تسویه پذیری (قابلیت تبدیل به پول)
• خطر بازار
• خطر اعتبار و آبرو
• خطر اقتصاد کلان

بانک‌ها در اقتصاد

عملکردهای اقتصادی

عملکردهای اقتصادی بانک‌ها به قرار زیر است:

• افتتاح حساب به صورت اسکناس و حسابهای جاری به صورت چک یا وجه نقد در وجه مشتری
• شبکه بندی و تسویه وجوه
• واسطه گری اعتبار
• اصلاح و توسعه کیفیت اعتبار
• انتقال سر رسید
• تولید پول

بحران بانک 

بانک‌ها در معرض اشکالات مختلفی از خطرات و بحران‌ها قرار دارند که سبب ساز بحرانهای سیستماتیک موقتی می‌شود.

گونه‌های بانک‌ داری

• بانک‌داری شعبه‌ای: فعالیت بانکی با مجوز تأسیس شعبه.
• بانک‌داری بی‌شعبه: فعالیت بانکی بدون مجوز تأسیس شعبه.
• بانک‌داری سرمایه‌گذاری: واسطه گری مالی در خرید اوراق بهادار دست اول و عرضه به سرمایه گذاران در بازار سرمایه.
• عمده‌بانک‌داری: انجام عملیات بانکی توسط یک بانک برای یک بنگاه مالی یا بانک دیگر.
• خرده‌بانک‌داری: انجام عملیات توسط یک بانک برای بنگاه‌ها و اشخاص.

انواع بانکها 

بانک‌ها را می‌توان به انواع مختلف تقسیم کرد از قبیل:

• بانکداری جزئی، که مستقیما با اشخاص و تجارتهای کوچک سر و کار دارد.
• بانکداری تجاری، که خدمات تجارت بازار متوسط را ارائه می‌دهد
• بانکداری شراکتی، که مربوط به موسسات تجاری بزرگ و مستقل
• بانکداری خصوصی، که خدمات مدیریت سرمایه را برای اشخاص و خانواده‌های دارای ارزش شبکه‌ای بالا فراهم می‌کند
• بانکداری سرمایه گذاری، که مربوط می‌شود به فعالیت‌هایی که در بازارهای مالی انجام می‌گیرد.
• اکثر بانک‌ها و موسسات اقتصادی خصوصی سودآور هستند اما برخی از آنها توسط دولت اداره می‌شود، یا سازمان‌های غیرانتفاعی می‌باشد.

انواع بانکهای جزئی

• بانکهای تجاری
• بانکهای توسعه محلی
• اتحادیه‌های اعتباری
• بانکهای ذخیره‌های پستی
• بانکهای خصوصی
• بانکهای خارج از حوزه قانونی
• بانکهای ذخیره
• جوامع سازمانی و بانکهایی که زمان را در برابر پول، گرو بر می‌دارند
• بانکهای اخلاقی

انواع بانکهای سرمایه

بانکهای سرمایه‌ای که پذیره نویسی می‌کنند (برای فروش ضمانت می‌کنند) اوراق بهادار و اوراق قرضه، به داد و ستد حسابهای خودشان می‌پردازند، ایجاد بازار می‌کنند و به شرکتها پیشنهاد فعالیتهای بازار سرمایه نظیر ادغام‌ها وکسب سود را می‌دهند.

بانکهای بازرگان: از دیرباز بانکهایی بودند که ضامن سرمایه گذاری –معاملاتی بودند تعریف امروزی آن اشاره دارد به بانکهایی که برای شرکتها سرمایه را به صورت سهام عرضه می‌کند نه وام. بر خلاف شرکتهای سرمایه مخاطره آمیز، آنها تمایل دارند که در شرکتهای جدید سرمایه گذاری نکنند.

انواع دیگر بانکها

• بانکهای مرکزی: که معمولا تحت مالکیت دولت است و با مسئولیت‌های قانونی مشابه مدیریت می‌شود نظیر پشتیبانی از بانکهای تجاری یا مدیریت نرخ سود نقدی. به طور کلی آنها که نقدینگی را برای سیستم بانکداری فراهم می‌کنند و به عنوان وام دهنده در آخرین وهله در شرایط بحران عمل می‌کند.
• بانکهای اسلامی: به قوانین اسلامی پای بندند. این شکل از بانکداری دور سیاست گذاری‌های صحیحی می‌چرخند که بر قوانین اسلامی استوار است. تمامی فعالیتهای بانکداری باید از سود اجتناب کنند.