معرفی رشته هوانوردی

رشته هوانوردی دارای 3 گرایش است:

1- مراقبت پرواز

2- ناوبری هوایی

3- خلبانی

البته رشته هایی نظیر تعمیر و نگهداری هواپیما، الکترونیک ، مدل سازی و... نیز وجود دارند که در زیر شاخه ها قرار می گیرند 

حرفه مراقبت پرواز 

آن‌گاه که روی صندلی یک هواپیمای در حال پرواز بر فراز یکی از شهرهای بزرگ و پرجمعیت جهان نشسته‌اید، آسمان را خالی و آرام و بی‌سروصدا می‌یابید. اما اگر به صفحه رادار مراقبت پرواز فرودگاه آن شهر نگاه کنید، آن را همانند بزرگراهی مملو از اتومبیل مشاهده می‌کنید که با سرعتی بسیار در حال حرکت هستند. 

اتاق عملیات کنترل راداری فرود هواپیما) در فرودگاه هر شهر، اداره آسمان پرترافیک آن شهر را به عهده دارد. در این اتاق مسوولان مراقبت پرواز با چشمانی دقیق و مراقب ، تغییرات لحظه‌ای و کامپیوتری صفحات رادار را زیر نظر دارند و با استفاده از رادار و رادیو، هواپیماها را در آسمان هدایت می‌کنند و به خلبانها دستور می‌دهند که چه کاری را انجام دهند تا تداخلی پیش نیاید و از ایمنی کامل برخوردار گردند.

یک متخصص مراقبت پرواز اطلاعات لازم را در زمینه نحوه وزش باد، نوع هوا و سمت باند پروازی از برج مراقبت پرواز گرفته و به خلبان منتقل می‌سازد البته کار اصلی وی آشنایی با قوانین و مقررات ایکائو است که جنبه بین‌المللی دارد و باید بر اساس این قوانین هواپیماها را هدایت نماید، در واقع کار یک مسوول مراقبت پرواز شبیه به افسر راهنمایی و رانندگی است با این تفاوت که باید در برج مراقبت، مواظب هواپیماها باشد تا در هنگام ورود و خروج به داخل فرودگاه تداخل پیدا نکنند و در صورتی که حجم ترافیک هوایی زیاد شد، باید بداند که کدام هواپیما را باید از ترافیک خارج کند. همچنین لازم است که زمان ورود و خروج هر هواپیمایی را بداند تا در صورت تاخیر به مسوولان ذیربط اطلاع دهد و بالاخره کارکنان مراقبت پرواز اولین کسانی هستند که از وقوع سانحه آگاه می‌شوند بنابراین ضمن رعایت دستور‌العمل مربوط ، باید با سریعترین وسیله ممکن در جهت نجات جان سرنشینان هواپیمای سانحه دیده و از بین نرفتن آثار و شواهد و مدارک موثر در بروز سانحه اقدام نمایند. 

اهداف و وظایف مراقبت پرواز

1- جلوگیری از برخورد هواپیماها در فضای کنترل شده .

2- جلوگیری از برخورد هواپیماها و موانع در اطراف فرودگاهها ، باندهای پروازی و مسیرهای خزش.

3- تسریع و ایجاد نظم در جریان پروازها .

4- ارائه اطلاعات مفید و مورد نیاز خلبانان در جهت سلامت و بی‌خطری پرواز.

5- آماده نمودن واحدهای ذیربط از هواپیماهایی که در حالات مختلف اضطراری قرار دارند، و آگاه نمودن و کمک به ارگانهای مربوطه در مورد اطلاع‌رسانی به مراکز تجسس و نجات در صورت بروز سانحه.

جهت اجرای اهداف فوق، واحدهای مختلف مراقبت پرواز به کمک وسایل ارتباطی رادیویی و ناوبری با خلبانان ، در فرودگاه و راههای هوایی تعیین شده کشور، در تماس دائم بوده و با استفاده از استانداردها و مقررات بین‌المللی خاص در جهت راهنمایی و هدایت هواپیماها مسیر و ارتفاع پرواز را تعیین تا با یکدیگر تصادم ننمایند. ضمنا اطلاعات مفید و لازم هوانوردی را جهت انجام پروازی مطمئن در اختیار خلبانان قرار می‌دهند. این حرفه و تخصص نیازمند آموزش لازم ،‌ دانش تخصصی مطلوب، شناخت کافی، سرعت عمل و دقت است. بدین صورت که در هر لحظه کار کنترل پرواز رویداد و وضعیت تازه‌ای به وقوع می‌پیوندد و کنترلر کارآمد و ذیصلاح مراقبت پرواز باید راه‌حل دقیقی، دور از هر گونه اشتباه و مقرون به صرفه، برای این رویداد بیابد. 

