زندگینامه مرحوم حضرت آیت الله العظمی موسوی اردبیلی

همانطور که می دانید آیت الله موسوی اردبیلی امروز چهارشنبه 3 آذر 95 دعوت حق را لبیک گفت و به دیار باقی شتافت،...

همانطور که می دانید آیت الله موسوی اردبیلی امروز چهارشنبه 3 آذر 95 دعوت حق را لبیک گفت و به دیار باقی شتافت، آسمونی ضمن عرض تسلیت، در این مقاله زندگینامه آیت الله موسوی اردبیلی را برای شما عزیزان تهیه کرده است که در ادامه می خوانید

میرکریم موسوی کریمی معروف به سید عبدالکریم موسوی اردبیلی (زادهٔ 8 بهمن 1304 – درگذشت 3 آذر 1395، تهران) از مراجع تقلید ایرانی شیعه است. او از 1360 تا 1368 رئیس دیوان عالی کشور، و عالی‌ترین مقام قضایی ایران بود. او در سالهای پایانی عمرش ریاست دانشگاه مفید را بر عهده داشت.

موسوی اردبیلی پیش از انقلاب ایران (1357) به اداره و سرپرستی روحانیت اردبیل، عضویت هیئت مدیرهٔ مجلهٔ «مکتب اسلام»، تدریس و تألیف مشغول بود. از مشاغل و مسئولیت‌های او پس از انقلاب اسلامی می‌توان به عضویت در شورای انقلاب، عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، عضویت در هیئت سه نفرهٔ رسیدگی به اختلاف بنی‌صدر و دیگران، نمایندگی دورهٔ اول مجلس خبرگان رهبری، دادستانی کل کشور، ریاست دیوان عالی کشور، عضو شورای عالی قضایی و عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی و مسئولیت اجرای فرمان شش ماده‌ای آیت‌الله خمینی اشاره کرد.

زندگی

او در 8 بهمن 1304 در شهر اردبیل به دنیا آمده است. پدرش میرعبدالرحیم، روحانی بود و مادرش را در کودکی از دست داد و برای کشاورزی به این روستا مهاجرت کرد.

تحصیلات

وی تحصیلات خود را در دوران کودکی و در مکتب‌خانه آغاز کرد و در سال 1319 وارد مدرسهٔ علمیهٔ ملاابراهیم در شهر اردبیل شد. در دورانی که وی وارد مدرسه طلبگی گشت، این مدارس به علت اقدامات رضا شاه رونق چندانی نداشتند؛ مثلاً در همان زمان فقط چهار طلبه در آن مدرسه درس حوزوی می‌خواندند. بعد از اینکه متفقین خاک ایران را اشغال کردند و رضاشاه برکنار شد، رونق این مدارس بیشتر شد؛ در نتیجه موسوی اردبیلی در همان مدرسه به تدریس مشغول شد.

وی در سال 1322 برای خواندن درس حوزوی در مراتب بالاتر وارد شهر قم شد و حدوداً سه سال در این شهر اقامت گزید. وی در قم شاگرد کسانی چون سید محمدرضا گلپایگانی، سید احمد خوانساری بود.

موسوی اردبیلی در 16 آبان 1324 همراه با یکی از همشهریانش که همزمان در قم طلبه بود، به طرف نجف در عراق حرکت کردند و از طریق اروندرود و با قایق به عراق رفتند. در نجف وی همراه با همسفرشان به مدرسه «سید» رفتند و حدوداً دو سال در نجف اقامت داشت. بعد از مدتی جو سیاسی عراق به هم‌ریخت و همزمان نامه‌ای نیز حاکی از بیماری پدرش به دست وی رسید. مجموع این رویدادها باعث شد که وی به همراه دو تن دیگر از دوستانش به قم بازگردد. نخست تصورش بر این بود که دوباره به نجف برای ادامه تحصیل باز خواهد گشت؛ اما این‌گونه نشد. وی در قم فعالیت خود را در حوزهٔ علمیهٔ قم ادامه داد و حتی در انتشار مجله‌ای در قم به نام «مکتب اسلام» نیز سهیم بود.

