زندگینامه بابک زنجانی + علت حکم اعدام

بابک زنجانی کیست ؟

بابک زنجانی با نام کامل بابک مرتضی زنجانی متولد 21 اسفند 1349، تهران- تاجر، کارآفرین و سرمایه‌دار ایرانی است که بیش از 70 شرکت از جمله شرکت هلدینگ توسعه سورینت قشم، اولین بانک سرمایه‌گذاری اسلامی در مالزی، سهامدار شرکت هواپیمایی انور ترکیه، موسسه مالی اعتباری در امارات و بانک ارزش تاجیکستان، برخی از دارایی‌های وی می‌باشد. خود زنجانی در خصوص فعالیت‌های اقتصادی‌اش گفته: «هم‌اکنون در ایران و دیگر کشورهای دنیا با 17هزار پرسنل مشغول ارائه تجارت و خدمات هستم.» وی در تاریخ 9 دی 1392 توسط دادستانی کل کشور بازداشت شده است. براساس اظهارات بیژن نامدار زنگنه، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و کمیسیون اصل 90، اتهامات وی بدهی بیش از دو و نیم میلیارد یورو به وزارت نفت و بانک مرکزی و همچنین جعل اسناد بانکی با پرداخت رشوه به بانک ملی تاجیکستان. نام وی همچنین در پرونده رضا ضراب، ایرانی دستگیرشده در ترکیه به اتهام قاچاق طلا مطرح شده است.

بابک زنجانی به گفته خودش دارای بیش از 70 شرکت از جمله شرکت هولدینگ توسعه سورینت قشم، اولین بانک سرمایه‌گذاری اسلامی در مالزی، سهامدار شرکت هواپیمایی انور ترکیه، مؤسسه مالی اعتباری در امارات و بانک ارزش تاجیکستان است. او همچنین شرکت‌هایی در دوبی، ترکیه و تاجیکستان دارد. در یکی از قطعنامه‌های تحریم اتحادیه اروپا که از او اسم برده شده 15 شرکت منتسب به او نام برده شده است.

میلیاردر شدن

به گفته خود زنجانی، زمان سربازی به سپاه اردکان اعزام شده است. در اردکان چون مرتب تر بود و تمیزتر می‌نوشت به قرارگاه فرماندهی سپاه منتقل شد. بعد از حدود 13 تا 14 ماه با دیدار اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور سابق ایران از قرارگاه سپاه و تأکید بر نیاز برخی مراکز، از جمله بانک مرکزی به سرباز، وی را به عنوان سرباز به بانک مرکزی تهران می‌فرستند.
بابک زنجانی چندی بعد راننده محسن نوربخش، رئیس وقت بانک مرکزی می‌شود. او در آنجا غیر از رانندگی کار ثبت نامه‌ها را هم بر عهده می‌گیرد. زنجانی بعد از اتمام دوره سربازی به دلیل اینکه "صاحب چند کارت" برای دلالی بانک مرکزی بود تصمیم می‌گیرد در تزریق دلارهای بانک مرکزی برای کنترل بازار فعالیت کند.
زنجانی می‌گوید، نخستین ارزی که از بانک مرکزی برای توزیع گرفته 17 میلیون دلار بوده؛ کارمزدی که بابت توزیع آن دریافت کرده هم 17 میلیون تومان بوده است. او هر روز 17 میلیون دلار از بانک می‌گرفت و پخش می‌کرد و 17 میلیون تومان هم سود دریافت می‌کرده است.
زنجانی پس از درگذشت نوربخش تصمیم می‌گیرد "سالامبور" فروش شود، یعنی پوست گوسفند به خارج از ایران بفروشد. او پوست گوسفندان را می‌خرید، سپس دباغی کرده و بعد به گفته خود، آنها را به ترکیه می‌فرستاد. زنجانی می‌گوید، در نخستین کانتینری که به ترکیه فرستاد هر "سالامبور" برایش نیم دلار تمام شد؛ اما آنها را در ترکیه به 19 تا 20 دلار فروخت و پولش یک‌باره چندبرابر شد. او کارش را با 5 هزار پوست شروع کرد و سودهای کلانی عایدش شد؛ همه چیز خوب پیش‌می‌رفت تا اینکه در سال 1996 میلادی ورشکست شد و به زندان افتاد.
روایت بابک زنجانی در مورد چگونه میلیاردر شدن اش، توسط مسوولین وقت بانک مرکزی و رییس دفتر دکتر نوربخش تکذیب شده است. یزدان‌پناه، رییس دفتر دکتر نوربخش، با صراحت می‌گوید: مرحوم نوربخش هیچ‌گاه راننده‌ای به نام بابک زنجانی نداشته است. همجنین شخصی که خود را یکی از دستیار ان ارشد بابک زنجانی خوانده است، در گفتگو با تدبیر خبر گفته: «ریشه ثروت او، بر خلاف روایتی که سر زبان‌ها انداخته بود به نیمه سال 90 می‌رسید و برخلاف آنچه که ادعا می‌کند رابط نوربخش، رییس بانک مرکزی در دولت هاشمی رفسنجانی برای تزریق ارز به بازار نبوده و ادعای زنجانی مبنی بر میلیونر شدن در زمان سربازی را افسانه اعلام کرد.»

