اقتصاد اتریشی

اقتصاد اتریشی یا مکتب اتریشی (به آلمانی: Österreichische Schule)‏ که به مکتب وین نیز مشهور است یکی از مکتب‌های اندیشهٔ اقتصادی خارج از جریان اصلی است که بر سازمان‌یابی خود-به-خودی بر اساس ساز-و-کار قیمت‌ها تأکید دارد. فردگرایی روش‌شناختی و خنثی نبودن پول از دیگر مشخصه‌های فکری آن است.

مکتب اقتصاد اتریشی

مکتب اقتصاد اتریشی توسط اقتصاددان قرن نوزدهم، کارل منگر تاسیس شد. منگر در لهستان و در سال ١٨۴٠ متولد شد که در آن زمان بخشی از امپراتوری اتریش بود. او در رشته ی حقوق تحصیل کرد و موفق به اخذ پی اچ دی در دانشگاه کراکف لهستان شد. بعد از تحصیلات دانشگاهی منگر به روزنامه نگاری مشغول شد و متوجه شد که تفاوت‌های فاحشی بین آنچه اساتید اقتصاد در باب قیمت‌ها تدریس می‌کنند و آنچه او به طور روزمره مشاهده می‌کند، وجود دارد.

این موضوع سبب شد که او کتاب معروفش (اصول علم اقتصاد) را در سال ١٨٧١ تالیف کند. کتابی که منجر به مشاجرات فراوانی میان اقتصاددانان وقت شد. افراد برجسته ی مکتب تاریخی آلمان، نظریات منگر را به تمسخر «مکتب اتریشی» نامیدند و این نام ماندگار شد. در سال ١٨٧٣، منگر کرسی اقتصاد در دانشگاه وین را کسب کرد که مقر مرکزی اقتصاد اتریشی شد.

مهمترین وجه این مکتب تمرکزش بر انسان‌هاست. انگیزه‌هایشان، دانش محدودشان و محیط پیرامونشان که در آن‌ به تصمیم‌گیری می‌پردازند. مجموعه ی این عناصر انسانی نهادهای حقوقی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی را شکل میدهند این که فرد چه طور در جامعه به انتخاب و تصمیم گیری می‌پردازد، اصلی‌ترین محور اندیشه ی اقتصاد اتریشیست. در حالی که دیگر مکاتب اقتصادی تمایل دارند اقتصاد را نوعی ماشین جلوه دهند، اقتصاددانان مکتب اتریش بر طبیعت همیشه در حال تغییر، پیچیده و تطابق پذیر اقتصاد تاکید می‌کنند.

گسترش

مکتب اتریش در اواخر سدهٔ نوزدهم و اوایل سدهٔ بیستم گسترش یافت. اقتصاددانان اتریشی نظریهٔ ارزش نئوکلاسیک و نظریهٔ ارزش ذهنی (سوبژکتیویسم) را که جریان‌های اصلی اندیشهٔ اقتصادی معاصر بر آن‌ها متکی است، توسعه دادند و مسئلهٔ محاسبات اقتصادی که از اقتصاد نامتمرکز بازار آزاد در مقابل تخصیص منابع یک اقتصاد برنامه‌ریزی متمرکز دفاع می‌کند، مطرح کردند.

اقتصاددانان مکتب اتریشی لزوم انجام قرادادهای داوطلبانه بین عاملین اقتصادی را مورد تاکید قرار داده‌اند و بر این دیدگاه‌اند که معاملات تجارتی باید در معرض کمترین قیود ممکن اجباری قرار گیرند و به ویژه در معرض کمترین مداخلات دولت باشد. تحت تاثیر قهرمان فکری‌شان، جان لاک، اقتصاددانان لیبرتارین مجتمع در مکتب اتریش معتقدند که این قیود حداقلی، باید مبتنی بر آزادی‌های فردی، حقوق برابر باشند.

واحد پول اتریش

در اتریش، یورو در سال ۱۹۹۹ ظاهر شد. با این حال تمام سکه‌های یوروی اتریش در سال ۲۰۰۲ معرفی شده و برخلاف سایر کشورهای منطقه یورو که سال ضرب روی سکه حک می‌شود؛ عدد همین سال روی آن‌ها حک شده است. هشت طرح مختلف (یک طرح به ازای هر مقدار) برای سکه‌های اتریشی انتخاب شد. در سال ۲۰۰۷، اتریش به منظور هماهنگی با طرح «نقشهٔ مشترک» جدید؛ همانند بقیهٔ کشورهای منطقه یورو، روی مشترک سکه‌های خود را تغییر داد.

قبل از پذیرش یورو در سال ۲۰۰۲، اتریش از شیلینگ اتریش استفاده می‌کرد. این واحد پول اولین بار در دسامبر ۱۹۲۴ پایه‌گذاری شد. شیلینگ در پی آنشلوس در سال ۱۹۳۸ کنار گذاشته شد و پس از پایان جنگ جهانی دوم در نوامبر ۱۹۴۵ مجدداً استفاده شد.

اتریش دارای یکی از غنی‌ترین مجموعه‌های سکه‌های کلکسیونری در منطقه یورو است؛‌ به‌طوری که ارزش اسمی آن‌ها بین ۱۰ تا ۱۰۰ یورو می‌باشد. (اگرچه یک سکه ۱۰۰٬۰۰۰ یورویی به طور ویژه در سال ۲۰۰۴ ضرب شد). این سکه‌ها میراثی از روش‌های ملی سنتی ضرب سکه‌های نقره و طلا هستند. برخلاف پول‌های عادی، این سکه‌ها در منطقه یورو پول قانونی محسوب نمی‌شوند. به عنوان مثال، یک سکهٔ یادبود ۵ یورویی اتریشی را نمی‌توان در هیچ کشور دیگری استفاده کرد.