حساسیت و ویژگی حرفه مراقبت پرواز

در تمام مراحل پرواز یعنی از زمان روشن کردن موتور هواپیما در فرودگاه مبدا تا لحظه خاموش کردن آن در فرودگاه مقصد، هواپیماها بخصوص در پروازهای کور (IFR) تحت کنترل لحظه به لحظه یکی از واحدهای مراقبت پرواز می‌باشد. این کنترل بر اساس مقررات و ضوابط بین‌المللی با هوشیاری، دقت و سرعت عمل اجرا می‌گردد. سرعت عمل و عدم اشتباه یکی از ویژگی‌های حرفه مراقبت پرواز می‌باشد. بر اساس تحقیقاتی که سازمان جهانی کار (ILO) از حرفه‌ها و تخصصهای فنی دشوار ودقیق در سطح بین‌المللی، طی 7 سال مطالعه و بررسی بعمل آورده، حساسیت و ویژگی این حرفه را مورد تائید قرار داده است. علاوه بر تحقیقات مذکور، سازمانهای مختلفی در کشورهای پیشرفته در مورد حرفه کنترل پرواز به بررسی‌های شغلی پرداخته و این تخصص را در دیدگاههای مختلف مانند، پذیرش مسئولیت در قبال جان تعدادی مسافر، سرعت عمل ، دقت ، اعتماد ، خستگی ناشی از کار فشار روحی ، هماهنگی با واحدهای مختلف و غیره مورد بررسی قرار داده و این حرفه را یکی از پر مسئولیت‌ترین مشاغل طبقه‌بندی نموده‌اند. 

ناوبری هوایی

بدون شک ایمنی اولین و مهمترین هدف هر پروازی است زیرا ایمنی نه تنها باعث جلوگیری از ضایعات ناشی از خسارت یا آسیب می‌گردد بلکه همچنین می‌تواند در اقناع اذهان عمومی و بهبود سوددهی شرکت‌های هواپیمایی تجاری و مسافربری موثر باشد. بنابراین شرکت‌های حاضر در صنعت هواپیمایی دریافته‌اند که سرمایه‌گذاری بر روی ایمنی در تمامی سطوح شرکت، یک سیاست اصولی و منطقی می‌باشد. یکی از گامهایی که در این زمینه برداشته شده است، وجود متخصصین ناوبری هوایی در هواپیماها می‌باشد که به عنوان رکن اصلی یک پرواز ایمن محسوب می‌شوند .

متخصصین ناوبری هوایی به طراحی مسیرهای پروازی، مانورهای تکنیکی و به کارگیری سیستم‌های مختلف یاری دهنده به خلبان ،در هدایت هواپیماها و موقعیت‌یابی از طریق تکنیک‌ها و فنون ویژه ناوبری هوایی می‌پردازند. ناوبر هوایی را تقریبا می‌توان خلبان دوم نامید، فردی که قبل از پرواز مسوولیت تهیه و طراحی نقشه مسیر پرواز را بر عهده دارد و تعیین می‌کند که هواپیما باید در چه ارتفاعی و با چه سرعتی و در چه هوایی پرواز نماید.

برای مثال اگر در 100 مایلی هواپیما، ابرهای باران‌زا وجود داشته باشد، او مسیر جدیدی را به خلبان پیشنهاد می‌کند تا با ابرهای بارن‌زا برخورد نداشته باشد و در واقع مسیر را دور می‌زند تا با امنیت کامل هواپیما را به مقصد برساند البته تمام هواپیماها ناوبر ندارند اما اگر هواپیمایی ناوبر داشته باشد، قدرت مانور بیشتری دارد چون حتی در هوای نامناسب نیز می‌تواند پرواز کند.

