گزارش تحلیلی بر سینمای کمدی معاصر ایران
گزارش تحلیلی بر سینمای کمدی معاصر ایران Analytical on iran Contemporary comedy cinema
گزارش تحلیلی بر سینمای کمدی معاصر ایران
نویسنده : انسیه نجفی نشلی
منابع تحلیل رندم : تگزاس دو ، ژن خوک ، سامورایی در برلین ، چهار انگشت ، دختر شیطان ، ما همه با هم هستیم ؛
فیلم کمدی برای خنداندن است و نباید زیاد به محتوا و فیلمنامه خرده گرفت فیلمی برای عموم مردم که برای خنداندن و فراموشی مشکلات و رنج هاست . اما .... فیلم های کمدی که اخیرا ساخته می شود دارای ویژگی هایی است که به دو بخش تقسیم می شوند : عام و خاص . ویژگی های عام مشترک است و با توجه به شرایط جامعه ،مقتضیات قانونی ، فرهنگی ، هنری ، اجتماعی ، اقتصادی برای بقا ، حفظ گیشه ، فروش فیلم و بازگشت سرمایه تهیه و تولید فیلم طراحی شده است . ویژگی های خاص نیز مختص هرفیلم است که در این مقاله نگنجد. چون این ویژگی ها در بین مخاطبین جامعه با اقبال عمومی روبرو شده است، فیلمسازان ، حتی آنانکه تا کنون به صاحب سبک و گزیده ساختن و فرهیختگی زبانزد بودند ، برای زنگ تفریح و حیاط خلوت و تنفس به این گونه جدید روی آوردند تا شاید بتوانند گوشه ای از مشکلات عدیده را با جذب گیشه حل کنند و حداقل پول فیلم بعدی شان جور خواهد شد . در بخش نخست به بررسی ویژگی های عام و مشترک کمدی های معاصر و رایج شده وطنی ! می پردازیم : ساخت فیلم در خارج از کشور با لوکیشن زیبا و رنگ و وارنگ ، دریا و ساحل ، کمدین های ثابت ومتعدد ، بازیگران خارجی از جمله بانوان زیبا و جوان ، بن مایه و چاشنی رابطه عاشقانه ، شوخی های فضای مجازی ، طنازی های دلبرانه ، موسیقی خاص ، جذابیت های فرنگ و .... از مشخصات عمده و مشترک کمدی رایج معاصر وطنی است .
گزارش تحلیلی بر سینمای کمدی معاصر ایران Analytical on iran Contemporary comedy cinema
لوکیشن این فیلم های طناز ، اکثرا در هند ، آسیای جنوب شرقی و تایلند ، امریکای لاتین و برزیل ، .... است . شخصیت پردازی ها اکثرا ضعیف است ، بازی ها یکدست نمی باشد و شخصیت پردازی ها قوی نیست و درحد تیپ باقی می ماند . تیپ ها ی لوده و بی خاصیت ... کمدی عجیب و غریب ، کمدی بی قصه ،شخصیت های نادان، که با رفتن به این سو و آن سو ، لودگی ، سروصداکردن و داد و بیداد ، قصه می آفرینند ! شخصیت های مکمل متعدد که بود و نبودشان تاثیری در روند فیلم ندارد. بازیگران سینمای ایران گاهی حضور چند دقیقه ای در فیلم ها را می پذیرند که نامهای شاخص در فیلم بیشتر باشد . موقعیت های طنز در راستای شعور حداکثری پرسوناژها بوجود نیامده و شخصیت ها اکثرا درگیر موقعیت های منطقی روایی نیستند و اصولآ پرسوناژ عادی براساس اصول شخصیت سازی داستانی که محصول موقعیت منطقی روایت و ساختار دراماتیک است ، کمتر یافت می شود . این موقعیت های طنز و روایت ، معمولا دارای پیوستگی خاصی نبوده و مجموعه ای از اتفاقات وتصاویر لاکچری به هم بافته اند وگونه ای طراحی شدند که در هر قسمت طنز ی که راوی حماقت پرسوناژهاست روایت می شود . ذهن مخاطب بدون تفکر ، فرصت کنکاش خردمندانه در موقعیت طنز را نمی یابد و در مواجهه با بمباران موقعیت های سطحی خنده دار در کلیپ های کوتاه وتصویری پشت سرهم به خنده واداشته می شود. با ارایه شوخی های نخ نما