بازگشت به اردبیل

وی در سال 1339 به علت بیماری و ضعف به توصیهٔ پزشکان مجبور به مراجعت به خلخال (روستای گورانسراب) به طور موقتی شد. وی فعالیت‌هایی در خلخال انجام داد که به علت نیمه‌کاره ماندن این فعالیت‌ها تا سال 1347 در خلخال ماند تا این کارها به پایان برسند. فعالیت‌های وی در بازگشت به خلخال شامل بازسازی مدارس، تدریس علوم حوزوی و همچنین تصمیم به احداث یک کارخانه بود که با ممانعت شاه روبه‌رو شد.

او در اردبیل فعالیت‌های سیاسی نیز انجام داد؛ در زمان جنگ شش روزه اعراب و اسراییل بود که در آن زمان حکومت ایران از اسراییل حمایت و بر ضد اعراب خبر منتشر می‌کرد که موسوی اردبیلی در منبرهای خود به حمایت از اعراب سخنرانی کرد و باعث شد که حکومت تصمیم به دستگیری وی بگیرد. هرچند به خاطر اعتصاب بقیهٔ روحانیون از این کار منصرف شده به تذکر اکتفا کرد.

یکی از آثار موسوی اردبیلی که در اردبیل انتشار یافت، کتاب «جمال ابهی» بود که در پاسخ به اظهارات بهاییان نوشته شده بود. شهر اردبیل محل زندگی یکی از هجده نفر از پیروان اولیه علی محمد باب که شخصی به نام ملایوسف اردبیلی بود. بهاییان ملایوسف اردبیلی را اهل روستای ملایوسف در نزدیکی اردبیل می‌دانند. از دیگر بهاییان اردبیلی امین‌العلماء است که در سال 1338 در اردبیل زندگی می‌کرد و بهاییان از وی به نام شهید بهاییت یاد می‌کنند.

تهران و پس از انقلاب

وی در سال 1347 به خاطر فشارهای حکومت تصمیم به مهاجرت به تهران می‌گیرد و برای اینکه دولت متوجه تصمیمش نشود، به بهانهٔ کمک به زلزله‌زدگان مشهد از اردبیل خارج می‌گردد و به تهران می‌آید.

در اوایل انقلاب وی رئیس دستگاه قضایی کشور بود و وظیفه تدوین قوانین کیفری، جزائی و حقوقی دادگستری و انطباق آن‌ها با موازین شرع و فقه اسلامی را داشت. موسوی اردبیلی هم‌چون دولت میرحسین موسوی و اکثریت مجلس در دهه 60 وابسته به جناح چپ بود.

وی در سال 1368 در پی فوت خمینی به قم رفت و هم‌اکنون در شهر قم اقامت دارد. یکی از اقدامات وی در مراجعت به قم تأسیس دانشگاه مفید است.

موضع‌گیری‌های سیاسی

موسوی اردبیلی در اعتراض‌ها به نتایج انتخابات ریاست جمهوری 1388 در بیانیه‌های خود از الزام برای رسیدگی به حقوق تضییع شده مردم سخن گفت که این بیانیه‌ها با اعتراض شدید حامیان سید علی خامنه‌ای نظیر حسین شریعتمداری و جعفر شجونی مواجه شد.

موسوی اردبیلی هم‌چنین پس از اعتراض‌ها به نتایج انتخابات ریاست جمهوری 1388 با خانواده‌های بازداشت شدگان پس از انتخابات دیدارهایی داشت و بارها نسبت به این بازداشت‌ها اعتراض کرد.

دوم آذر ماه 1395، رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران طی مصاحبه ایی با خبرگزاری ایرنا گفت: آیت الله عبدالکریم موسوی اردبیلی که در بیمارستان لاله تهران بستری است، امروز دچار ایست قلبی شد که با تلاش پزشکان دوباره به زندگی برگشت اما هم اکنون در شرایط کما به سر می‌برد.