عده‌‌ای از ناوبرها نیز برای هواپیماهای شکاری آموزش می‌بینند(دانشگاه هوایی شهید ستاری بیشتر در این زمینه آموزش می‌دهد) که این افراد در نهایت کار پیچیده‌تر و مهمتری را انجام می‌دهند چون علاوه بر فعالیت‌های یک ناوبر هواپیمای مسافربری یا ترابری باید دوره‌های مختلفی از جمله دوره نجات خدمه از مرگ را بگذرانند و سلاح‌ها و مهمات را نیز کنترل کنند. همچنین باید با رادار هواپیماهای دشمن را شناسایی کرده و در صورت لزوم از اسلحه هواپیماها بر ضد دشمن استفاده کنند. 

توانمندی و ویژگیهای لازم برای رشته ناوبری (گرایشهای ناوبری هوایی و مراقبت پرواز)

چند سال پیش هنگامی که یکی از مراقبین پرواز فرودگاه نیوآرک واقع در شهر نیویورک در حدود 10 فروند هواپیمای جت را همزمان به سوی فرودگاه هدایت می‌کرد و خلبانها آخرین مراحل نزدیکی خود را به سوی باند فرودگاه طی می‌کردند ناگهان صدای رادیو قطع گردید و مراقب پرواز با وحشت مشاهده کرد که هواپیماها از مسیر درست خود خارج می‌شوند و او هیچ کاری از دستش بر نمی‌آید .

در همین حین ارتباط رادیویی بار دیگر برقرار گردید و او توانست هواپیماها را سالم بر زمین بنشاند ولی شدت دلهره در آن لحظه چنان زیاد بود که بیمار گردید و به مرخصی استعلاجی رفت. البته هیچ یک از فرودگاههای ایران ،‌ترافیک خطی فرودگاه نیوآرک را ندارند چون این فرودگاه روزانه 7000 پرواز را زیر نظر دارد اما بدون شک یک مراقب پرواز در هر فرودگاهی، کاری حساس و مهم را بر عهده دارد و باید از آرامش ، بردباری و سعه‌صدر خاصی برخوردار باشد تا بتواند در لحظات بحرانی و اضطراب‌آور، کار خود را بدرستی انجام دهد.

یکی از مهمترین عوامل آرامش یک خلبان، صحبت با مراقب پرواز در برج کنترل یک فرودگاه است. برای مثال اگر هوا خراب باشد و خلبان هم دچار اضطراب و هیجان شده باشد، این مسوول مراقبت پرواز است که می‌تواند به خلبان آرامش دهد و باعث شود که هواپیما ایمن بر زمین بنشیند .

همچنین یک مراقب پرواز باید به زبان انگلیسی مسلط باشد چون باید با خلبان‌ها انگلیسی صحبت کند و خلبان‌ها نیز به او به زبان انگلیسی پاسخ می‌دهند. پای میکروفن صحبت کردن، یک توانایی است و مراقب پرواز باید از این توانایی برخوردار باشد یعنی باید بتواند در هر شرایطی اطلاعات لازم را در اختیار خلبان‌ها قرار دهد. همچنین دانشجویان این رشته همچون سایر رشته‌های دانشگاههای هوایی باید شرایط جسمی لازم را برای ورود به دانشگاه داشته باشند. برای مثال دید داوطلبان رشته‌های مراقبت پرواز و ناوبری هوایی باید باشد و لازم است که از سلامت کامل جسمی برخوردار باشند.

همچنین در رشته ناوبری هوایی حداکثر سن داوطلب باید 20 سال باشد و در رشته مراقبت پرواز حداکثر سن در صورتی که خدمت سربازی انجام نداده باشد 22 سال و در صورت انجام خدمت سربازی 24 سال است. وی باید در دروس ریاضیات و زبان قوی بوده و از سرعت عمل، مهارت و قدرت تجزیه و تحلیل خوبی برخوردار باشد تا بتواند در مواقع بحرانی وظیفه خود را به خوبی انجام دهد.

خلبانی

رشته خلبانی دارای دو شاخه نظامی و کشوری یا غیرنظامی است که این دو شاخه از یکدیگر مجزا بوده و هر یک تحت نظارت سازمان یا وزارتخانه‌ای می‌باشد که در این میان خلبانی نظامی زیر نظر ارتش و خلبانی غیرنظامی زیر نظر وزارت راه (سازمان هواپیمایی کشوری)‌ آموزش داده می‌شود. 