تحریم اتحادیه اروپا

او در دسامبر 2012 توسط اتحادیه اروپا به دلیل آنچه "کمک به دور زدن تحریمها از طریق داشتن نقش کلیدی در تجارت نفت ایران و انتقال پول مربوط به فروش آن به دولت ایران" خوانده شد، در لیست تحریم قرار گرفت. خودش در مصاحبه با رویترز ورود به این لیست را اشتباه خواند و گفت که کاری خلاف قواعد اتحادیه اروپا نکرده و نفت را در کشورهای معاف از تحریم و طبق قوانین بین‌المللی فروخته است. او همچنین در این مصاحبه می‌گوید که یک مجموعه تجاری خصوصی دارد که هیچ رابطه خاصی با دولت ایران ندارد و شرکت نفتی او در عراق فعالیت تجاری می‌کند.

تحریم آمریکا

او و موسسه‌های مرتبط با او در آوریل 2013 توسط آمریکا به پولشویی برای دور زدن تحریم‌های اعمال شده علیه ایران متهم شده‌اند. دیوید کوهن، معاون وزارت دارایی آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی، با اعلام این خبر، ایران را به توسل به تمهیدات مجرمانه و پولشویی برای جابجایی نفت و پول خود متهم کرد. آقای کوهن گفت: "ما در رسوا و خنثی کردن تلاش‌های ایران از طریق بابک زنجانی یا دیمیتری کامبیس یا هر شریک جرم دیگری در آینده، برای فرار از تحریم‌های بین‌المللی و سوءاستفاده از نظام مالی جهانی بی رحمانه اقدام خواهیم کرد."