و قدیمی ، این سوژه ها وفیلم ها برای نمایش خانگی مناسب تراست . موقعیت هایی که در قصه بوجود می آید، پی در پی و بدون داشتن منطق قوی مشخص روایت می شود. فیلمنامه سرگردان می تواند میزبان هر اتفاقی باشد و این نوع کمدی که هر لحظه امکان هر اتفاقی در آن ممکن است ، باتوجه به توضیح بالا ، فقط ، مخاطب را می خنداند چون فرصت های کمدی و بی ربط ، پشت سرهم همانند بمباران خنده است که فرصت تفکر را از مخاطب می گیرد قهرمانان در این فیلم ها بطور مداوم مخاطب را شگفت زده کرده و با اکت های توام با حماقت و شعور حداقلی، ماجراهایی بوجود می آورند که خنده مخاطب را قلقلک می دهد و نا خودآگاه می خندد ، حال آنکه با کمی تآمل در می یابد که طنز بر اساس درام کمدی نبوده و خنده کاذب ، درمان درد لحظه ای مخاطب است . عدم یکپارچگی فیلمنامه و منطق روایی از دیگر ویژگی های مشترک است. در برخی فیلمنامه های ضعیف کمدی ؛ داستانها معمولا با مقدمه ای تا حدی بی ربط شروع می شود که به لوکیشن خارجی برسد لوکیشن خارجی و زنان خارجی که بتوانند چند کلمه فارسی صحبت کنند.
گزارش تحلیلی بر سینمای کمدی معاصر ایران Analytical on iran Contemporary comedy cinema
هر فیلمنامه و قصه ای دارای سوالاتی است که باید پاسخ داده شوند، به عبارت واضح تر در زمان نگارش سناریو و ساخت فیلم ، سوالاتی مطرح می شود که مخاطب به ذهنش خواهد آمد و باید پاسخ آن از قبل در سناریو داده شود ، اما ظاهرآ سینماگران تازه وارد یا قدیمی در عرصه کمدی از این دست ، کلا این موارد را از روی عمد ، از یاد بردند و تنها قصد دارند فضای تنفسی برای خود و گروهشان و سینمای کمدی ایجاد کنند به قول کارگردانان این حیطه فیلم های کمدی این دوران ، فضای تنفس برای کارگردان ، تهیه کننده و مخاطب است .
راز ماندگاری در سینمای کنونی ایران ، ورود به عرصه سینمای کمدی است و این را کارگردانان کنونی درک کردند. بهره اقتصادی و موفقیت در گیشه ( تصمیم تعمدی و آگاهانه) مخاطبان نیز مشکلی ندارند و معمولا آگاهانه فقط برای خندیدن به تماشای سینمای کمدی از این دست(سخیف، سطحی، متوسط) می روند.
در خاتمه باید گفت : پسرفت شدید در سینمای کمدی ، موضوع سفر به کشورهای دیگر و درگیر نشدن با خط قرمزها در داخل کشور ، روی آوردن به شوخی های سخیف و بی مزه و جنسی ، استفاده نکردن از ظرفیت هایی همانند بازیگران خوب ، جذابیت های بصری کشورها ، قصه خوب ، فیلمسازی برای تنفس و گیشه .... و دیگر موارد قابل اشاره ، زنگ خطری در سقوط ، رو به رشد فیلم کمدی و طنز و گونه های زیر مجموعه این ژانر مهم است. این ورطه ای که آسیب شناسی جدی دارد که چرا به این سمت و سو کشانده شد؟! کمبود شادی و نشاط حقیقی و محدودیت های خاص در جامعه ، مشکلات اقتصادی ، جذابیت های بصری و ... در کشورهای دیگر ، باعث شده که حتی مخاطب عادی سینما هم اگاهانه به تماشای فیلمی که به تعبیرش می توانست سطح بالاتری داشته باشد، برود . تنها می خواهد لحظاتی بخندد ، آن هم خنده ای دردناک و کاذب ... گویند حتی شده به زور بخند ، همان کافیست که آرامتر شوی ... پایین آمدن سطح سلیقه مخاطب بسیار نامناسب است . برای جلوگیری و رفع این معضل بزرگ و فاجعه فرهنگی تلاش و همتی بزرگ لازم است ؛ هم از سوی مسئولان سینمایی و هم دست اندرکاران سینما .