شاخه خلبانی نظامی (ایران)

تنها شاخه خلبانی که از طریق آزمون سراسری دانشگاهها و مراکز آموزش عالی دانشجو می‌پذیرد ، شاخه خلبانی نظامی است که دانشجویان آن در دانشگاه هوایی شهید ستاری آموزش می‌بینند.

مسوول گزینش دانشجویان دانشگاه هوایی شهید ستاری در معرفی این رشته می‌گوید: هدف از پذیرش دانشجوی هوانوردی (خلبانی) در دانشگاه هوایی شهید ستاری، تربیت خلبانهای مورد نیاز نیروی هوایی جمهوری اسلامی می‌باشد. خلبانهایی که در نهایت جذب نیروی هوایی شده و 30 سال در ارتش جمهوری اسلامی ایران خدمت خواهند کرد.

برای مثال یک زمانی به دلیل جنگ، نیروی هوایی نیاز به خلبان جنگی دارد و زمانی خلبان آموزشی یا مسافربری مورد نیاز این نیرو است. (هواپیمایی ساها که وابسته به نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران است، تعدادی از پروازهای داخلی و بعضی از پروازهای مسافربری خارجی را انجام می‌دهد)‌در این میان دانشگاه هوایی شهید ستاری با توجه به نیاز نیروی هوایی تعیین می‌کند که دانشجویان خلبانی در کدام رشته تخصصی آموزش ببینند. یعنی دانشجوی این رشته نقشی در تعیین رشته تخصصی خود ندارد و نمی‌تواند بگوید که می‌خواهم خلبان جنگی یا آموزشی و یا مسافربری بشوم بلکه این کار به عهده مسوولین دانشگاه می‌باشد.

جانشین معاونت آموزشی دانشکده پرواز در همین زمینه می‌گوید: آنچه مهم است این است که رشته هوانوردی (خلبانی) دانشگاه هوایی شهید ستاری وابسته به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی است و دانشجویان این دانشگاه اعم از هوانوردی (خلبانی ،‌ ناوبری هوایی) و خلاصه هر 13 رشته‌ای که در این دانشگاه وجود دارد، از بدو ورود به دانشگاه یک دانشجوی نظامی خواهند بود و در نهایت به عنوان یک افسر مهندس یا کارشناس فارغ‌التحصیل می‌شوند. 

شرایط گزینش دانشجویان هوانوردی (خلبانی)

رشته خلبانی دانشگاه هوایی شهید ستاری که از دو گروه آزمایشی ریاضی و فنی و علوم تجربی دانشجو می‌پذیرد، دارای شرایط و ویژگی‌های خاصی است که به گفته مسوولان این دانشگاه شرایط فوق بسیار مهم بوده و علاقه‌مندان به رشته خلبانی باید پس از مطالعه دقیق شرایط و ویژگی‌های مورد نظر، رشته خلبانی را انتخاب کنند. مسوول گزینش در مورد این ویژگی‌ها می‌گوید: یک خلبان به عنوان فرمانده هواپیمایی که میلیونها دلار ارزش دارد، حرف اول را در هواپیما می‌زند . به همین دلیل باید آمادگی کامل را برای احراز این مسوولیت داشته باشد که در دانشگاه هوایی شهید ستاری این آمادگی در سه مرحله سنجیده می‌شود. 

مرحله اول :

داوطلب این رشته باید در آزمون سراسری دانشگاهها و مراکز آموزش عالی شرکت کرده و با موفقیت در این آزمون، آمادگی علمی خود را ثابت کند و همچنین لازم است که رشته هوانوردی (خلبانی) را جزو یکی از 9 انتخاب اول فرم انتخاب رشته خود درج کرده باشد.

مرحله دوم :

در این مرحله باید از لحاظ جسمی در معاینات ما پذیرفته شود که در این مرحله یک داوطلب علاوه بر خصوصیات ظاهری که عبارتند از : حداکثر سن 20 سال تمام (حتی اگر خدمت سربازی را انجام داده باشد نباید بیشتر از 20 سال داشته باشد) و حداقل قد 165 سانتی‌متر و داشتن وزنی متعارف، از سلامت جسمانی کامل نیز برخوردار باشد. دید چشم او باید بوده و کوررنگی نداشته باشد، به همین دلیل چشم داوطلب در سه مرحله معاینه ‌شده و نهایتا نوار مغزی او برداشته و دندانهایش معاینه می‌شود. چون برای مثال اگر داوطلبی چند عدد از دندانهای جلو را نداشته باشد در فشار جو بالا دچار حالت تهوع می‌شود و یا اگر بیش از 3 یا 4 دندانش ترمیم شده باشد در حین پرواز مشکل خواهد داشت. به همین دلیل به طور نسبی از هر 100 نفری که برای رشته خلبانی به این دانشگاه مراجعه می‌کنند، فقط 7 نفر آمادگی جسمی و روحی کامل را دارا هستند .