تصاویر جنجالی

در جریان استیضاح جنجالی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مجلس و اتفاقات بعد از آن فیلمی از یک جلسه مرتضوی، زنجانی و میرکاظمی منتشر شد که نفرات حاضر در فیلم از ماجرای رشوه درخواستی 30 میلیارد تومانی فاضل لاریجانی برای استفاده از نفوذ برادرانش در پیشبرد کارهای تجاری صحبت می‌کنند.
بعدها زنجانی در مصاحبه‌ای با فرداد فرحزاد، خبرنگار بی‌بی‌سی فارسی تایید کرد که لاریجانی در یک ملاقات کوتاه به او پیشنهاد کمک در کارهای نقل و انتقال شرکت‌ها کرده ولی "در مقابل هیچ درخواستی نداشته است".
تصاویری از او در سایت بازتاب امروز منتشر شد که او را مسلح به اسلحه کمری و اتوماتیک سبک در مکانی نا معلوم نشان می‌دهد. زنجانی این عکسها را مربوط به 15 سال پیش و در منطقه اربیل عراق دانست و بیان کرد که برای حفاظت در سفرهای زمینی در عراق مسلح بودن مساله‌ای معمول است.
سایت بازتاب امروز تصویری از یک گذرنامه دانمارکی ظاهراً متعلق به بابک زنجانی منتشر و او را تبعه دانمارک خطاب کرد. زنجانی نیز همان تصویر را در سایت باشگاه راه آهن منتشر کرده و آنرا جعلی خواند. حقیقت در مورد تابعیت دانمارکی آقای زنجانی به دلیل نقص‌های مدارک طرفین دعوا (از جمله اینکه تاریخ تولد ذکر شده در تصویر پاسپورت با تاریخ تولد زنجانی در قطعنامه اتحادیه اروپا همخوانی ندارد) هنوز مشخص نیست.

موضع گیری در مورد سید حسن میرکاظمی

زنجانی که به گفته خودش دوست نزدیکی با سید حسن میرکاظمی است عکس منتشر شده در چت اختصاصی را از فیس بوک خودش دانسته و گفته که نمی دانسته این عکس این همه هیاهو می‌کند. در مصاحبه با بی‌بی‌سی نیز در مورد عکسهای دیگری که قبل تر از میرکاظمی مسلح به سلاح کمری در جریان تعقیب معترضین بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال 88 در ایران متشر شده موضع گیری کرد و گفت: "میرکاظمی واقعاً خطایی نداشته و کار حرفه‌ای خودش را انجام داده است و در جریانات سال 88 و بدلیل مسئولیتی که داشته یک سلاح هم به کمرش بوده و اتفاق خاصی نیافتاده است". زنجانی اعتقاد دارد میرکاظمی برای دفاع از کشورش به اسلحه دست برده است.
زنجانی در گفتگو با بی‌بی‌سی فارسی ضمن تمجید از میرکاظمی گفت که او دوست نزدیکی است اما نه همکار تجاری در حالیکه در مصاحبه قبلی با سایت راه آهن میرکاظمی را از تجار خوب کشور خوانده بود.
سایت بازتاب در یادداشتی میرکاظمی را چهره اصلی حامی زنجانی در فعالیت‌های بزرگ اقتصادی او در ایران دانست.بابک زنجانی در گفتگو با تابناک می‌گوید:
ارتباط شما با فردی که هم‌نام وزیر اسبق نفت است، چیست؟ ایشان با ما دوست است و با وزیر اسبق نفت ایران هم هیچ رابطه خانوادگی ندارد. کاسبی خاصی هم با ایشان ندارم. فقط در گذشته یکی از هتل‌های وی را در کیش خریداری کردم و از آنجا هم همدیگر را شناختیم و چند مسافرت هم با هم رفتیم. ایشان هم به کشور بسیار کمک کرده همان سال 88 خیلی‌ها به اسم لباس شخصی‌ها مردم را اذیت کردند و ایشان کسی بود که برای جان مردم روی موتور این‌ور آن‌ور می‌دوید اما از شانسش مثل فروش نفت ما هر کس یک چیزی درباره‌اش می‌گوید در حالی که انسانیت و کمک‌های ایشان برای خیلی‌ها پوشیده است. 