مرحله سوم :

آخر کار مصاحبه عقیدتی و حفاظتی است. یک دانشجوی خلبانی باید جسور، نترس و شجاع باشد و همچنین لازم است که عاشق این رشته بوده و فردی منضبط و منظم باشد. 

خلبانی مسافربری (شاخه غیرنظامی)

یکی از شاخه‌های خلبانی که بسیار مورد توجه جوانان قرار دارد، خلبانی مسافربری است که در مرکز آموزش فنون هوایی تدریس می‌شود. این مرکز دولتی که وابسته به سازمان هواپیمایی کشوری است، تنها واحدی می‌باشد که آموزش خلبانی غیرنظامی ایران را بر عهده دارد. مرکز آموزش فنون هوایی هر سال دو بار آزمون ورودی، یکی در سه ماهه اول و دیگری در سه ماهه آخر سال برگزار می‌کند و خبر برگزاری این آزمون که شامل زبان انگلیسی و هوش می‌شود از طریق روزنامه‌های کثیر‌الانتشار به اطلاع علاقه‌مندان می‌رسد.

داوطلبان شرکت در این آزمون می‌بایستی حداقل مدرک دیپلم را داشته باشند و همچنین از جهت جسمی نتیجه آزمایشات آنها باید مثبت باشد. یعنی در آزمایشات پزشکی باید ثابت شود که آنها از نظر چشم، گوش، وضعیت قلب، قفسه سینه ،‌سیستم گردش خون، بیوشیمی خون(CBC-FBS-ESR-TG-CHOLESTEROL-BUN-CCREAT-URICACID)(برای افراد بالای 40 سال LDL-HDL ) و انجام آزمایش کامل ادرار (U/A) و مغز و اعصاب از سلامت کامل برخوردار هستند.

سپس در صورت قبولی در آزمون علمی و پزشکی اولیه چنانچه زبان انگلیسی را خوب بدانند نیازی به گذراندن دوره کلاس زبان ندارند اما در صورتی که آمادگی لازم را نداشته باشند باید یک دوره آموزش زبان انگلیسی را طی کنند. پس از آن دوره مقدماتی کلاسهای زمینی برگزار خواهد شد که این دوره شامل دروس هواشناسی ، آیرودینامیک، آلات دقیق پرواز، ناوبری هوایی ، مقررات ، وزن و تعادل ،‌قابلیت‌های هواپیما ، موتور و سیستم ، نحوه کار با کامپیوتر پروازی و محاسبات، نقشه‌خوانی و فیزیولوژی پرواز می‌شود.

سپس دانشجویان به میزان 45 ساعت پرواز آموزشی همراه با استاد و همچنین به صورت مستقل (Solo) خواهند داشت که این پروازها با هواپیماهای آموزشی از نوع «سسنا» (Cessna) و بونانزا (Bonanza) انجام می‌شود، چنانچه دانشجویان در دروس تئوری نمرات لازم را کسب کرده و در آزمایش کتبی، شفاهی و عملی پرواز نیز موفق بشوند در این مرحله گواهینامه خلبانی شخصی (P.P.L) به آنها داده می‌شود و از این به بعد به عنوان یک خلبان دارای گواهینامه می‌توانند پرواز نمایند ولی قوانین به این دسته از خلبانان اجازه فعالیت حرفه‌ای نمی‌دهد یعنی نمی‌توانند شغل خلبانی را پیشه کنند و صرفا می‌توانند به عنوان تفریح و یا با هواپیماهای شخصی خود پرواز داشته باشند و مجاز به پرواز با هواپیماهای سنگین و مسافربری و یا باری و غیره نیستند.