حضور رسانه‌ای

نخستین حضور رسانه‌ای او بعد از مطالب ادعایی افشاگرانه بازتاب، در خبر سایت راه آهن دیده شد.
سپس پنجشنبه شب 26 بهمن ماه در جریان برنامه تلویزیونی شبکه جام جم با حضور مدیر عامل باشگاه و سرمربی تیم فوتبال راه‌آهن علی دایی تصاویر زیادی از فیلم‌های بازدید تیم راه آهن و علی دایی به همراه بابک زنجانی از پروژه‌های هولدینگ سورینت در کیش نمایش داده شد. این برنامه ترکیبی از توضیح فعالیت‌های تجاری گروه سورینت در کیش و فعالیت‌های فرهنگی، ورزشی تیم راه آهن و علی دایی و را شامل شد.
او یکماه و نیم پس از انتشار فیلم مرتضوی و لاریجانی در مجلس و مطالبی که سایت بازتاب در موردش نوشته بود در یک گفتگوی اختصاصی در تاجیکستان با بی‌بی‌سی فارسی شرکت کرده و از عملکرد خود دفاع کرد.
از تازه ترین فعالیتهای بابک زنجانی سرمایه‌گذاری در فیلم " هیچ کجا هیچ کس " می‌باشد.

اتهام بدهی به وزارت نفت

بیژن زنگنه وزیر نفت ایران روز سه شنبه 19 شهریور 92، (10 سپتامبر 2013) گفت بابک زنجانی، تاجر ایرانی بیش از دو میلیارد دلار حاصل از فروش نفت ایران را به خزانه دولت واریز نکرده و وزارت نفت و مجلس ایران در حال پیگیری این مساله هستند. همچنین وی به خبرنگاران گفت که آقای زنجانی معتقد است که این پول به حسابش ریخته شده اما این حساب از طرف آمریکایی‌ها بلوکه شده است.
پنج‌شنبه 21 شهریور 1392 جلیل جعفری عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت: بدهی بابک زنجانی به وزارت نفت "دو میلیارد دلار نیست، بلکه دو میلیارد و 800 میلیون دلار است".
سه شنبه 26 آذر 1392 عضو هیات‌رییسه اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی در گفتگو با روزنامه شرق گفت: بابک زنجانی مهره سوخته یک جریان است، جریانی که حالا چندان هم از تخریب او ناراضی نیستند.

واکنش بابک زنجانی

یک روز پس از اظهارات بیژن زنگنه، زنجانی سخنان زنگنه را تکذیب کرده و گفت این پول در حساب شرکتی وابسته به وزارت نفت در خارج از کشور است و عدم انتقال این پول به وزارت نفت ربطی به او ندارد. اما بابک زنجانی در ویدئویی که بر روی سایت یوتیوب منتشر کرد، گفت که نقش او در این ماجرا صرفاً کمک به افتتاح حساب برای یکی از شرکت‌های وزارت نفت در بانکی بوده که او در آن کار می‌کرده است. به گفته او این شرکت در هنگ کنگ به ثبت رسیده است. از آنجایی که این شرکت به دلیل تحریم‌ها نمی‌توانسته برای نقل و انتقالات پولی خود حسابی در خارج از کشور داشته باشد، او صرفاً کمک کرده که این شرکتی بتواند حسابی در خارج از کشور باز کند تا پول عاید از فروش محصولات خود را دریافت کند. زنجانی گفت که به دلیل تحریمهای علیه او و بانکی که او در آن فعال بوده و شرکت زیر مجموعه وزارت نفت در آن حساب داشته، انتقال این پول به ایران فعلاً با مشکلاتی همراه است. زنجانی در واکنش به اظهارات زنگنه گفت: این حساب و موجودی آن توسط هیچ کشور و نهادی مسدود نشده و صرفاً مانع اصلی انتقال این پول به ایران این است که وزارت نفت می‌خواهد موجودی این حساب به حساب‌های وزارتخانه و یا بانک مرکزی واریز شود که به گفته آقای زنجانی عملاً به دلیل تحریم‌های بین‌المللی انتقال سویفتی این مبلغ به آن حساب‌ها امکانپذیر نیست. او گفت به محض اینکه شرکت هنگ کنگی وابسته به وزارت نفت حسابی را معرفی کند که برای انتقال سویفتی مشکلی نداشته باشد، بلافاصله این پول را به آن حساب منتقل خواهد کرد.
زنجانی در واکنش به سخنان جلیل جعفری گفت: «کل مبلغ فروش 1900 میلیون یورو بوده که 700 میلیون یورو آن را دریافت نموده‌اند و مابقی هم در حساب آن شرکت موجود است. این مبلغ توسط اتحادیه اروپا و آمریکا بلوکه نشده، علت عدم انتقال آن به حساب‌های خزانه کشور، تحریم بودن حساب‌های معرفی شده است و هیچ بانکی آمادگی دریافت مبلغ را ندارد و این موضوع به بنده مربوط نمی‌شود.»
زنجانی می‌گوید که در دو - سه سال گذشته بیش از 17 میلیارد از درآمد حاصل از فروش نفت را به ایران منتقل کرده است.
زنجانی در مصاحبه با ایسنا خودش را "سرباز بسیجی در جبهه اقتصادی" معرفی کرد و گفته بود که همه فعالیت‌هایش زیر نظر وزیر نفت و مسئولان وقت و "کاملاً شفاف" بوده است. همچنین گفته بود که در دوران سربازی‌اش راننده رئیس بانک مرکزی بوده است و زمانی که دلار 300 تومان بوده است، روزانه 20 میلیون دلار را در بازار آزاد می‌فروخته تا قیمت ارز در بازار نوسان نداشته باشد و از این راه به کشورش خدمت می‌کرده است.