و اگر شخصی بخواهد یک خلبان حرفه‌ای بشود لازم است دوره عالی خلبانی را طی کند که این دوره شامل خلبانی بازرگانی (C.P.L)، خلبانی با هواپیماهای چند موتوره، پرواز با دستگاه (instrumentation) و یک دوره کوتاه مدت آموزش سیستم‌های هواپیمایی که قرار است با آن پرواز کند، طی کرده تا بتواند جذب شرکتهای هواپیمایی شده و به عنوان یک خلبان حرفه‌ای مشغول به خدمت بشود. در توضیح دوره‌های فوق باید گفت که در دوره خلبانی بازرگانی حدود 1000 ساعت کلاسهای زمینی در تکمیل درسهایی که در بخش مقدماتی گذرانده می‌شود و همچنین در مورد طرح پرواز و مسایل مختلف آن و نحوه استفاده از دستگاههای کمک ناوبری برگزار می‌شود و سپس به میزان حداقل 200 ساعت پرواز همراه با استاد و همچنین مستقل انجام می‌گیرد که البته سیلابس‌های مربوط به پرواز و نوع مانورها که در این دوران آموزش داده می‌شود بسیار مفصل می‌باشد.

دوره هواپیمای دو موتوره با استاد و کلاسهای زمینی مربوط به آن می‌باشد و همچنین دوره پرواز با دستگاه شامل حداقل 30 ساعت پرواز با استاد و گذراندن کلاسهای زمینی مربوط به آن است. گفتنی است که گواهینامه هر یک از چهار دوره فوق پس از برگزاری آزمون کتبی و عملی (تست پرواز) ارائه می‌گردد. نکته بسیار مهم آن است که هزینه رشته خلبانی در مرکز آموزش فنون هوایی از داوطلبان این رشته دریافت می‌شود. برای مثال در حال حاضر شهریه آموزش خلبانی مسافربری حرفه‌ای حدود ده میلیون و نیم است که هزینه فوق را دانشجویان این رشته باید بپردازند .و بالاخره لازم است گفته شود که گواهینامه‌های مرکز آموزش فنون هوایی اعتبار بین‌المللی دارد و فارغ‌التحصیلان این مرکز می‌توانند از گواهینامه خویش در خارج از کشور نیز استفاده بکنند. 

ویژگی‌ها و مشکلات رشته ، حرفه خلبانی

داشتن یک برنامه‌ریزی دقیق در عین حال شناور لازمه حرفه خلبانی است چرا که زمان مشخصی از شبانه‌روز را نمی‌توان به حرفه خلبانی اختصاص داد. برنامه‌ریزی‌هایی که برای پرواز می‌شود در ساعات مختلف شبانه‌روز و حتی روزهای تعطیل می‌باشد و این برنامه به صورت هفتگی و یا ماهانه تغییر می‌کند . به همین دلیل یک خلبان نمی‌تواند بر اساس زندگی شخصی خود برای شغلش برنامه‌ریزی کند بلکه باید هنگام برنامه‌ریزی برای زندگی خود به خصوصیات شغل خویش توجه ویژه‌ای داشته باشد.

همچنین یک خلبان برای حفظ امنیت شغلی خود باید به سلامت جسمی و روانی‌اش بسیار توجه بکند، چون در صورت بروز یک ناراحتی جسمی یا روحی در آزمایشات پزشکی سالیانه و یا شش‌ماهه مردود می‌شود و به وی اجازه پرواز نخواهند داد. به دلیل اطمینان از امنیت پرواز یک هواپیما ، تمامی خلبانان تا سن 40 سالگی هر سال یک بار تحت آزمایشات کامل پزشکی قرار می‌گیرند و پس از 40 سالگی نیز این آزمایشات هر شش‌ماه یکبار تکرار می‌شود. یک دانشجوی رشته خلبانی نظامی نیز با اشاره به اهمیت دقت و سرعت عمل در این رشته می‌گوید:

بار اولی که می‌خواستم پرواز کنم تصور نمی‌کردم که در این کار موفق شوم چون یک خلبان کارهای زیادی را در یک زمان باید انجام دهد. برای مثال باید با گوشش رادیو بشنود ، با چشمش تمام «کیج‌ها» را کنترل کند. با دستها فرمان و با پاها پدال‌ها را داشته باشد و در کل باید حواسش هم به داخل و هم به خارج از هواپیما باشد و در عین حال فکر کند که در لحظات بعد چه کاری را باید انجام بدهد. بدون شک تمام اینها نیازمند دقت نظر و سرعت عمل است تا بتوان در این حرفه موفق شد.