اتهام انتقال غیر قانونی طلا از ایران به ترکیه

در جریان ماجرای بحران فساد مالی ترکیه 2013 آذر ماه 1392 نام شرکت سورینت این بار در اتهام "انتقال غیرقانونی طلا از ایران به ترکیه" توسط مطبوعات آن کشور مطرح شد اما در ایران مقامات قضایی و دولتی موضع گیری در این باره نداشتند. وبگاه الف در این باره نوشت :"مطبوعات ترکیه با افشای انتقال غیرقانونی طلا از ایران به ترکیه و سپس دوبی، پای شرکت سورینت ایران را به این پرونده باز کردند. با بالاگرفتن دعوای سیاسی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ترکیه میان جناح وابسته به فتح الله گولن و رجب طیب اردوغان و افشای پی در پی فسادهای مقامات و آقازاده‌های دولتی، پای سورینت ایران هم به این پرونده باز شد. جریانات مربوط به کشف بیش از 1٫5 تن طلا در فرودگاه آتاتورک ترکیه بخشی از اتهامات مختلفی است که علیه آقازاده‌های کابینه اردوغان مطرح شده است. بنابراین گزارش، در تاریخ 1 ژانویه 2013، هواپیمایی متعلق به خطوط هوایی یو. ال. اس با محموله 1٫5 تن طلا در فرودگاه آتاتورک متوقف می‌شود. مقصد بخشی از این طلاها شرکت‌های ترکیه‌ای بوده‌اند و بخشی نیز که به ادعای رسانه‌های ترکیه فاقد اسناد و مدارک رسمی بوده‌اند، متعلق به شرکت سورینت در ایران بوده‌اند. "

گفته شده که ایران برای رضا ضراب امتیاز تاجر امین قائل شده است. بانک‌های ایرانی مرتبط با موضوع به شرح زیر است:
بانک پاسارگاد - بانک سامان - بانک کشاورزی - بانک پارسیان - بانک توسعه صادرات ایران - بانک سرمایه

بازداشت

متعاقب شکایت عده‌ای از نمایندگان مجلس در نامه‌ای گلایه‌آمیز ار سران 3 قوه حکومت ایران، زنجانی در تاریخ 9 دی 1392 بازداشت گردید. غلامحسین محسنی اژه‌ای دراین باره اظهار داشت:«بابک زنجانی با توجه به مسائل و اتهامات وارده در هفته‌های اخیر از سوی مراجع قضایی بازداشت شد.»
دو روز پیش از دستگیری زنجانی، محمدعلی پورمختار، رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی، اعلام کرده بود که بابک زنجانی بدهی 2٫6 میلیون یورویی خود بابت فروش نفت ایران را به دولت پرداخت کرده است. مصطفی افضلی‌فرد، سخنگوی کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی یک روز پیش از دستگیری زنجانی مدعی شد که در ابتدا مسئولان بانک مرکزی ایران گمان کردند با توجه به اسناد و مدارک ارائه‌شده از جانب زنجانی، پول حاصل از فروش نفت در حساب این بانک می‌باشد؛ اما با بررسی بیشتر جعلی بودن این اسناد محرز شد و زنجانی مجرم شناخته شد.

دفاعیات و اقدامات حامیان

حامیان بابک زنجانی در صفحه فیس بوک او دفاعیه‌ای را منتشر کرده‌اند که در خبرگزاری ایسنا منتشر یافت. در این دفاعیه آمده است: «تنها موضوعی که قابل بحث است، چگونگی پرداخت تعهد آقای زنجانی است به دولت است که ایشان بسیار منطقی سخن می‌گویند: اگر کسی توانست هزار دلار از خارج به حساب بانک مرکزی واریز کند، من دو میلیارد دلار مابقی را واریز می‌کنم. آیا این آقایان می‌دانند که ایران تحریم است؟ می‌دانند که تحریم معنی‌اش چیست و آیا تاکنون شده است که به یک بانک خارجی مراجعه نمایند تا با دیدن پاسپورت ایرانی ایشان را بدون هیچ عذرخواهی از بانک بیرون کنند؟ آیا اصلاً ایشان مراحل فروش نفت را می‌دانند؟ آیا از عملیات بانکی برای انتقال پول از یک کشور به یک کشور دیگر آگاه هستند؟ آیا می‌دانند که یک بشکه نفت خام چند لیتر است و ظرفیت یک نفت‌کش چند میلیون بشکه است؟ آیا می‌دانند که بانک اچ اس بی سی مدت‌ها با حذف نام ایران در آدرس سویفت‌ها، میلیاردها دلار را برای ایران جا به جا می‌کرد و کمسیون میلیون دلاری می‌گرفت؟ آیا می‌دانند که این بانک سر آخر یک میلیارد و دویست میلیون دلار به خاطر این کارش جریمه شد و این جریمه هنوز برایش می‌صرفید؟»

پرداخت بدهی‌ها

محسنی اژه‌ای در بهمن 1392 از توقیف کلیه اموال زنجانی در داخل و خارج از ایران خبر داد که با همکاری خود زنجانی در معرفی این دارایی‌ها همراه بوده است. وی از بدهی 9000 میلیارد تومانی زنجانی به وزارت نفت و تصمیم قوه قضائیه برای توقیف این میزان ارزش از دارایی‌های زنجانی خبرداد. وی معتقد است حتی با فروختن بخشی از دارایی‌های زنجانی که در داخل ایران موجود است، می‌توان بدهی مزبور به وزارت نفت ایران را تصویه کرد.

تایید حکم اعدام بابک زنجانی

روز 13 آدر ماه 1395، به صورت رسمی حکم اعدام بابک زنجانی از سوی دیوان عالی کشور تایید شد . می‌توان این‌گونه گفت که معروف‌ترین زندانی اقتصادی این روزهای ایران که بیشتر از سه سال است در زندان به سر می‌برد، با رأی دادگاه اعدام خواهد شد. پرونده بابک زنجانی از همان اولین روزهای دستگیری‌اش، به یکی از پرحاشیه‌ترین و بحث‌برانگیزترین موضوع‌های رسانه‌ای کشور بدل شد و افراد عادی زیادی هم در گفت‌وگوهای روزمره و هم در شبکه‌های اجتماعی، دراین‌باره اظهارنظر کرده‌اند.